Morgunblaðið - 02.09.1978, Blaðsíða 40

v
u <;iasin<;asiminn kr:
22480
JH#rsunbI«Öiíi
LAUGARDAGUR 2. SEPTEMBER 1978
Fyrstu bráða-
birgðalögin af
miirgum gcfin út
„I>ESSI bráðabirgóalög eru til
þess að tryggja það að ef svo
verður gert, sem kveðið er á um
í sáttmálanum. þá verði vfsitalan
miðuð við ástandið eins og það er
orðið þegar niðurgreiðslurnar
taka gildi,“ sagði Ólafur Jóhann-
esson forsætisráðherra í samtali
við Morgunblaðið í gær, en þá
voru gefin út bráðabirgöalög um
niðurfærslu vöruverðs og verð-
bótavisitölu í september 1978.
ólafur kvað ekki ákvcðið hve
niðurgreiðslan yrði mikil eða
lækkun óbeinna skatta, þótt
bending um það sé í samstarfs-
yfiriýsingunni hve miklu þetta
eigi að nema f heild.
Ólafur Jóhannesson kvað þessi
bráðabirgðalög aðeins fyrstu lög
af fleiri, sem sett myndu næstu
daga. Eftir væri t.d. að setja lög
um niðurfellingu laganna um
efnahagsráðstafanir. Kvað hann
von á þeim eins fljótt og unnt
væri, en við ýmis tæknileg atriði
væri að glíma. Lögin frá í gær eru
aðeins til þess að tryggja það að
síðari lagasetning komi inn í
vísitöluna.
Bráðabirgðalögin, sem gefin
voru út í gær, eru í tveimur
greinum. FytTÍ greinin segir frá
því, að nú sé ákveðin aukin
niðurgreiðsla vöruverðs og lækkun
óbeinna skatta á greiðslutímabili
verðbóta, er hófst 1. september
1978, og skal þá Kauplagsnefnd
reikna nýja verðbótavísitölu í
samræmi viö ákvæði kjarasamn-
inga, er taki gildi þann dag, er
aukin niðurgreiðsla eða Iækkun
óbeinna skatta kemur til fram-
kvæmda, og gildir til loka
greiðslutímabilsins. Endanleg
reikningsskil fyrirfram greiddra
septemberlauna vegna breyttrar
verðbótavísitölu, skulu fara fram
um leið og greiðsla næstu mánað-
arlauna á sér stað. Þá segir að
launagreiðsla fyrir fyrstu daga
september séu laun greidd eftir á,
skuli fara fram samkvæmt launa-
kjörum er giltu í ágúst og
endanlegt uppgjör skuli fara fram
svo fljótt sem auðið er og eigi síðar
en í septemberlok.
Önnur grein laganna segir að
þau öðlist þegar gildi.
Sýningin
„Islenzk
föt 1978“
var opnuð
í gær.
Við það
tækifæri
flutti
Davíð
Scheving
Thorsteins-
son ávarp
og fram
fór viða-
mikil
tízkusýn-
ing. Sjá
nánar í
frétt á
bls. 3.
Flugleiðir kaupa yfír helm-
ing hlutafjár Amarfíugs
FLUGLEIÐIR hafa nú keypt
meira en helming af öllu hlutafé
Arnarflugs h.f. og var gengið frá
samningum um þetta mál af
stjórnum félaganna í gær.
Ákveðið er að Flugleiðir kaupi
óseld hlutabréf í Arnarfiugi að
upphæð 44 milljónir kr. og verður
þá hlutafé Arnarflugs hf. 120
millj. kr. Ennfremur er sam-
komulag til viðhótar um kaup
Flugleiða h.f. á 25 milljónum
króna af hlutafjáreign nokkurra
stærri hluthafa félagsins. Ráða
því Flugleiðir yfir G9 millj. kr. af
120 millj. kr. hlutafé félagsins.
Þeir stærri hluthafar í Arnar-
flugi, sem selja Flugleiðum 25
millj. kr. í hlútabréfum, eru eftir
því sem Morgunblaðið kemst næst
Gengishagnaður vænt-
anlega 4X-5 milljarðar
BIRGÐIR sjávarafurða í ágústlok
í iandinu munu hafa verið á bilinu
27 til 28 milljarðar króna. Miðað
við 15% gengisfall íslenzkrar
krónu er gengismunurinn af þeirri
fjárhað til 5 milljarðar króna.
Er þá meötalinn ógreiddur útflutn-
ingur. þar sem afskipun hefur átt
sér stað. en greiðsla heíur ekki
komið. í slíkum tilfellum bera slík
viðskipti gengishagnað eins og
birgðir. Bráðabirgðalög um ráð-
stöfun gengishagnaðarins munu
væntanleg strax eftir helgina.
Samkvæmt upplýsingum, sem
Morgunblaðið aflaði sér í gær, mun
gengishagnaður' af birgðum að
verðmæti 27 til 28 milljarða króna
Alþýðubandalags-
maður forseti Sam-
einaðs Alþingis
STJÓRNARFLOKKARNIR þrír
hafa komið sér saman um skipt-
ingu forsetaembætta í sölum
Alþingis og mun þingmaður frá
Alþýðubandalaginu verða forseti
Sameinaðs Alþingis, framsóknar
maður verður forseti neðri deild-
ar og krati forseti efri deildar.
Lúðvík Jósepssyni mun hafa
verið boðið embætti forseta Sam-
einaðs Alþingis en hann hafnað á
þeirri forsendu að hann ætlaði
ekki að láta forsetastólinn aftra
sér frá skyndiáhlaupum í ræðu-
stóli. Þá hefur Gils Guðmundsson
verið nefndur en hann kvað enga
ákvörðun hafa verið tekna ennþá
um þetta mál hjá Alþýðubanda-
laginu, enda nægur tími til stefnu.
Ekki mun ákveðið hvaða al-
þýðuflokksmaður verður forseti
efri deildar, en Morgunblaðið
spurði Einar Agústsson að því í
gær hvort hann yrði forseti neðri
deildar. „Áreiðanlega ekki,“
svaraði Einar, „ég hef aldrei setið
í forsetastóli og hef enga löngun
til þess.“ Mbl. spurði Einar þá
hvort hann yrði formaður utan-
ríkismálanefndar Alþingis og
sagði hann að það hefði komið til
tals að hann fengi þá stöðu, en
þingið myndi afgreiða það mál.
verða um 4,5 til 5 milljarðar króna.
Frá því dregst kostnaður, sem fellur
á birgðirnar, sem láta mun nærri að
sé um 10%. Lætur því nærri að
gengismunurinn sé 4 til Axk millj-
arður króna af birgðunum einum
saman. Af þessum birgðum er
verulegur hluti saltfiskur og skreið
og mun verðmæti þess vera um 2 til
2‘/2 milljarður króna. Er það ekki
eins viss peningur og afurðir
annarra sjávarafurða, en saltfisk-
og skreiðarbirgðir eru að öllum
líkindum 10 til 12 milljarðar króna.
Til viðbótar þessu, sem hér hefur
verið nefnt, kemur ógreiddur út-
flutningur, þ.e.a.s. vara, sem flutt
hefur verið út, en hefur ekki verið
greidd. Gengismunur þess fjár
gefur svipaða stöðu eins og birgðir,
þar sem útskipun hefur farið fram,
en faktúrur hafa ekki borizt.
Verðmæti þessa ógreidda útflutn-
ings gæti verið á bilinu 8 til 10
miiljarðar króna og er gengismun-
urinn þar 1 til 1,2 milljarður króna.
Lætur því nærri að gengismunurinn
sé 4 l/z til 5 milljarðar króna.
Þótt hér sé rætt um gengishagnað
af breytingu á gengi íslenzkrar
krónu, koma einnig fram við
gengisbreytinguna gengistöp út-
gerðarinnar, þar sem um erlendar
skuldir er að ræða. Tap kemur fram
hjá öllum, sem eru með miklar
erlendar skuldir, svo sem eins og
t.d. ríkið.
'Sambandsfyrirtækin, þ.e. Olíufé-
lagið h.f., Reginn h.f., Olíjustöðin í
Hvalfirði h.f. og Hið ísl. steinolíu-
hlutafélag.
Arnarflug á nú tvær þotur af
gerðinni Boeing 720 og í fréttatil-
kynningu sem Morgunblaðinu
barst í gærkvöldi frá stjórnum
félaganna segir, að frá stofnun
hafi Arnarflug byggt starfsemi
sína að miklu leyti á leiguflugi á
erlendum markaði. Flugleiðir hafi
einnig í auknum mæli leitað
verkefna erlendis. Samkeppni á
þessum markaði hafi verið mjög
hörð og samkeppnisaðstaða ísl.
flugfélaganna farið versnandi þar
sem tilkostnaður hér heima sé
hætti en í nágrannalöndum okkar,
þar sem flest flugfélögin séu. Af
þessum ástæðum m.a. hafi farið
fram viðræður milli félaganna um
aukið samstarf. Það hafi komið í
Ijós, að áhættufé Arnarflugs þurfi
að auka og starfsemi félagsins með
aðeins tvær vélar sé mjög áhættu-
söm, ef um engan stuðning sé að
ræða frá stærra flugfélagi.
Um 70 manns starfa nú hjá
Arnarflugi.
Síldveiðar hóf-
ust á miðnætti
SÍLDVEIÐAR í reknet hófust á
miðnætti sl. og má því búast við
að fyrsta sfldin á þessari vertíð
komi til hafnar um helgina. Alls
hafa 87 bátar fengið leyfi til
reknetaveiða, en ekki var gert ráð
fyrir að allir bátarnir héldu til
veiða í gærkvöldi.
Norðmenn vilja fá
lögsögu Jan Mayen
færða útí200mílur
Málið fellur undir Hafréttarsátt-
málann segir Benedikt Gröndal
MIKLAR umræður cru nú í Norcgi
um að færa fiskveiðilögsögu Jan
Mayen út í 200 sjómílur. í frétt til
Morgunblaðsins í gær frá Jan Erik
Lauré í Osló, segir að norska
fiskimálastofnunin í Bergen ljúki
við útreikninga á gjöfulleika haf-
svæðisins umhverfis eyna innan
fárra daga. Knut Vartdal fiskimála-
stjóri Noregs segir að hann geti
ekki verið viss um að lagt verði til
að fiskveiðilögsaga eyjunnar verði
færð út í 200 sjómflur.
Noregur getur ekki fært fiskveiði-
lögsögu eyjarinnar einhliða út í 200
sjómílur, þar sem íslendingar
myndu aldrei samþykkja það, segir
i fréttinni, ennfremur myndi 200
mílna fiskveiðilögsaga ná inn í
íslenzka lögsögu. Það þurfa því að
koma til viðræöur Norðmanna og
íslendinga varðandi þetta mál, og
samkvæmt upplýsingum Morgun-
blaðsins í Noregi, gera menn sér
vonir um að hægt verði að ná
sámkomulagi, áður en langt um
líður.
Morgunblaðið bar þessa frétt
undir Benedikt Gröndal utanríkis-
ráðherra í gærkvöldi. Benedikt sagði,
að ef Norðmenn óskuðu eftir viðræð-
um varðandi lögsögu Jan Mayen
væri sjálfsagt að ræða við þá, en mál
lítillar eyju eins og Jan Mayen snerti
fyrst og fremst Hafréttarráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna. „Og ég hygg að
báðir aðilar muni athuga hvernig
hinn alþjóðlegi hafréttarsáttmáli
verður. Hins vegar er það til góðs ef
Islendingar og Norðmenn gætu
staðið saman um svona mál.“