Morgunblaðið - 17.08.1978, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 17. AGUST 1978
21
26:???
Um hljómsveitina,
Reykjavíkur-
svæðið og
landsbyggðina
Blmi LandsbyKgðarmenn
segja gjarnan að Sinfóníu-
hljómsveitin þjóni aðeins
Reykjavíkursvæðinu. En gerir
hún það í raun?
Sigurður Bi Hún þjónar
Reykjavíkursvaeðinu og þjónar
ekki! Við höfum aðeins 26
klukkustundir að moða úr í viku
hverri, þar af fer mikill tími í
æfingar. Við vildum gjarnan
heimsækja skóla, verksmiðjur
og sjúkrahús á Reykjavíkur-
svæðinu en tímaskortur hamlar
því, já, og fjárhagurinn se.n er
ekki svo beysinn. Miðað við
' núverandi rekstrarfyrirkomulag
er þetta ekki hægt. Þrátt fyrir
örðugleika höfum við leitast við
að heimsækja nágrannabyggðir
t.d. Akranes, Selfoss og Garða-
bæ.
Þorsteinni Ef hljómsveitin
þjónar ekki tilgangi sínum á
Reykjavíkursvæðinu þá gerir
hún það hvergi.
Blm. En þjónar hljómsveitin
leikaferð geta hljóðfæraleikarar
ekki neitað. Viðleitni hljóðfæra-
leikara til að drýgja tekjur sínar
stendur allavega ekki í vegi
fyrir auknum umsvifum á
höfuðborgarsvæðinu.
Blm. Er hægt að ryðja
þessari hindrun úr vegi að
fullu og öllu?
Gunnar. Já, að sjálfsögðu,
með lífvænlegri launum.
Blm. Yrði hljómsveitin þá
ekki þyngri „haggi“ ú þjóðinni
en nú þegar er orðið?
Gunnar. Aukin starfsemi yki
aðsókn að tónleikum hljómsveit-
arinnar — öllum til heilla.
Um SÍ og löndin
handan hafsins
Blm. Stendur til að auka
umsvif hljómsveitarinnar á
erlendum vettvangi á einn eða
annan hátt?
Sigurður B. Við höfum farið í
tónleikaferð til Færeyja, annað
ekki. Samskipti við útlönd hafa
verið rædd á fundum yfirstjórn-
arinnar, en fjárskortur hindrað
framkvæmdir.
Þorsteinn. Það er tómt mál að
Tónhvísl
eftir GUÐMUND
EMILSSON
Að neita
að leika
á hljómleikum
Sigurður B.i Ég hef stundum
óskað eftir tónleikum eftir
hádegi, þegar flestir hljóðfæra-
leikaranna sinna kennslustörf-
um, en heyrt háværar mót-
mælaraddir. Svörin eru þá þessi:
„Er þetta ekki hægt á heppilegri
tíma?“ eða „ég þarf að kenna."
Það er engin furða þótt maður
haldi sig innan hefðbundinna
marka þegar viðbrögðin eru slík.
Gunnar. Þessar kvartanir
hafa komið fram þegar um
fyrirvaralausar aðgerðir er að
ræða. Aðeins þá! Enda erum við
samningsbundnir í vinnu frá 8 á
morgnana til 5 á daginn.
Sigurður I.i Ég tek undir
þessi orð Gunnars og bendi á, að
oft er starfsemi hljómsveitar-
innar skipulögð frá degi til dags,
eða aðeins viku í senn. Erlendis
fá hljóðfæraleikarar mánaðar-
áætlun þar sem hver einasta
mínúta er skipulögð. Ef svona
væri að málum staðið hér væri
hægur vandi að gera
„óhugsandi" hluti. Fyrirvarinn
er eina krafa hljóðfæraleikar-
anna.
Sigurður B.i Ég bendi á að
þrátt fyrir góðan fyrirvara hef
ég oft fengið synjun þegar
eitthvað sérstakt hefur staðið
til.
• #
UM
SINFONIU
HLJÓMSVEIT
ÍSLANDS
Önnur grein
ieika eina vikuna, og hljóðrita
fyrir útvarp hina. Þetta nær
engri átt til lengdar. Það er
leikur einn að koma meiri hraða
í starfsháttu hljómsveitarinnar.
Þorsteinn. Það er sjálfsagt að
halda barnatónleika, en ekki
ástæða að gera mjög mikið af
því. Börn eiga ekki mikið erindi
á tónleika fyrr en þau eru komin
á gelgjuskeið. Að kenna fólki, og
þar með börnum, að njóta
tónlistar er hlutverk skóla
landsins, ekki Sinfóníuhljóm-
sveitar íslands.
Blm. En er ekki ástæða að
styrkja sambandið milli tón-
listaruppaienda og hljómsveit-
arinnar?
Þorsteinn. Vissulega.
Blm. Er fulltrúi tónmennta-
kennara til staðar í nefndum
hljómsveitarinnar. eða á öðrum
vettvangi þar sem skoðana-
skipti um hljómsveitina eiga
sér stað?
Sigurður I. Snorrason
landinu öllu eins og nafn
hennar gefur til kynna?
Gunnar. Það vantar mikið
upp á að svo sé. Hljómsveitin
þjónar Reykjavíkursvæðinu vel
innan takmarkaðs ramma, en
ætti að færa út kvíarnar.
Áskriftartónleikarnir eru hins
vegar alltof einhliða. Auk þeirra
ættu að vera skólatónleikar,
æskulýðstónleikar og fjöl-
skyldutónleikar. Mér finnst
engu að síður að ríkið, sem er
einn þriggja rekstraraðila
hljómsveitarinnar, ætti að fá
meira fyrir sinn snúð, þ.e. með
tónleikum úti á landi. Hring-
ferðin í fyrra gaf góða raun.
Hljómsveitinni var alls staðar
vel tekið.
Sigurður B. Við megum ekki
gleyma því að hljóðfæraleikar-
arnir stunda kennslustörf í
Reykjavík. Oft á tíðum geta þeir
ekki sinnt ferðalögum út á land,
og jafnvel ekki heimsótt ná-
grannabyggðir.
Þorsteinn. Þeir, eins og flestir
Islendingar, lifa ekki af einum
starfslaunum. Einnig er vert að
geta þess að erfitt er að ferðast
til ýmissa staða nema á haustin
og vorin. En þessa starfsemi
þarf engu að síður að auka.
Sigurður I. Það má ekki
vanþakka störf hljóðfæraleikara
í tónlistarskólum borgarinnar.
Þar eru þeir ómissandi.
Gunnar. Ég vil víkja aftur að
landsbyggðarmálum: Vinnu-
skylda hljóðfæraleikara S.í. er
frá því kl. 8 til 5 alla daga,
einnig laugardaga. Ef stjórn
hljómsveitarinnar ákveður tón-
Gunnar Egilsson
Sigurður Björnsson
tala um utanlandsferðir á með-
an aðeins 59 hljóðfæraleikar-
anna eru fastráðnir.
Blm. En hvaða hagur væri í
auknum samskiptum við út-
lönd?
Þorsteinn. Það væri sterkur
leikur í menningarlegu tilliti, og
hollt og æskilegt fyrir meðlimi,
hljómsveitarinnar.
Gunnar. Ferðir hljómsveitar-
innar til útlanda myndu stór-
lega auka hróður íslands sem
menningarþjóðar. Erlendir
gestir á tónlistarhátíðum hér-
lendis hafa allir lokið upp einum
munni um ágæti tónlistarstarfs-
ins. Flestir undrast gæði hljóm-
sveitarinnar.
Að ná til fleiri
Blm. Hvað er hægt að gera til
að ná til víðari hlustendahóps?
Sigurður B. Við gætum hald-
ið fleiri tónleika í Reykjavík og
úti á landi, en það er vandkvæð-
um bundið.
Blm. Hvernig þá?
Sigurður B. Ég hef aðeins úr
26 vinnustundum að moða á
viku, og yfirvinna er illa séð,
eins og getur nærri.
Blm. En er þá ekki hægt að
verja þessum 26 klukkústund-
um á fjölbreyttari hátt?
Sigurður B. Það er hugsan-
legt. En hljómsveitin hefur
skyldur gagnvart Utvarpinu.
Það fer mikill tími í upptökur
fyrir það.
Blm. Hversu mikill?
Sigurður B. Það er misjafnt.
Blm. En er tímaskiptingin
ekki undir framkvæmdastjór-
anum komin? Eru ekki mögu-
leikar á að verja timanum
öðruvísi?
Sigurður B. Það er hugsan-
legt — en þarfnast undirbún-,
ings.
Gunnar. Ég vil í beinu fram-
haldi af þessum orðaskiptum
ítreka það sem ég sagði í
upphafi. Ef hljómsveitin væri
ríkisrekin yrðu starfshættir
eðlilegri. Þá gæti Útvarpið
beinlínis keypt hljóðritanir eftir
hendinni. Nú bindur Útvarpið
hljómsveitina á klafa viku eftir
viku, þannig að hún getur sig
hvergi hreyft.
Þorsteinn. Hljómsveitin er
hvorki bundin á klafa af Út-
varpinu, Reykjavíkurborg né
ríkinu. Ég bendi jafnframt á að
Útvarpið vinnur stórmerkt starf
með því að koma hljómsveitinni
á framfæri við þjóðina.
Blm. Ef hljómsveitin er ekki
bundin á klafa af Útvarpinu —
hver bindur hana þá?
Sigurður B.. Ég svara þessu
eins og áður: Ég hef aðeins 26
vinnustundir á viku úr að moða.
Þær hrökkva skammt!
Gunnar. Á 26 klukkustundum
er hægt að gera ótal hluti!
Þorsteinn. Ég vil skjóta því
hér að til fróðleiks, að það er
gert ráð fýrir að hljóðfæraleik-
ararnir noti 14 klukkustundir á
viku til að æfa sig og undirbúa
fyrir tónleika. Þannig er vinnu-
vikan alls 40 klukkustundir.
Gunnar. Ég lysi því aftur á
móti yfir sem formaður starfs-
mannafélagsins að hljóðfæra-
leikararnir hafa aldrei neitað að
leika t.d. á síðdegistónleikum ef
þeir hafa verið gefnir upp með
fyrivara. Við höfum neitað í
örfáum tilvikum, og þá bent á
klausu í samningum okkar sem
gerir ráð fyrir a.m.k. 24 stunda
fyrirvara!
Sigurður B.i Ég held fast við
það sem ég sagði áðan.
Um æsku-
lýðstónleika
Blm. Hvað er gert til að
glæða áhuga yngstu
hlustendanna á æðri tónlist?
Sigurður B.i Við höfum reynt
að halda tónleika fyrir yngstu
kynslóðina og aðra sérhópa.
Sjálfsagt er hægt að gera meira
af slíku. En ég bendi enn einu
sinni á þessar 26 klukkustundir
sem ég hef til umráða. Fastir
áskriftartónleikar hálfs-
mánaðarlega eru tímafrekir í
undirbúningi.
Sigurður I.i Það er ekki nóg
að halda barnatónleika, þá þarf
að undirbúa og það í samráði við
menntakerfið. Slík samvinna er
engin sem stendur. Og um
þessar 26 klukkustundir sem
framkvæmdastjóranum verður
svo tíðrætt um hef ég þetta að
segja: Þær mætti nýta betur,
einnig til tónleikahalds fyrir
börn og unglinga. Oft erum við
að undirbúa fasta áskriftartón-
Þorsteinn Ilannesson
Þorsteinn. Nei. Hins vegar sé
ég ekkert því til fyrirstöðu ef
forsvarsmenn þessarar stéttar
sýndu því áhuga.
Gunnar. Barna- og fjöl-
skyldutónleikum eru gerð góð
skil í magni en ekki gæðum! Þá
ætti að skipuleggja með engu
minni alúð en aðra tónleika.
Auðvitað ætti nefnd skipuð
sérmenntuðum mönnum að
stjórna og skipuleggja þá. Svo er
ekki nú. Auka ætti samvinnu.
Tónmenntakennarar landsins
þyrftu að vita að hausti hver
yrðu viðfangsefni S.I. á barna-
tónleikum komandi vetrar.
Sigurður I.i Vil benda á að við
erum að tala um tónleikagesti
framtíðarinnar. Því betur sem
að þeim er búið því bjartara
verður um að litast á komandi
árum.
Sigurður B.. Það er vafalaust
rétt að barnatónleikar hafa ekki
verið undirbúnir sem skyldi. En
ég vísa þessari gagnrýni frá
mér. Ég ákveð aðeins hvenær
tónleikarnir eru haldnir. Það er
í verkhring annars manns að sjá
um að þeir fari rétt fram. Ég
nefni engin nöfn.
Þorsteinn. í raun er öll
kennsla í hinum nýja grunn-
skóla tilraunakennsla og í
deiglunni. I þau þrjú ár sem ég
hefi verið í yfirstjórn S.I.
minnist ég þess ekki að náms-
stjórar, eða aðrir frammámenn í
tónmenntakennslu, gerðu okkur
grein fyrir hlutverki hljómsveit-
arinnar í tónlistaruppeldi þjóð-
arinnar. Það verður að setja
starfinu ákveðnar skorður.
Annars ber það ekki árangur.