Morgunblaðið - 20.08.1978, Blaðsíða 14

42 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. ÁGÚST 1978
*S4ik THE OBSERVER THE OBSERVER
Flugfélögin
læra lexiu
Sannir kapítalistar. sem
sýna. aO áhætta í viðskiptum og
frjáls samkeppni horna sík
ennþá. ei^a upp á pallhorðið
hjá Bandaríkjamönnum.
Einn slíkur hefur skotið upp
kollinum 1 Washinnton. Alfred
Kahn var prófessor í haKfræði,
þegar Carter forseti skipaði
hann yfirmann Civil Aeronaut-
ics Board. sem hefur yfirum-
sjón með öllum handarískum
fluKfélÖKum. á síðast liðnu ári.
Kahn var þcirrar skoðunar, að
tími væri kominn til þess að
lyfta verndarhendi stjórnar-
innar af fluRfélÖKunum ok láta
þau standa á cÍKÍn fótum og
eiga í frjálsri samkeppni eins
og annan atvinnurekstur.
Hann veitti því nýjum flugfé-
lögum leyfi til að fljúga á
leiðum, sem áður höfðu verið
háðar takmörkunum, og beitti
sér fyrir fargjaldalækkunum.
Tillögur Kahns ollu miklu
fjaðrafoki. Honum var sagt, að
hugmyndir hans væru út í hött,'
að hann hefði ekkert vit á
farþegaflugi (sem hann viður-
kenndi fúslega), að litlu flugfé-
lögin myndu fara á hausinn og
að stóru flugfélögin myndu nota
sér einokunaraðstöðu sína og
hækka fargjöldin.
Albert Casey, forstjóri
American Airlines, varaði hann
við og sagði, að bezta flugsam-
göngukerfi heims félli saman, ef
reglubreytingarnar mistækjust.
En prófessorinn fékk sínu
framgengt, og í kjölfarið sigldi
mesta uppsveifla í sögu banda-
rísku flugfélaganna. Mikið úrval
sérstakra afsláttarfargjalda,
sem heita nöfnum eins og
„Super Sayer", „No Frills" og
„Chicken Feed“, hafa höfðað til
þúsunda nýrra viðskiptavina.
Fargjöld, sem voru þegar lægri
en annars staðar í heiminum,
hafa lækkað mikið. I mörgum
tilfellum hefur flugmiðaverð
lækkað um 30, 40, eða 50 af
hundraði.
Farþegaflutningar á öllum
helztu flugleiðum innanlands
hafa aukizt mikið. 240 milljónir
miða voru seldir á síðasta ári, en
nú í ár er talan um 15% hærri.
Fyrir mörg flugfélög var fyrsti
fjórðungur þessa árs sá arðbær-
ásti síðan árið 1968, og hlutabréf
flugfélaganna seljast nú háu
verði. Samkeppnin er jafnvel
mikilvægari en afsláttarfar-
gjöldin. Hún hefur valdið því, að
föst fargjöld, til dæmis milli
Miami og Los Angeles, hafa
lækkað um 53 prósent.
Kahn trúir því, að þetta sé
aðeins byrjun þess, sem koma
skal, og brosir hróðugur eins og
vísindamaður, sem hefur sannað
eitt af lögmálum náttúrunnar
með háværri sprengingu. Hann
segir, að farþegaflug hafi ekki
þurft á afskiptum ríkisins að
halda og að stærðarhagkvæmni
sé því ekki svo mikil. Stór
bílaverksmiðja getur framleitt
ódýrari bíla en lítil. En stórum
flugfélögum veitist ekki miklu
auðveldara en litlum að dreifa
Laurence Marks
föstum rekstrarkostnaði, og auk
þess eiga stór flugfélög oft
erfiðara með að laga sig að
breyttum markaðsaðstæðum.
Uppsveiflan hefur haft
stjórnunarvandamál í för með
sér. I sumar hefur það oft verið
erfíðleikum bundið að ná sam-
bandi í gegnum síma við flugfé-
lögin til þess að panta flugfar.
Farþegar, sem fljúga mikið í
viðskiptaerindum, eru óánægðir
með þrengslin í vélunum — og
farþegana, sem borga aðeins tvo
þriðju eða helming fasta far-
gjaldsins.
Viðskiptavinir, starfsfólk á
ferðaskrifstofum og jafnvel
starfsfólk flugfélaganna eiga
erfitt með að átta sig á ollum
skilorðsbundna afslættinum,
sem Kahn hefur sagt um í
gamni, að sé í gildi „á þriðjudög-
um í ágúst, ef það er hlaupár og
aðeins fyrir örvhenta dverga
með tólf tær.“
En hann býst við, að betri
sölutækni og stjórn geti leyst
þennan vanda. Og sem stendur
blómgast frjálslyndi 19. aldar-
innar í Washington.
Elsku
bragðaðu nú á
tegundum i
Kókoskökur
Spesíur
’ Kókostoppar
•Vanilluhringir
KEXVERKSMIÐJAN FRON
Nýtt byggingar-
samvinnufélag:
Vinnan reis-
ir 14 íbúðir í
Seljahverfi
NÝTT byggingarsamvinnufélag.
Vinnan. sem nokkrir aðilar tcngdir
Rafafli stofnuðu snemma i þessu
ári, er um þessar mundir að reisa
sperrur á fyrsta íbúðarhúsi af 14.
sem féiagið fékk úthlutað reit undir
í Seljahverfi. Framkvæmdir þessar.
sem eru hinar fyrstu i vegum
félagsins. hófust í marz s.1.. en
áætlað er. að öll húsin verði fokheld
með fullfrágengnu þaki og tilbúin
að utan fyrir irslok.
Að framkvæmdum félagsins er
staðið með nokkuð nýstárlegum
hætti. Þannig var skipulag húsa og
lóðar unnið í samstarfi íbúðareig-
enda og arkitekts ásamt fulltrúum
borgaryfi rvalda.
Öll húsin eru einbýlishús, skipu-
lögð í þéttri byggð með litlum
sérlóðum og bílskúr, en stórri
sameiginlegri lóð. Með þessum hætti
hefur tekizt að nýta landið i svipuðu
hlutfalli og aigengt er við byggingu
fjölbýlishúsa. Hönnuður húsanna er
Hjörleifur Stefánsson, en Verkfræði-
stofa Sig. Thoroddsen hefur annazt
verkfræðivinnu. Ekki liggja enn
fyrir kostnaðartölur um fram-
kvæmdirnar, en stefnt er að því, að
skilaverð húsanna verði fyllilega
sambærilegt við verð blokkaríbúða
af sömu stærð, byggðum á frjálsum
markaði.
Þar sem vart hefur orðið við
mikinn áhuga almennings á starfi
félagsins, einkum meðal ungs fólks,
hefur verið ákveðið að boða til
fundar í Hamragörðum mánudaginn
21. ágúst kl. 20.30, þar sem markmið
félagsins verða kynnt. Jafnframt
verður stofnað til nýs byggingarhóps
á fundinum.
(Frétt frá Bsf. Vinnunni).
Hér mi sjá hús þau. sem nýstofnað
byggingarsamvinnufélagið Vinnan
reisir nú í Seljahverfi. alls 14 hús.
Við byggingu þessara húsa eru m.a.
notuð sænsk álmót til að auka á
hagkvæmni í byggingu.