Morgunblaðið - 02.09.1978, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLÁÐIÐ, LÁUGARDAGUR 2. SEPTEMBER 1978
BLðM
VIKUNNAR
UMSJÓN: ÁB.
Bláklukkur I
(Campanula)
BLÁKLUKKUR eru í hópi
þeirra síðsumarblómstrandi
jurta sem margir garðrækt-
endur hafa hvað mestar
mætur á, enda eru þær
margar hverjar búnar kost-
um sem gera þær eftir-
sóknarverðar: fagrar, harð-
gerðar og auðveldar í ræktun
og gott er að eiga í vændum
að sjá sumar þeirra í fullu
blómskrúði þegar flestar
aðrar jurtir í garðinum hafa
lifað sitt glaðasta og tekið á
sig fölva haustsins.
Hólmfríður Sigurðardóttir
umsjónarmaður Lystigarðs-
ins á Akureyri hefur um
mjög margra tegunda líkjast
litlum klukkum þótt ýmsar
tegundir hafi blóm sem eru
meira skállaga. Stundum eru
krónufliparnir langir og út-
breiddir svo að blómin
minna fremur á litlar stjörn-
ur. Stærð blómanna er mjög
breytileg en litur þeirra er
oftast blár eða fjólublár í
mismunandi litbrigðum. Fá-
einar tegundir hafa hvít eða
bleik blóm og ein tegund gul.
Einnig eru til hvít blóma-
afbrigði af mörgum tegund-
um.
Stærð og vaxtarlag teg-
undanna er einnig mjög
SKEGGKLUKKA (C. barbata) 15—20 sm. há. með fölbláum
haneandi klukkum. hefur reynst vel hér. en er heldur skammlff.
margra ára skeið ræktað
margvíslegustu tegundir af
bláklukkum og aflað sér með
því mikilsverðrar reynslu og
þekkingar. I næstu 4—5
vikur mun hún miðla lesend-
um þessara þátta ýmsum
fróðleik um þessar fögru
jurtir.
Ums.
BLÁKLUKKUÆTTKVÍSLIN
(Campanula) er óvenjulega
stór og fjölskrúðug. Teg-
undafjöldinn er talinn vera
nálægt þremur hundruðum,
en ekki er unnt að gefa upp
nákvæma tölu þar sem
grasafræðingar verða aldrei
alveg sammála um tegunda-
greiningu.
Nafnið á ættkvíslinni
CAMPANULA er komið úr
latínu og þýðir „lítil klukka".
Enda er það svo að blóm
breytilegt, allt frá smávöxn-
um steinhæðaplöntum sem
eru fáeinir sm. á hæð og upp
í plöntur sem eru um og yfir
meter á hæð. Það ættu því
allir garðeigendur að geta
fengið bláklukkur sem þeim
henta og fyrir þá sem hafa
gaman af að safna mörgum
tegundum er bláklukkuætt-
kvíslin hreinasta gullnáma.
Þær skipta orðið tugum
blákíukkutegundirnar sem
reynst hafa vel hér á landi.
Bláklukkur eru auð-
ræktaðar og blómviljugar.
Margar þola riokkurn skugga
þó þær verði allar fallegast-
ar á sólríkum stöðum. Þær
gera engar sérstakar kröfur
til jarðvegs, nema að hann sé
sæmilega rakur.
Mjög auðvelt er að fjölga
þeim með sáningu og skipt-
ingu.
H.S.
Ekki alltaf gott að fá sjómenn
til að breyta aðferðum sínum
Gísli Jónasson var á förum til
Malasíu. Hann er hér aöeins tvo
mánuói á ári, en undanfarin 9 ár
hefur hann búiö meö fjölskyldu
sinni í ótalmörgum löndum aust-
ur viö Kínahaf. Þar starfar hann
á vegum FAO viö aó rannsaka
fiskstofna og kynna sjómönnum
fullkomnari veiöiaðferöir.
4 Matvæla- og landbúnaöar-
stofnun Sameinuðu Þjóðgnna,
FAO, rekur nú á annað hundrað
skipa til alls kyns fiskveiöirann-
sókna víða um heim. Sagöist
Gísli álita aó par störfuöu 12—15
íslendingar. Einn beirra, Hilmar
Kristjánsson, hefur starfaó hjá
stofnuninni frá bví aö hún var sett
á laggirnar, og Það var fyrir
tilstuólan hans, aó Gísli Jónasson
réöst til Þessara starfa árið 1970.
Fyrstu 3 árin var hann vió
rannsóknastörf i Suöur-Jemen,
en undanfarin 2 ár hefur hann
unnið í Malasíu. Hann ræddi
eilítið við Mbl. um starf sitt í
Þessum löndum.
„FAO er nú aö fara meira út í að
aðstoða fiskimenn á smábátum í
afskekktum þorpum varðandi end-
urnýjun á veiðarfærum og bátum,“
sagði Gísli. „Árangur starfsins
viröist meiri, ef unniö er svo náið
með fiskimönnunum sjálfum, þó
aö rannsóknarskipin séu auövitaö
líka nauðsynleg." Gísli nefndi ýmis
dæmi þess starfs, sem unniö væri,
— kannaö væri, hvort ný veiðar-
færi reyndust betur á ákveðnum
stöðum en þau sem fiskimenn þar
hefðu notað, þeim væru kynntar
nýrri fiskveiöi- og siglingatæki, og
á Filippseyjum heföi t.d. verið veitt
ráðgjöf varðandi byggingu fisk-
vinnslustöðvar.
„Það er ekki nóg að flytja ný
tæki að norðan ínn í þessar
aðstæður, þaö verður að laga
veiðiaðferðirnar staðháttum,"
sagði Gísli. „Grundvöllurinn er afar
misjafn. Til dæmis eru fiskstofn-
arnir lélegir við austurströnd
Malasíu, og þar eru ekki forsendur
fyrir dýrum bátum með fullkomn-
um tækjum. Hins vegar er miklu
meiri veiöi við Filipseyjar, og þar
hefur reynzt vel að laga kanadískar
veiðiaðferðir að aðstæðum. — En
oft veröur aö þróa veiöitæknina í
smástökkum, — þar sem fiski-
menn þekkja ekkert, dýptarmæla,
þýöir ekki aö sýna þeim 20 milljón
króna tæki. Og oft hafa þeir ekki
efni á nýrri tæknibúnaði.
Það gefst ekki alltaf vel að fá
fiskimenn til að breyta aðferðum
sínum, á þessum slóðum fremur
en öðrum,“ sagði Gísli. „Þeir eru
jafnan fastheldnir á sitt. Við höfum
nú séð dæmi þess hér á íslandi.
Við teljum okkur háþróaöa fisk-
veiðiþjóð, en ég held það hafi liðiö
5 ár frá því að kraftblökkin var
kynnt hér og þar til við fórum að
nota hana. Hvernig skyldi þetta þá
vera hjá þjóð, sem kann hvorki að
skrifa né lesa nafnið sitt?“
Gísli kvað það oft hafa reynzt
happadrýgst aö fá einstaka sjó-
menn til að reyna nýjar aðferðir við
veiðar sínar. Ef þær gæfust vel,
breiddlst notkun þeirra út af sjálfu
sér. „Það saknar enginn þess sem
hann þekkir ekki,“ sagði hann.
Sem dæmi um árangur þessa
víðtæka starfs nefndi Gísli fyrri
dvöl sína í Jemen. Þar hefðu
starfsmenn FAO gert rannsóknir á
grundvelli fyrir sardinuveiðar. Nú
eru á þeim stað tvær sardínuverk-
smiðjur og nokkrir bátar með
snurpunót.
„Ég býst nú við aö fara aö hætta
þessu og koma heirn," sagði Gísli
að lokum. „Ég fer til Malasíu í 2
vikur, síðan til Burma í 3 mánuöi,
en svo hef ég hugsaö mér að taka
mér frí í bili að minnsta kosti."
Rætt við Gísla Jónasson, sem
hefur starfað í 9 ár við þróun
fiskveiðiaðferða við Kínahaf
Nokkur orð um sam-
göngumál fatlaðra
Eitt af stærri vandamálum
fatlaöra hér í borninni eru sam-
göngumál þeirra, hvernig þeir eigi
að komast með sæmilegu móti frá
einum stað til annars, eftir
þörfum. Þar sem ég undirritaður
er sjálfur i hjólastól og þar af
leiðandi nokkuð kunnugur þessum
málum, langar mig til að leggja
hér nokkur orð í belg. Hvötin til
þess, að ég sting hér niður penna
eru 2 greinar, sem birtust í
Morgunblaðinu nú í sumar eftir
Birgi Isleif Gunnarsson, fyrrum
borgarstjóra þann 6. ágúst sl. og
önnur eftir Magnús Kjartansson,
fyrrum ráðherra þann 12. ágúst sl.
Eins og ég sagði áðan eru sam-
göngumálin mikið vandamál fyrir
fatlað fólk. Ég hef sjálfur leyst
þessi mál á þann hátt, að ég hef
notað leigubíla þar sem ekki er
erfitt að komast inn, þ.e. ekki
miklar tröppur, en þar sem
erfiðara hefur verið um vik hef ég
leitað á náðir lögreglunnar. Þótt
þetta hafi nú bjargast í báðum
tilfellunum er um erfiðleika að
ræða, ég er erfiður farþegi fyrir
leigubílstjóra og lögreglan getur
ekki alltaf verið til staöar vegna
annríkis. Ég vil nota tækifærið hér
til að færa þessum aðiium báðum
bestu þakkir fyrir alla þá góðu
aðstoð, sem þeir hafa veitt mér á
liðnum árum.
Ég vil geta þess hér, að til eru
tveir bílar, sérhannaðir, til að aka
fólki í hjólastólum, annar sem
Kiwanisklúbburinn gaf, er í eigu
Sjálfsbjargar, en hinn er í eigu
Öryrkjabandalagsins, gefinn af
sænska Öryrkjabandalaginu. En
gallinn er bara sá, að hvorugur
bíllinn er í almennri notkun fyrir
fólk úti í bæ, það hefur ekki
fundist neinn rekstrargrundvöllur
fyrir þessa bíla.
Eg vil taka undir þakklæti
Magnúsar Kjartanssonar til Birgis
Isleifs fyrir að hreyfa þessu þarfa
máli. Einnig vil ég þakka þeim
Ólafi Thors og Albert Guðmunds-
syni, sem störfuðu með Birgi í
nefnd, sem fjallaði um þessi mál,
en það er sumt í grein Magnúsar,
sem ég vildi gera nokkrar athuga-
semdir við.
Magnúsi líst ekki á að hafa þrjá
sérhannaða vagna í förum, því þeir
munu aldrei geta annað þörfum
fatlaðra. Um þetta held ég, að
ekkert sé hægt að fullyrða, þar
verður reynslan ein að skera úr.
Hann vill leysa þetta mál með því,
að hinu almenna strætisvagna-
kerfi verði þannig háttað, að
fatlaðir geti notað það á sama hátt
og heilbrigðir. Þarna er ég honum
ekki sammála, ég álít, að vísu
sjálfsagt,, að strætisvagnar, séu
útbúnir til að geta tekið fólk í
hjólastólum og eins barnavagna.
En hér er sá mikli galli á, að fjöldi
fólks gæti bara alls ekki notað sér
þessa þjónustu. Ég tek hér dæmi:
Eg ætla mér að fara út í bæ, t.d.
í bíó, leikhús, eða í heimsókn. Nú
er alls ekki víst, að strætisvagnar