Morgunblaðið - 17.08.1978, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. ÁGÚST 1978
13
Samkvæmt þessum lögum hefur
verið unnið að byggingu heilsugæzlu-
stöðva víðs vegar um landið. Og þrátt
fyrir þessa fjárhagserfiðleika í byrjun
þessa kjörtímabils hefur tekizt aö
halda uppi allverulegum fram-
kvæmdahraða við byggingu heilsu-
gæzlustööva og sjúkrahúsa. Ég neita
því ekki, að ég hef lagt mikla áherzlu
á að hraða uppbyggingu heilsugæzlu-
stöðva og sérstaklega í þeim héruð-
um, þar sem engin eða fátækleg
starfsemi í þessum efnum var fyrir.
Þar hefur fyrst og fremst legið á, en
jafnhliða eru í gangi stórar fram-
kvæmdir og fjárfrekar við byggingu
nýrra sjúkrahúsa og stækkun annarra
og þá ekki sízt hér á höfuðborgar-
svæðinu. í þessu sambandi vil ég
einnig minna á, að á þessu kjörtíma-
bili keypti ríkissjóður St. Jósepsspít-
ala á Landakoti hér í Reykjavík, sem
var nauðsynlegt að gera, því að St.
Jósepssystur sem rekið hafa þetta
sjúkrahús frá byrjun vildu hætta
rekstri sjúkrahússins og sá kostur var
valinn, að sjálfseignarstofnun rekur
þetta sjúkrahús, en það er ekki tekið
inn í ríkisspítalakerfið.
þannig að aukning frá fyrra kjörtíma-
bili til þess síöara hefur orðið 26,7%
miðað við verðlag ársins í ár.
Á þessu tímabili hafa framkvæmdir
viö ríkissjúkrahús minnkað um u.þ.b.
371 millj. en framkvæmdir við
sjúkrahús og heilsugæzlustöðvar um
allt land, að Reykjavík meðtalinni,
hafa orðið á þessu síöara kjörtímabili
um 1283 millj. hærri upphæð en á
kjörtímabilinu 1971—74. í þessum
tölum eru kaupin á Landakoti ekki
talin með, svo að hér er um gífurlega
aukningu aö ræöa á því kjörtímabili
sem nú er nýliðið.
Það er mikið talað um það, hversu
mikið fjármagn fer til uppbyggingar
heilbrigöismála í landinu. Þetta fjár-
magn hefur verið mikiö á undanförn-
um árum og verður að vera mikið
næstu árin en þá verður líka búið að
byggja upp heilsugæzlustöðvar um
landið allt og ný sjúkrahús er ekki
brýn þörf fyrir, því að það er fyrst og
fremst lögð áherzla á það að koma
á nýjungum á þessu sviöi, koma upp
fyrirbyggjandi aðgerðum með heilsu-
gæzlustöðvum og göngudeildum,
sem hafa risið hver á fætur annarri og
þau sjúkrahús og sjúkradeildir, sem
Þetta kerfi þarf allt saman uppstokk-
unar við, og ég tel að hið svokallaða
daggjaldakerfi sem við höfum búið
viö um langt árabil sé þegar orðið
úrelt vegna þeirra margvíslegu breyt-
inga, sem átt hafa sér stað á liönum
árum og því veröi að gera þar tillögur
um nýtt fyrirkomulag í sambandi við
kostnaðargreiöslu sjúkrahúsanna.
Mér er Ijóst, að það næst ekki
teljandi árangur á þessu sviði nema
með góðu samstarfi og samvinnu við
alla þá, sem hér eiga hlut aö máli, en
það hlýtur aö vera keppikefli allra
ábyrgra manna í þjóðfélaginu að fara
eins vel með fjármuni og hægt er,
vera opnir fyrir breytingum á því sem
talið er að miður fari og þó þær
breytingar séu gerðar, þá er hvorki
verið að ráðast á einn eða annan.
Það er aðeins verið að framfylgja
þeirri skyldu að þeim sem ráða
þjóöfélaginu hverju sinni og þeim sem
starfa við hinar ýmsu stofnanir, ber
skylda til þess að sýna samfélaginu
og skattborgurunum, aö það er allt
gert til þess að minnka kostnaðinn án
þess að draga úr þjónustu við þá,
sem eru sjúkir og þurfa umönnunar
við.
Vel Þarf að
búa að sjúkum
og vanheilum.
Sp.: Hvaö vilt pú segja í lokin um
pessa málaflokka?
Heilbrigðis- og tryggingamál eru
mjög víðtækur málaflokkur. Það er
að mörgu leyti heillandi og ánægju-
legt að vinna að þessum málum og
eftir því sem efni og ástæður leyfðu,
fór ég allvíöa um landið, þar sem
veriö var að undirbúa framkvæmdir í
heilbrigðismálum, hef skoðaö þar
sjúkrahús og nýjar framkvæmdir á
flestum stöðum, kom viö á fjölmörg-
um sjúkrahúsum og hælum. Þar hefur
maður séö margt sem maður ekki
vissi áður og lært mikið á þessum
árum. Ég skil betur en áður þá
mörgu, sem eiga bágt og þjást af
heilsuleysi. Það er mjög lærdómsríkt
að koma á stofnanir, þar sem fólk
dvelur, sumt ævina á enda, fólk sem
flest hvert fæðist í þennan heim og
hefur skerta líkamskrafta eða er aö
meira eða minna leyti ekki andlega
heilbrigt. Þetta hefur opnaö augu mín
fyrir því, að fleira er ógert í þessum
efnum hjá okkur en maöur taldi og
Landspítalinn í Reykjavík
Framkvæmdir við
heilbrigðisstofnanir
Sp.: Framkvæmdir á sviöi heil-
brigöisstofnana?
Til þess að gefa nokkuð yfirlit yfir
fjárveitingar til bygginga heilbrigðis-
stofnana fyrst á árinu 1971—74 og
síðan 1975—78, allt reiknað á
verðlagi ársins 1978, mun láta nærri,
að heildarframkvæmdirnar á fyrra
tímabilinu hafi numið kr. 6.190.000,
en á síðara tímabilinu kr. 7.845.000,
nú eru í byggingu, verða búin á því
kjörtímabili, sem nú er að byrja. Hins
vegar verðum við, eins og allar aðrar
þjóöir, að reyna að sýna í verki
aukinn sparnað í rekstri þessara
stofnana allra. Þar hefur verið unnið
mikið undirbúningsstarf í ráðuneytinu
og tyrir atbeina ráðuneytisins. Nú er
komið að því aö fela ákveðnum
aðilum að vinna að tillögugerð, sem
á aö leiða til aukins sparnaðar í
sjúkrahúsarekstrinum bæði hvaö
mannhald snertir og fjölda deilda.
Á öðrum sviðum heilbrigðismála
hefur verið unnið ítarlega og margvís-
legar löggjafir hafa veriö settar á
þessum 4 árum, m.a. á sviði lyfja-
mála og um starfsréttindi fyrir
einstakar heilbrigðisstéttir. Á síöasta
þingi voru lögfest frumvörp um
Heyrnar- og talmeinastöð íslands,
matvælarannsóknir ríkisins, hlutverk
þeirra og tilgang, ný lög um Manneld-
isráð, lög um ónæmisaðgerðir og á
þessu kjörtímabili voru sett lög um
fóstureyðingar og ófrjósemisaðgerðir
æskilegt er, að geta gert meira fyrir
þetta fólk og sömuleiðis og ekki síður
fyrir það fólk, sem oft er hægt meö
kennslu og endurhæfingu og frábærri
umönnun, að koma til þess þroska og
heilsu, að það geti verið innan um þá,
sem eru heilbrigðir í þjóðfélaginu og
starfað viö hlið þeirra.
Hér hefur verið gert þó nokkurt
átak á undanförnum árum í þessum
efnum, en þarna er í raun og veru
mikið verkefni ennþá óunniö. Það
hefur líka verið lærdómsríkt að koma
á ýmis vistheimili og þá ekki síður
fyrir þá, sem hafa oröið áfenginu að
bráð. Þar hefur maöur séð fólk, sem
hefur orðið fyrir alvarlegu heilsutjóni,
en líka séö fólk sem nær sér og kemst
aftur til þeirrar heilsu aö geta unniö
og starfað með öðrum. Að þessu fólki
er sífellt betur búiö.
í málefnum aldraðra hefur mikið
verið gert og þá ekki síst af
sjálfseignarstofnunum jafnframt því
sem ríkið hefur verið að gera. Þar er
þó fjölmargt ógert, sem nauðsynlegt
er að bæta og byggja upp eins fljótt
og kostur er á. Ég get ekki lokið svo
þessu spjalli, að ég nefni ekki með
örfáum orðum málefni fatlaöra. Við
mannvirkjagerö gleymist það alltof
oft að hreyfihömluðu fólki sé gert
auðvelt að komast áfram, þó nokkuö
hafi verið bætt úr á síðustu árum. Það
er sannarlega kominn tími til að leiöa
í lög að í öllum opinberum byggingum
og þjónustustofnunum sem reistar
verða sé svo um búið að þetta fólk
| geti farið þar greiðlega um.