Morgunblaðið - 31.08.1978, Blaðsíða 20

20 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. ÁGÚST 1978

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aðalstræti 6, símí 10100.
Aöalstræti 6, sími 22480.
Askriftargjald 2000.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 100 kr. eintakið.
Stefnubreyting Alþýðu-
bandalags í varnarmálum
Viðræður vinstri flokkanna á þessu sumri um myndun vinstri
stjórnar munu ekki þykja þeim stjórnmálamönnum, sem í
þeim hafa staðið, til sóma, en einn þáttur þeirra er þó svo
merkilegur, að ástæða er til að staldra við hann.. Þar er um að
ræða þá stefnubreytingu Alþýðubandalagsins, að vera nú til
viðtals um þátttöku í ríkisstjórn, sem hefur það ekki á stefnuskrá
sinni, að varnarliðið skuli hverfa af landi brott. Þetta eru
sérstæð tímamót. Alþýðubandalagið hefur tvisvar áður átt aðild
að vinstri stjórn. I báðum tilfellum var það yfirlýst stefna þeirra
ríkisstjórna, að segja skyldi varnarsamningnum við Bandaríkin
upp og varnarliðið skyldi hverfa af landi brott. Þau stefnumið
voru í raun forsenda fyrir þátttöku Alþýðubandalagsins í þeim
ríkisstjórnum. Nú verður engu slíku til að dreifa, ef af verður
þeirri stjórnarmyndun, sem stefnt hefur verið að undanfarna
daga. Alþýðubandalagið mundi þá í fyrsta sinn í sögu sinni taka
þátt í ríkisstjórn, sem hefði það beinlínis á stefnuskrá sinni, að
halda óbreyttri stefnu í utanríkis- og varnarmálum.
Ýmsir talsmenn Alþýðubandalagsins hafa gefið þá skýringu
á þessari stefnubreytingu, að þeir hugsi sér slíka vinstri stjórn
einungis til skamms tíma og til bráðabirgða og til þess að leysa
aðsteðjandi vanda í efnahagsmálum. Þetta er fyrirsláttur einn.
Þetta er röksemd, sem Lúðvík Jósepsson og félagar hans hafa
fundið upp til þess að friða almenna flokksmenn sína, sem
bregðast illa við áformum Alþýðubandalagsins um að fara í
ríkisstjórn, sem hefur það að stefnumiði að halda óbreyttri
stefnu í varnarmálum. Hið rétta er, að Lúðvík Jósepsson og
helztu samstarfsmenn hans hafa engan áhuga á brottför
varnarliðsins og þeim er illa við, að þetta baráttumál
Alþýðubandalagsins sé að þvælast fyrir þeim í þeirri
stjórnarmyndun, sem nú stendur yfir. Þess vegna reyna þeir að
finna upp alls konar röksemdir til þess að blekkja sína eigin
flokksmenn og telja þeim trú um, að ekki sé um stefnubreytingu
hjá Alþýðubandalaginu að ræða.
Það er hins vegar ljóst, að stefna Alþýðubandalagsins í
öryggismálum er að breytast í grundvallaratriðum. Forysta
flokksins setur ekki kröfuna um brottför varnarliðsins á oddinn
eins og hún áður gerði. Þetta eru út af fyrir sig ánægjuleg
tímamót og vísbending um, að víðtækari samstaða geti tekizt
í framtíðinni um þá stefnu í utanríkis- og varnarmálum, sem
fylgt hefur verið síðasta aldarfjórðung. Alþýðubandalagið er að
vísu enn ekki komið svo langt á þroskabraut sinni, að það sé
tilbúið til þess að lýsa í orði yfir stuðningi við núverandi stefnu
í öryggismálum en ef það tekur þátt í vinstri stjórn þeirri, sem
nú er verið að reyna að mynda, hefur það í verki lýst stuðningi
við óbreytta stefnu í utanríkis- og öryggismálum — og það er
sannarlega myndarlegur áfangi á þroskabraut þess.
Alþýðubandalag
vill aukinn launamun
En það er ekki aðeins, að Alþýðubandalagið sé að breyta um
stefnu í utanríkis- og varnarmálum. Svo virðist sem afstaða
þess til kjaramála sé einnig að breytast að verulegu leyti. Hingað
til hefur Alþýðubandalagið haldið því fram, að það væri helzti
málsvari lægst launaða fólksins í landinu. Nú bregður svo við,
að Alþýðubandalagið krefst þess, að launamunurinn verði aukinn
á ný frá því sem verið hefur. Alþýðubandalagið krefst þess, að
fólk, sem hefur hærri tekjur, fái meiri launahækkanir en þeir
sem hafa lægri laun. Alþýðubandalagið krefst þess, að t.d. hjón,
sem hafa hálfa milljón á mánuði í tekjur, fái fullar vísitölubætur
á sín laun, sem þýðir, að launahækkun slíkra tekjuhópa getur
orðið þreföld á við launahækkun fjölmargra meðlima
Verkamannasambands íslands. Þannig hefur Alþýðubandalagið
gerzt málsvari aukins launamunar í landínu. Skyldu forystu-
menn Dagsbrúnar og Verkamannasambandsins vera ánægðir
með þessa stefnubreytingu?
Hvemig Vilmund-
ur varð ekki dóms-
málaráðherra
„ÞETTA er eins og fær-
♦eyskur hringdans,“ sagði
einn af þingmönnum Al-
þýðubandalagsins er
menn fylgdust í gær með
skiptingu ráðuneyta í
hugsanlegri ríkisstjórn
Ólafs Jóhannessonar.
Mesta umræðu vakti
gangur dómsmálaráð-
herraembættisins þar
sem Vilmundur Gylfason
var ráðherraefni Alþýðu-
flokksins meðan embætt-
ið var þeim megin.
Á mánudag mun Ólafur
Jóhannesson hafa látið að því
liggja við Alþýðuflokkinn að
honum og Framsóknarflokknum
væri dómsmálaráðherraem-
bættið ekki fast í hendi og mun
Vilmundur Gylfason
Finnur Torfi Stefánsson
sú hugsun hafa legið að baki, að
Finnur Torfi Stefánsson yrði þá
dómsmálaráðherraefni Alþýðu-
flokksins. Innan Aiþýðuflokks-
ins varð það þó ofan á að ef
flokkurinn tæki dómsmálin að
sér væri Vilmundur Gylfason
næsta sjálfkjörinn ti) þess ef
hann hefði áhuga á ráðherra-
dómi. Vilmundur mun síðan
hafa tekið þá afstöðu að ef af
stjórninni yrði og hann ætti
kost á dómsmálaráðherraem-
bættinu, þá væri honum ekki
stætt á öðru en að ganga til
embættisins. Alþýðuflokkurinn
setti síðan fram kröfu um
dómsmálaráðherraembættið og
tilnefndi Vilmund sem ráð-
herraefni. Viðbrögð framsókn-
armanna urðu þau að með þessú
væri Alþýðuflokkurinn hrein-
lega að kalla fram slit á
stjórnarmyndunarviðræðunum
og brugðu síðan alþýðubanda-
lagsmenn við hart og neituðu
algerlega að fallast á Vilmund
sem dómsmálaráðherraefni. Al-
þýðuflokkurinn féll þá frá kröfu
sinni um dómsmálaráðherraem-
bættið og lýsti Vilmundur því þá
yfir að hann gæfi ekki kost á sér
í annað ráðherraembætti
flokksins í hugsaniegri ríkis-
stjórn.
Gengisbreytingin:
45 þús. kr. meðalhækk-
un á sólarlandaferð
Farþegar fá ekki endurgreidda bókunargreiðslu
MORGUNBLAÐIÐ leitaði upplýs-
inga í gær hjá íslenzku ferða-
skrifstofunum um það hvað sólar-
landaferðir hækka í verði við
væntanlega gengisbreytingu. Þar
sem ekki liggur ljóst fyrir hve
mikil hún verður er ekki hægt að
nefna nákvæmar tölur en ferða-
skrifstofurnar miða við 19%
Pílagríma-
flugiö hefst
8. október
hækkun og var það gert þegar
kom til stöðvunar á gengisskrán-
ingu. Frá og með 30. ágúst munu
allar ferðaskrifstofurnar taka
19% álag ofan á allar hópferðir
til útlanda og samkvæmt upplýs-
ingum frá ferðaskrifstofunum er
ekki hægt að komast hjá þessu
þar sem ferðaskrifstofurnar fá
ekki yfirfærðan gistikostnað fyrr
en við brottför hverrar ferðar og
í öðru lagi er samið um greiðslu
fyrir allt leiguflug í erlendri
mynt.
sem Morgunblaðið aflaði sér fær
fólk ekki endurgreitt það sem það
hefur greitt í staðfestingu á
pöntun, eða um 20 þús. kr. nema
að það afpanti með mánaðarfyrir-
FLUGLEIÐIR gengu ný-
lega frá samningum um
pílagrímaflug við Garuda,
sem er ríkisflugfélag Indó-
nesíu. Að þessu sinni verð-
ur flogið milli Surabaja á
Jövu og Jeddah í
Saudi-Arabíu, sennilega
með viðkomu á Ceylon.
Hjá feraskrifstofunum eru mis-
mis-mun reglur um endurgreiðslu
á ferð ef eitthvað óvænt kemur
upp á hjá væntanlegum farþegum,
en samkvæmt þeim upplýsingum
Hækkun á sólarlandaferðum
vegna gengisbreytingarinnar get-
ur numið á annað hundrað þús-
unda króna fyrir 4 manna fjöl-
skyldu. Þriggja vikna ferð tii
Spánar á kr. 138 þúsund hækkar
um 26 þús. kr. ferð, sem kostar 115
þús. kr., hækkar um 21 þús. kr. og
ferð, sem kostar 167 þús kr.,
hækkar um 32 þús. Þá hækkar
leyfður ferðamannagjaldeyrir úr
75 þús. kr. í 89 þús. kr. en fyrir þær
fást 19. þús. pesetar.
Að sögn Sveins Sæmundssonar,
blaðafulltrúa Flugieiða, verður ein
af Douglas DC 8—63 þotum
félagsins í förum, og er ráðgert að
fara alls 25 ferðir fram og til baka
með um það bil 12.450 farþega.
Flugið verður í tveimur lotum, frá
8. október til 7. nóvember og síðan
frá 17. nóvember til 16. desember.
Flugtíminn milli Jeddah og Sura-
baja er tæpar 11 klukkustundir, en
Colombo, höfuðborgin á Ceylon,
þar sem ráðgert er að áhafnir hafi
aðalbækistöð í pílagrímafluginu,
er miðja vegu milli þessara
ákvörðunarstaða.
Ef farmiðinn var greic
s.L mánudag verða
Þeir eru ófáir ferðamennirnir
sem telja sig verða illa úti þessa
dagana þegar gengisfelling er
yfirvofandi og tryggingafjár er
krafizt bæði við kaup á gjaldeyri
í bönkum og hjá ferðaskrifstofun-
um. Hjá Flugleiðum er krafizt
20% tryggingarfjár við af-
greiðslu flugfarmiða síðustu dag-
ana, en árið 1973 gekk dómur í
Hæstarétti í máli sem spannst út
af farseðii sem greiddur var áður
en slíkrar ráðstafanir komu til
vegna gengisfeJlingar.
Því var þannig farið að maður
nokkur hafði keypt sér farmiða til
útlanda 9. nóvember 1968, en
þegar hann ætlaði að taka sér far
þann 20. s.m. hafði gengi íslenzku
krónunnar breytzt og fargjald
hækkað um röskar sex þúsund
krónur. Krafðist flugfélagið far-
gjaldsaukans, en maðurinn neitaði
greiðslunni og var þá höfðað mál
á hendur honum.
Á fiugseðli þeim, sem honum
var afhentur 9. nóvember, stóð
meðal söluskilmála á ensku að
„Verð farmiða þessa er háð
breytingum, áður en ferð hefst“.
Niðurstaða málsins varð sú að
talið var, að fargjaldsaukinn hafi
gagngert stafað af breyttu gengi
íslenzku krónunnar. Fyrirvari sá,