Morgunblaðið - 23.05.1978, Blaðsíða 16

16
°TMORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23. MAÍ 1978
Menn hafa löngum valið sér blaðamennskustarfið með
tvenns konar hugarfari hér á landi. Annars vegar eru
þeir sem fara í blaðamennskuna hennar sjálfrar vegna
og hins vegar þeir sem nota blaðamennskuna sem
stökkpall til pólitískra metorða. Þess vegna ruglar það
öllu ríminu, þegar hinir fyrrnefndu — atvinnublaðamennirnir lenda
í pólitíkinni. Atvinnublaðamennirnir þykjast hafa megnustu óbeit
á pólitík, en geta þó alls ekki án hennar verið og lifa og hrærast
í henni meira og minna. Og hvernig sem á því stendur verða æ fleiri
blaðamenn úr þessum hópi pólitíkinni að bráð meðan hinir — þeir
sem ætluðu að nota blaðamennskuna sem stökkpall — eiga mun
erfiðara uppdráttar. Sennilega er það ekki á færi annarra en
þjóðfélagsfræðinga að útskýra þverstæður af þessu tagi.
Rabbað við Elínu
Pálmadóttur blaða-
mann, sem skipar
8. sætið á borg-
arstjórnarlista
Elín Pálmadóttir er einn at-
vinnublaðamannanna sem
lent hefur í pólitík. Hún'
skipar 8. sætið á lista Sjálf-
stæðisflokksins til borgar-
stjórnar í Reykjavík — sætið
sem þetta allt snýst nú eiginlega um. Við
starfsfélagar hennar á Morgunblaðinu
urðum aldrei varir við að Ella væri
pólitísk í þrengsta skilningi þess orðs.
Samt kom það okkur ekki á óvart, að hún
skyldi vera beðin um að taka þátt í fyrsta
prófkjörinu innan Sjálfstæðisflokksins,
né heldur að hún skyldi verða þar svo
ofarlega að hún var komin með annan
fótinn inn í borgarstjórn. Þar kom til góð
þekking hennar á hinum ólíkustu málefn-
um eftir nær 2ja áratuga starf í
blaðamennsku, ásamt því að Elín er
hamhleypa til verka. Og enn heldur hún
tryggð við blaðamennskuna þótt annríkið
í borgarstjórn sé orðið meira en það var
í upphafi.
Elín er eiginlega miðbæingur. Fyrstu
ár ævi sinnar bjó hún í Skuggahverfinu
— á Lindargötunni í grennd við mikið
athafnasvæði með fiskverkun og öðru þar
að lútandi, en síðar á unglingsárunum bjó
hún í neðsta húsinu á Öldugötunni. Það
er því ekki að undra að'miðbærinn skuli
eiga sterk ítök í henni. Öll sumur var hún
hins vegar í sveit á Bollastöðum, fremsta
bæ í Blöndudal, og náði þar í anga af
hinni gömlu góðu bændamenningu en
síðar þegar hún eltist fór hún að vinna
í síldarbænum á Hjalteyri á rannsókna-
stofunni þar. Hún lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík 1947 og hóf
þá fljótlega störf í utanríkisráðuneytinu
jafnframt því sem hún stundaði málanám
í háskólanum, en síðar starfaði hún hjá
Sameinuðu þjóðunum í New York og í
íslenzka sendiráðinu í París.
- 0 -
„Eg hef aldrei ákveðið fyrirfram að ég
ætlaði mér aö gera eitthvað, sett mér
einhver markmið til að keppa að, en hins
vegar held ég að ég hafi haft lag á að
grípa tækifærin þegar þau hafa gefizt og
þá hvergi hikað,“ sagði Elín í upphafi
spjallsins.
Elín Pálmadóttir, borgarfulltrúi, á
morgungöngu ásamt föður sfnum, Pálma
Jónssyni.
mennskunnar, sem ég hef haft not af alla
tíð síöan.
Það var hins vegar fyrir tilstilli
Sigurðar Bjarnasonar að ég réðst til
Morgunblaðsins, en þá var Bjarni heitinn
Benediktsson einnig ritstjóri hér, og
Einar Asmundsson um skeið. Sjálfstæðis-
flokkurinn var þá í stjórnarandstöðu og
Bjarni Benediktsson á lausu. Kynni okkar
höfðu reyndar'byrjað meðan ég vann hjá
utanríkisráðuneytinu, því að Bjarni var
þá utanríkisráðherra og sá sem veitti mér
ársleyfið til að fara til Sameinuðu
þjóðanna. Mér líkaði vel við Bjarna og þá
sérstaklega við hreinskiptni hans. Ég var
í innlendum fréttum og ég man alltaf
eftir því, að þegar maður fékk í hendur
fréttir sem urðu að teljast óþægilegar
fyrir flokkinn í stjórnarandstöðu, vildi
maður hafa vaðið fyrir neðan sig og bera
þær undir hann. Bjarni leit þá á mig
svolítið brúnaþungur og sagði: — Nú, ef
það er svona, þá er ekkert við því að gera,
en þér verðið að vera alveg vissar um að
þetta sé rétt.
Það er ákaflega mikils virði þegar
maður veit að skoðanir stjórnenda eru
afdráttarlausar en Bjarni tók líka rökum.
Maður hafði kannski upp á sitt eindæmi
afgreitt einhverjar fréttir á kvöldvöktum
og þær komu síðan til umræðu morgun-
inn eftir og Bjarni vildi vita hvers vegna
tiltekin frétt hefði hlotið tiltekna
afgreiðslu. En þegar það hafði verið
útskýrt fyrir honum, sagði hann: — Það
eru rök líka, en í framtíðinni vil ég hafa
hinn háttinn á.“
— Þú hefur gjarnan haft lag á því að
tengja saman áhugamálin og starfið?
„Ég hef aldrei kært mig um að aðgreina
líf mitt í afmarkaða þætti eins og
frístundir og vinnu. Ég gæti í það
minnsta kki hugsað mér að eyða svo
miklum tíma í vinnu, sem ég geri, ef ég
hefði ekki jafnframt áhuga á því sem ég
er að fást við. Lífið er alltof stutt og
vinnan of fyrirferðarmikill þáttur, til að
maður reyni ekki að njóta hennar líka og
að sjálfsögðu um leið að reyna að hafa
gagn af lífinu og verða einhvers vísari.
Ahugamálin eru mörg og það er rétt —
þau eru mörg hver tengd starfi mínu,
bæði í blaðamennsku og í borgarstjórn,
kannski vegna þess að þar hef ég fengizt
við mál sem ég hef haft áhuga á frá fornu
fari eða þá öfugt — að við það að kynnast
málunum hafa augu manns opnast og
áhuginn vaknað. Allt sem ég hef tekið
mér fyrir hendúr um ævina — til dæmis
ferðalögin innanlands og utan, hafa
komið mér að gagni síðar með einhverj-
um hætti. Ekkert atvik er svo smávægi-
legt að það komi ekki að gagni — ýmist
til eftirbreytni eða sem víti til varnaðar."
— Er það ekki rétt munað að áhugi
þinn á ferðalögum hér innanlands, á
íslenzkri náttúru og umhverfismálum
almennt síðar meir vaknaði fyrir tilstilli
blaðamennskunnar?
„Eiginlega bæði og. Ég var farin að
ferðast og hafa gaman af landinu áður,
en við það að komast í kast við eldgos og
„Stundum þurfti að
hlaupa á strandstaó
á hahæluðum skóm“
„Þannig var það eiginlega fyrir tilvilj-
un að ég lenti í blaðamennsku og á sama
hátt að ég var komin á kaf í borgarstjórn-
armál áður en ég vissi af. En þó að þessi
störf séu að mínum dómi ólík, held ég að
þau hafi verið eðlileg framvinda hvert af
öðru hvað mig sjálfa snertir. Að duga í
blaðamennsku hefur að mínum dómi
aldrei verið að skrifa endilega vandaðar
greinar eða velskrifaðar heldur fremur að
vinna fréttir og upplýsingar eins hratt og
mögulegt er með eins fáum villum eða
skekkjum og unnt er. Maður er ekki að
sanna lesendum skoðanir sínar heldur
flytja þeim sannan fróðleik, svo að þeir
geti dregið eigin ályktanir.
Hitt er síðan annað mál, að þegar
maður fer að kafa ofan í málin, fer maður
ósjálfrátt að mynda sér skoðanir á þeim
og reyna að gera sér grein fyrir hvað gera
þurfi og hvernig megi úr bæta. Þá fer
maður að skrifa greinar, líkt og ég
byrjaði t.d. á með því að skrifa Gárur, þar
sem kemur í ljós hvaða heildarskoðanir
maður hefur á ýmsum málefnum. Það
sýndi sig síðan að þær féllu að skoðunum
nógu margra borgarbúa, þannig að í
fyrsta prófkjörinu 1970 varð ég efsta
konan, þó svo að ég væri þá sjálf stödd
í Japan og hefði farið út í þetta af hreinu
bríaríi, getum við sagt. Ég var síðan
varaborgarfulltrúi það kjörtímabil, en fór
þá að vinna að ýmsum málum, sem maður
hefur síðan viljað fylgja eftir, eins og
gefur að skilja. Og til þess varð ég
borgarfulltrúi 1974.
— En segðu mér nánar frá því hvernig
það æxlaðist að þú lagðir fyrir þig
blaðamennsku eftir að vera kominn inn
á gafl í utanríkisráðuneytinu, sem eflaust
einhve>-jir hefðu talið fullnægjandi
starfsvettvang.
„Það var fyrir tilviljun, eins og ég sagði
áðan. Ég hafði aldrei hugsað mér að
festast hjá Sameinuðu þjóðunum heldur
fékk ég ársfrí hjá utanríkisráðuneytinu
til að vinna þar og að þeim tíma loknum
var ég send til Parísar í tvö ár. Kannski
væri ég þar enn, ef ekki hefði staðið
þannig á að móðir mín varð veik, var að
lamast. Ég kom þá heim, en ekki endilega
fyrir fullt og allt. Ég fór þá að vinna við
þýðingar, en áður en ég vissi af var ég
komin á kaf í blaðamennskuna. Ég
byrjaði hjá Vikunni en þannig stóð á að
Jón Guðmundsson ritstjóri var á spítala
þaðan sem hann átti reyndar ekki
afturkvæmt í blaðamennskuna og mágur
hans, Erlingur Halldórsson, sem nú er
kunnastur sem leikritaskáld, hafði tekið
við blaðinu til bráðabirgða, og stóð
næstum því á bryggjunni til að biðja mig
að koma og vera með sér á blaðinu,
aðallega við þýðingar. Síðan varð Gísli
Astþórsson ritstjóri og hann fór að kenna
mér ýmis tæknileg atriði blaða-
jöklaferðir og þá með þeim mönnum, sem
mesta þekkingu höfðu á þessum sviðum,
þá var áhuginn vakinn fyrir alvöru.
Kannski varð þetta meira en áhugi —
árátta ef til vill, enda var farið að kalla
mig elda- og ísapíu Morgunblaðsins og
mun sú nafngift runnin frá Birgi Kjaran.
Ég get stært mig af því að hafa verið
fyrst á staðinn með vísindamönnum í
fjórum eldgosum. Enginn verður samur
maður eftir að hafa horft á jörðina
ummyndast í þvílíkum hrikaleik.
Sigurður Þórarinsson sagði einhvern
tíma: „Elín er eina konan sem hefur haft
afskipti af eldgosum síðan Katla leið. Ég
vona bara að ekki fari eins fyrir mér.“
— Nú, hvað áttu við?
„Jú, sjáðu til. Katla þessi var svarkur
mikill og drekkti smalamanninum Barða
í sýrukeri og geymdi hann þar. Hún var
þá matráðskona hjá munkunum í
Framhald á bls. 30.