Morgunblaðið - 20.08.1978, Blaðsíða 12

40
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. ÁGUST 1978
Heimilisiðnaður landbúnaðarsýningarinnar skoðaður
veggteppi en það er flosað af
Guðrúnu Þorláksdóttur úr Hvera-
gerði. Munstrið er mjög sérkenni-
legt en það er gert eftir frostrósum
á glugga og er það jafnframt mjög
litríkt.
í þriðju stofunni er unnið að
rennismíði og annarri trésmíði.
Þar gat einnig að líta kynningu á
íslenzkum sandsteini sem mótun-
arefni en hana hafði Erlendur
Magnússon sett upp. Þar er
steinninn sýndur á þremur stigum:
eins og hann kemur fyrir í
náttúrunni, hálfunninn og full-
unninn. Einnig voru þar nokkrir
munir unnir í sandstein eftir 14
ára unglinga frá Hvolsvelli. Að
síðustu var sýnt hvernig má
varðveita þessa bergtegund —
þ.e.a.s. sandsteinninn er bleyttur í
plasti — mót af sandsteinsverki og
afsteyptur úr þessum mótum.
„Ég hef aðeins fengist við
þetta," sagði Erlendur, „annars er
mjög lítið gert af því yfirleitt að
vinna í sandstein. Ég setti þetta
upp fyrir þessa sýningu af því að
það þótti skemmtilegra að hafa
unnið jarðefni frá Suðurlandi. Það
er mjög auðvelt að móta sandstein,
hann er svo linur, og það er
eiginlega hægt að gera hvað sem
er úr honum. Við leyfðum fólki að
reyna að móta eitthvað úr honum,
til að byrja með, en það gekk ekki
því að þá komst enginn inn í
stofuna," sagði Erlendur að lokum.
Auk kynningarinnar voru í
þessari stofu leirmunir eftir Gróu
Jakobsdóttur, Vatnagörðum, og
Svana Sigríður Gestsdóttir hefur
mélað pessar myndir á rekavið.
LANDBÚNAÐARSÝNINGIN á Selfossi hefur
staðið frá 11. þessa mánaðar en henni mun ljúka
í dag. Margt getur að líta á sýningunni sem er
sú stærsta sinnar tegundar sem haldin hefur verið
á íslandi. Meðal þess sem skipar veglegan sess á
sýningunni er heimilisiðnaðurinn. Þá deild hafa
Samband sunnlenzkra kvenna í Árnessýslu og
Rangárvallasýslu og Samband vestur-skaft-
fellskra kvenna sett upp og standa að henni að
öllu leyti. Hvert hérað lagði fram 20 muni og
héruðin skiptast einnig á að sjá um vinnubragða-
sýningar. Deild heimilisiðnaðarins er skipt í
f jórar einingar en auk þeirra hanga á veggjum
ganganna ýmis teppi, málverk, flosmyndir og
fleira.
I fyrstu stofu heimilisiðnaðar-
deildarinnar eru sýndir munir úr
lopa, vefnaður, hrosshársmunir,
kvensöðull, hnakkur og beisli. Á
vinnupalli er únnið í leður, einnig
er þar hrosshársvinna.
Bjarni Þorsteinsson var að
bregða hnakkgjörð úr hrosshári
þegar okkur bar að. Hann fléttaði
29 þræði og sagði okkur að þeim
sem aldrei hefðu snert þetta þætti
Er komið var út úr stofunni
vakti athygli okkar veggteppi gert
í tilefni kvennaársins 1975. Það
var heimaunnið úr tvíþættu togi,
gert af Arnheiði Bóvarsdóttur, en
munstrið var merki kvennaársins..
Ef haldið er áfram inn í stofu
sem merkt er heimilisiðnaður 2 þá
kemur í ljós að sú stofa er eins
konar tóvinnustofa. Þar er einnig
til sýnis vefnaður, fíngerð ullar-
vinna og útskornir munir úr tré og
beini. Eitt sýningarpúltið er helg-
að smíðum Gests Jónssonar í
Villingaholti. Eins og sagt var er
þessi stofa tóvinnustofa og á
miðjum sýningarpalli er uppbúið
rúm frá Aðalbjörgu Egilsdóttur
frá Selfossi. Á rúminu sátu þrjár Allar starfstúlkur heimílisiðnaðardeildaínnar voru á íslenzkum
konur og unnu. Kristrún Matthías- pjóðbúningum. Myndir RAX.
„Það er
stoppa í
list
so kka/#
það mikil kúnst, en hann væri
orðinn svo vanur þessu þar sem
hann hefði gert heilmikið af þessu
um ævina. Við hlið honum sat
kona og saumaði skó. Hún kvað
það ekki erfitt að sauma skó úr
skinni en erfitt væri að gera það
úr leðri. Hún notaði hörtvinna til
þess að sauma þá með en hún
sagðist hafa notað skóþráð og svo
kallað seymi þegar hún var
unglingur heima. „Það eru 40 ár
síðan ég hef saumað skó þar til
núna,“ sagði hún, „en það gleymist
ekki frekar en að mjólka kýr.“
í sömu stofu var Ásmundur
Björnsson að sauma skinnbrók úr
rolluskinni og kálfsskinni. Þessar
brækur voru notaðar á skipum og
á róðraskútum, sagði hann okkur.
Ásmundur var einnig að sauma
sjóskó úr sútuðu skinni og lágu
þeir tilbúnir á borðinu hjá honum.
dóttir var að kemba tog en að sögn
hennar var það notað í skóþráð og
fataþráð. Togið er tekið ofan af
ullinni og kembt með sérstökum
kömbum. Kristrún sagði að það
hefði aldrei orðið algengt að
kemba tog hér á landi en hún hefði
lært það á barnsaldri og gripi
stundum í það sér til gamans.
Systir Kristrúnar, Guðlaug, var að
kemba og spinna á rokk en
Margrét Árnadóttir var að tvinna
á snældu. Guðlaug og Margrét
héldu því fram, er þær voru inntar
eftir því, að þessi „list“, tóvinnan,
myndi deyja út en Kristrún var á
öðru máli. „Ég held að það sé farið
að kenna þetta," sagði hún, „ég er
viss um að tóvinnan á ekki eftir að
deyja út.“
Við hliðina ■ á rúminu sem
tóvinnukonurnar sátu á var 20 ára
gömul handspunavél bræðranna
Ingvars Kristjánssonar og Gests
Jónssonar í Villingaholti. Hins
vegar við rúmið var þriggja þráða
rafmagnsrokkur Sigurjóns Krist-
jánssonar í Forsæti. Sigurjón fann
upp vélina árið 1940 og hann
smíðaði á annað hundrað vélar til
að selja um allt land og var að því
í 13 ár ásamt mági sínum Þórði
Jónssyni. Sigurjón sagði að spuna-
vélin væri nú safngripur og einnig
rokkarnir sem hann sýndi okkur
en þá hafði sonur hans Albert
smíðað.
I þessari tóvinnustofu er einnig
vefstóll einn mikill og veglegur og
er hann einnig handverk Sigurjóns
í Forsæti. Stólinn smíðaði hann
árið 1973 og er hann að sögn
Sigurjóns notaður eitthvað á
hverju ári. „Hann er líka smíðaður
til þess að nota hann,“ sagði
Sigurjón. Aðalheiður Alfonsdóttir
á stólinn og sagðist hún vera að
vefa áklæðið á sófasettið sitt í
honum. Kristín kona Sigurjóns var
að vefa á stólinn er við komum en
hún er ein af þeim fáu sem kunna
að „setja upp“ í stólinn eins og það
er kallað og hafði hún sett upp í
hann fyrir áklæðið hennar Aðal-
heiðar.
„Það er list að stoppa í sokka,"
sagði Kristín er við inntum hana
eftir því hvort það væri ekki erfitt
að vefa. „Það verður að gera allt
nákvæmlega ef það á að vera vel
gert.“ Kristín lærði að vefa í
Húsmæðraskólanum á Hallorms-
stað og eiga þau hjónin, Sigurjón
og Kristín, einn vefstól sem
Sigurjón hefur smíðað en alls
sagðist hann hafa smíðað nokkuð
innan við 10 stóla.
Er við komum út úr tóvinnustof-
unni rákum við augun í annað
handskornir munir eftir ýmsa
aðila.
Við fórum aftur út á ganginn og
eins og fyrr rákum við augun í
veggteppi sem þar hangir. Teppið
hafði Torfi M. Sveinsson, Helga-
stöðum, flosað þjóðhátíðarárið
1974 og er myndin í anda þess árs.
Síðasta deildin á heimilisiðn-
aðarsýningunni, sú sem er merkt
með tölustafnum 4, er sú stærsta
og nær yfir tvær stofur. í þeirri
fyrri eru heklaðir og prjónaðir
dúkar, hnýtingamunir, útskurður í
tré og bein, málaðir trémunir,
likön, leirmunir, koparsmíði og
margt annað. Á vinnupalli var
verið að sýna útskurð í leður, þar
var einnig verið að prjóna á vél og
hekla og prjóna í höndunum bæði
peysur og sjöl.
Guðrún Sveinsdóttir var að búa
til seðlaveski úr leðri og skar út í