Morgunblaðið - 02.09.1978, Blaðsíða 8

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 2. SEPTEMBER 1978
8
Rætt við Rósu Björk Þorbjarnar-
dóttur endurmenntunarstjóra
Á vej{um Kennaraháskóla
Islands eru á sumrin starfrækt
eridurmenntunarnámskeið ætl-
uð kennurum. Námskeiðin eru
aðalleí;a haldin í júnímánuði og
í áíiúst á hverju ári og fer þeim
því senn að ljúka í ár.
Þar sem fólk veltir því oft
fvrir sér hvað kennarar ({era í
hinu þrijíKja mánaða langa
sumarleyfi sínu, fannst Morgun-
biaðinu ástæða til að Krennslast
nánar fvTÍr um það hvers kyns
námskeið þetta eru ok hvers
ve({na kennarar sækja þau.
Leituðum við þá til endur-
menntunarstjórans, er starfar á
ve({um Kennaraháskóla Islands,
en hann heitir Rósa Björk
Þorbjarnardóttir. Sa({ðist Rósa
vera nýbúin að, taka við þessu
starfi af Pálínu Jónsdóttur, sem
hefði starfað sem endurmennt-
unarstjóri frá árinu 1974, er
Kennaraháskólinn tók við þessu
viðfan({sefni af menntamála-
ráðuneytinu, en Pálína er nú að
fara í orlof.
Að sö({n Rósu voru í júni sjö
námskeið í ({an({i og þátttakend-
ur í þeim rúmle({a 200. I áf{úst
voru haldin 13 námskeið oj{ voru
þátttakendur þá um 500. Meðal
efnis, sem tekið er fyrir á
|)essum námskeiðum, má nefna
dönsku í málveri, meðferð tölva
í Reiknin({sstofnun Háskólans,
sjóvinnunámskeið i Sjómanna-
skólanum, námskeið í samfé-
lafísfræði, líffræði og stærð-
fræði, auk námskeiðs í mynd- o({
handmennt. Ennfremur var fyr-
irhunað að halda námskeið í
náms- o({ starfsráðgjöf, en það
féll niður vegna ónógrar þátt-
töku. Rósa sagði að það yrði þó
væntanlega tekið upp á næsta
ári þar sem ákaflega mikil þörf
væri fyrir slíkt.
„Áhugi kennara og vinnugleði
á námskeiðunum eru mjög
mikil,“ sagði Rósa, „og þar bæta
þeir við sig nýrri þekkingu,
miðla hver öðrum af reynslu
sinni og ræða sameiginleg
vandamál, sem fyrir geta komið
í starfi og held ég að út af fyrir
sig sé það mikils virði að hittast
á þessum vettvangi."
„Kennslustarfið er mikið
ábyrgðarstarf og fylgir því mikil
áreynsla, og oft skilja þeir það
aðeins sem í því standa,“ hélt
Rósa áfram. „Mikið er um
nýbreytni bæði í starfsháttum
ýmiss konar og kennsluaðferð-
um, þannig að nauðsynlegt er að
halda slík námskeið til að
kennarar geti f.vlgst með nýj-
ungum. Á síðustu árum hefur
líka verið töluvert mikið um það
að nýtt kennsluefni sé tekið upp
og þá finnst mörgum kennurum
þeir hafa þörf f.vrir að sækja
sérstök námskeið í tengslum við
það. Ekki eru það þó eingöngu
utanaðkomandi atriði sem knýja
þá til að sækja námskeiðm,
heldur hafa margir kennaranna
áhuga fyrir því sjálfir að breyta
og bæta, til þess þá að ná betri
árangri í starfi.“
„Annars er það útbreiddur
misskilningur að sumarleyfi séu
heilir þrír mánuðir, því yfir
veturinn er vinnuskylda kenn-
ara það mikil, að þeir eiga inni
frí, sem þeir taka þá út á
sumrin, auk sumarleyfisins, er
þeir eiga rétt á eins og allir
aðrir. Hluti af sumrinu fer líka
í það að undirbúa kennsluna
fyrir næsta vetur og í að
endurntennta sig, en í kjara-
samnirigum er mælst til þess að
á tveggja ára fresti sæki kenn-
arar námskeið í því skyni.“
— Eru námskeiðin eingöngu
haldin í Reykjavík?
„Nei, í ágúst var til dæmis eitt
námskeið haldið í Heiðarskóla í
Borgarfirði og var það námskeið
í byrjendakennslu. I júní var svo
haldið námskeið í íslenzku og
eðlisfræði norður í Varmahlíð í
Skagafirði, en hin námskeiðin
voru óil hér í Reykjavík, nema
hvað enskukennarar fóru á
námskeið til Hastings í Eng-
landi."
— Eru kennarar eitthvað
styrktir til að sækja slík nám-
skeið?
„Já, það má segja það, því þeir
sem búa í meira en 25 kílómetra
fjarlægð frá námskeiðsstað eiga
rétt á því að þeim sé séð fyrir
fæði og gistingu á námskeiðs-
stað, en ef svo er ekki þá eiga
þeir rétt á % dagpeninga.
Einnig er kennurum séð fyrir
ferðum fram og til baka og er
þá miðað við ódýrustu ferðir.
Kennarar fá líka stig fyrir að
sækja námskeið, og gefa 20
kennslustundir eitt stig, en
stigin geta síðan leitt til fikkun-
ar á launum."
„Kennarar eru yfirleitt af-
skaplega áhugasamir um að
Þátttakendur í námskeiðinu um efniskönnun, samþættingu og námsaðgreiningu, cn það var
sameiginlegt námskeið fyrir kennara í ensku og dönsku.
„Þeir kennarar, sem ég hef
kynnst, eru ákaflega gott fólk og
gefa mikið af sér í starfi. Þeirra
starf er þó vanmetið, eins og
reyndar flest annað uppeldis-
starf í þjóðfélaginu, og þar á ég
einkum við starf foreldra og
annarrra uppalenda. Eg veit
eiginlega ekki af hverju þetta
stafar, en helzta skýringin er ef
til vill sú að uppeldisstarf er
ákaflega tímafrekt og erfitt er
að leggja ákveðinn mælikvarða
á það, því það er ekki áþreifan-
legt. Barn, sem hlúð hefur verið
vel að, er það dýrmætasta, sem
þjóðfélagið getur eignast og
vissulega sýnir það sig, þegar
fram í sækir.“
„Ég tel að það dýrmætasta,
sem barni geti hlotnast á eftir
góðu foreldri, sé góður kennari.
Kennarastarfið er því ákaflega
krefjandi starf, þótt það sé lítils
metið af mörgum. Erfitt er að
segja til um það hvort þetta
viðhorf sé eitthvað að breytast
og hver sé ástæðan fyrir þessu
viðhorfi. Áður fyrr voru góðir
líkamsburðir það sem máli
skipti í þjóðfélaginu og þeir sem
ekki dugðu í erfiðisvinnu, þóttu
þá ef til vill nógu góðir til að
segja börnum til. í dag er þetta
mikið breytt, því kennarar
gegna mun mikilvægara uppal-
endastarfi nú en þá. Börnin í
dag eru oft svo mikið ein að þau
þrá að tala við kennarann og
snerta hann, því foreldrarnir
hafa oft lítinn tíma til að sinna
þeim.
Að mínu mati hefur
skólinn því breyst mikið á
undanförnum árum og á nú ekki
einungis að miðla fræðslu,
heldur gegnir hann jafnframt
mikilvægu uppeldishlutverki, en
því miður hefur hann varla
mannafla til þess að sinna því
hlutverki sem skyldi, þar sem
það er svo afskaplega tíma-
frekt.“
Eftir þetta fróðlega spjall um
kennara og kennarahlutverkið
brugðum við okkur niður í
Æfingaskóla Kennaraháskóla
íslands, en þar voru kennarar
önnum kafnir við vinnu í
ýmsum verkefnum tengdum
málakennslu í skólum. Áhugi
þátttakenda leyndi sé ekki og
gáfu þeir sér varla tíma til að
líta upp, er við smelltum nokkr-
um myndum af þeim. En eins og
áóur segir, er þessum námskeið-
um nú senn að ljúka og skólarn-
ir að taka til starfa aftur A.K.
Kennarinn gegnir ábyrgðarmiklu starfi.
mennta sig og á veturna eru
haldnir fræðslufundir á vegum
Kennaraháskólans og skóla-
rannsókna. Á fræðslufundum
sem þessum er fjallað um
ýmislegt fjölbreytt efni er teng-
ist skólastarfinu, og eru þeir vel
sóttir.“
— Hvernig eru námskeiðin
skipulögð?
„Námskeiðin eru skipulögð af
Kennaraháskóla Islands og þá
yfirleitt í samráði við námstjóra
viðkomandi greina. Haft er
samráð við fulltrúanefnd, en í
henni eiga sæti fulltrúi ráðu-
neytis, fulltrúar kennara, full-
trúi frá Háskóla íslands og
rektor Kennaraháskólans.
Oft berast óskir frá einstök-
um kennurum eða kennarahóp-
um um sérstök námskeið og eru
þær teknar til greina eftir því
sem fjárráð leyfa. Veitt er
ákveðin fjárupphæð árlega til
þessara námskeiða og er reynt
að nýta það fé sem bezt, í þágu
sem flestra. Umsjónarmaður er
með hverju námskeiði og velur
hann leiðbeinendur í samráði
við endurmenntunarstjóra, og
eru það þá yfirleitt hæfustu
kennararnir, hver á sínu sviði og
námsstjórarnir, sem sjá um
kennsluna."
því segja að það hafi færst í vöxt
að kennararnir vinni sjálfir að
verkefnunum, í stað þess að
sitja og hlusta á fyrirlestra og
annað slíkt, og tel ég það vera
mjög til bóta.“
„I undirbúningi er nú að
reyna að fylgja eftir hvaða
atriði á námskeiðunum nýtist
kennurum í starfi og hvað ekki
og hvaða ástæður geta verið
fyrir því. Þetta teljum við geta
hjálpað okkur við betri skipu-
lagningu á síðari námskeiðum
og einnig væri hugsanlegt að
fræðslufundirnir yfir vetrartím-
ann geti haldið áfram með það
efni, sem farið var yfir á
endurmenntunarnámskeiðum
sumarsins."
— Geta kennarar endur-
menntað sig á einhvern annan
hátt, en með því að sækja
endurmenntunarnámskeið og
fræðslufundi?
„Já, bréfaskólar fyrir kennara
hafa verið í gangi, um nokkurt
skeið og starfa þeir þannig að
kennarar fá send ákveðin verk-
efni, sem þeir þurfa að leysa og
senda leiðbeinendum bréfaskól-
ans lausnirnar, en það kostar
kennarana ótrúlega mikla vinnu
að leysa þessi verkefni. Bréfa-
skólanum lýkur svo með stuttu
námskeiði.“
— Hvað viltu segja um kenn-
ara og kennarastarfið yfirleitt?
Rósa Björk Þorbjarnardóttir
endurmenntunarstjóri. Ljósm.:
Kristján.
— Hvernig er kennslunni
háttað?
„Talsvert er um fyrirlestra í
vissum greinum, en einnig er
mikið um það að þátttakendur
vinni sjálfir saman í starfshóp-
um. Að undanförnu hafa vett-
vangsferðir aukist mjög og
heimsóknir á stofnanir. Það má
r
,,A eftir góðu foreldri er gód-
ur kennari þad dýrmætasta
sem barni getur hlotnast”