Morgunblaðið - 16.09.1978, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 16. SEPTEMBER 1978
21
1.460 millj. kr. og eftir til
framkvæmda síðari hluta ársins
skv. endanlegri fjárhagsáætlun
1.304 millj. króna. Mismunur
tekna og gjalda fyrri hluta
ársins, þ.e. tekjur umfram gjöld
til rekstrar og eignabreytinga
nam 723 milljónum króna.
Eignir borgarsjóös
kr. 70.827
milljónir
Því næst er vikið að efnahags-
yfirliti þann 30. júní 1978.
Eignir skiptast í veltufjármuni,
þ.e. tekjur sem væntanlega geta
orðið handbært fé fljótlega;
fastafjármuni, þ.e. fasteignir,
skuldabréf og aðrar eignir, sem
ekki breytast í handbært fé
fljótlega svo og aðrar eignir.
Veltufjármunir eru 6.992
milljónir; en þeir skiptast aftur
í handbært fé 112 millj. kr.,
útistandandi tekjur 4.199 millj.
kr., inneignir hjá ríki og öðrum
opinberum aðilum 2.437 millj.
kr. Aðrir liðir eru smærri.
Fastafjármunir og aðrar eignir
nema samtals 63.835 millj. kr.
Nema þá eignir samtals 70.827
millj. kr.
Skuldir borgar-
sjóðs
nema samtals
2.938 millj.
Skuldir borgarsjóðs skiptast í
skammtímaskuldir, þ.e. skuldir
sem yfirleitt er ætlað að greiða
innan árs og er sú skuldafjár-
hæð samtals 2.063 millj. króna.
Þá koma langtímaskuldir að
fjárhæð 597 millj. króna og að
lokum greiðslumunur sjóða og
fyrirtækja borgarinnar að fjár-
hæð 278 millj. króna. Síðasttaldi
liðurinn er vegna ýmiskonar
viðskipta borgarstofnana inn-
byrðis. Sem dæmi má nefna að
fyrri hluta árs gengur vatns-
skattur Vatnsveitu Reykjavíkur
í borgarsjóð, en borgarsjóður
greiðir síðan gjöld VR eftir því
sem þau falla til yfir árið.
Þannig tengist fjárhagur borg-
arsjóðs og stofnana borgarinnar
með ýmsum hætti.
Hrein eign jókst
um 2 milljarða
Samkvæmt því sem hér hefur
verið rakið voru eignir borgar-
sjóðs 70.827 millj. en skuldir
2.938 millj. kr. og er því eigið fé
borgarinnar þ.e. hrein eign 67.9
milljarðar króna og hefur vaxið
um 2 milljarða á fyrri helmingi
ársins eða úr 65.9 milljörðum í
67.9 milljarða. Stofnun sem
sýnir slíka hreina eignaaukn-
ingu er vissulega ekki á flæði-
skeri stödd.
Góð veltuf járstaða
Næst víkur skýrsluhöfundur
að veltufjárstöðu borgarinnar.
Spyrja má hvað sé veltufjár-
staða? Við mat á veltufjárstöðu
er fundið hlutfallið á milli
veltufjármuna og skammtíma-
skulda, þ.e. hversu mikið af
eignum geti á stuttum tíma
(innan árs) runnið til greiðslu á
skammtímaskuldum. Veltufjár-
hlutfall borgarsjóðs þann 30.
júni s.l. var 2.99 en 2.43 þegar
dregnar hafa verið frá áætlaðar
vafasámar kröfur. Veltufjár-
munir voru því allt að þrefalt
meiri en skammtímaskuldir.
Bókhaldsfróðir menn telja, að
veltufjárhlutfallið 2 tákni góða
stöðu fyrirtækja. Borgarsjóður
var því vel yfir því marki.
Frá áramótum hefur veltu-
fjárstaðan batnað um 1.015
millj. króna eins og tafla sem
fylgir greininni sýnir. Kemur
þar fram að kröfur á ríkissjóð
og opinberar stofnanir myndu
einar nægja til að greiða allar
skammtímaskuldir.
Ástæða er þó til að vekja
athygli á því, hve útistandandi
tekjur eru miklar. Ástæðan eru
aukin vanskil borgarbúa við
Gjaldheimtu og er það ærið
umhugsunarefni þegar auka á
enn skattabyrði fyrirtækja og
einstaklinga. Inneignir hjá ríki
og öðrum opinberum aðilum
vekja og athygli, en þessi
fjárhæð hækkar stöðugt. Að
vísu er ágreiningur við ríkissjóð
um lítinn hluta þessarar inn-
eignar, en engu að síður er þetta
áhyggjuefni. Þannig hefur borg-
arsjóður skv. þessu reiknings-
yfirliti lagt út 406 milljónir
króna vegna reksturs Borgar-
spítalans, en allur rekstur hans
á að greiðast af daggjöldum
lögum samkvæmt.
Greiöslufjárstaða
Olafur Nilsson bendir þó á, að
veltufjárstaða sé ekki einhlítur
mælikvarði þegar meta á
greiðslustöðu. Þar komi til álita
ýmis atriði t.d. greiðslutími
innborgaðra tekna borgarsjóðs,
endurgreiðslutími ríkissjóðs
vegna rekstrarhalla Borgarspít-
ala og annarra sjúkrastofnana,
greiðslutími annarra krafna á
ríkissjóð o.fl. Skýrsluhöfundur
gerir því sérstaka grein fyrir
greiðslustöðunni. Um það segir
m.a. í skýrslunni:
„Hjá Reykjavíkurborg eru
gerðar greiðsluáætlanir, sem
sýna skiptingu innborgana og
útborgana á hvern mánuð ársins
og greiðslustöðuna í lok hvers
mánaðar. Slík greiðsluáætlun
liggur nú fyrir eftir nýafstaðna
endurskoðun fjárhagsáætlunar.
Samkvæmt hinni nýju greiðslu-
áætlun er reiknað með að
yfirdráttur á hlaupareikningi og
önnur fjármagnsútvegun þ.m.t.
skuldir við viðskiptamenn vegna
ógreiddra gjaldfallinna reikn-
inga þurfi að nema eftirtöldum
fjárhæðum í lok hvers mánaðar.
Til samanburðar eru birtar
sambærilegar fjárhæðir úr
greiðsluáætlun 1977:
1978 1977
Ágúst 1.344 917
September 1.376 995
Október 1.402 1.033
Nóvember 1.355 1.144
Desember 917 765
í greiösluáætluninni er reiknað
meö aö hluti framangreindrar
fjárvöntunar sé brúaöur meö
ógreiddum almennum reikning-
um í lok hvers mánaöar aö
fjárhæð 400 m. kr. á árinu 1978,
en 250 m. kr. á árinu 1977.“
Greiðslukerfi borgarsjóðs og
streymi reikninga er þannig, að
ekki er óeölilegt aö ávallt liggi
allmikiö af ógreiddum reikning-
um. Ef fjárhæö ógreiddra reikn-
inga er dregin frá fjárvöntun í
árslok, þ.e. 400 m. kr. vegna
1978 og 250 m. kr. vegna 1977,
má sjá aö fjárvöntun er mjög
svipuð í lok ársins, þ.e. 517 m.
kr. í lok þessa árs, en 515 m. kr.
1977. Þegar borin eru saman
árin 1977 og 1978 aö þessu leyti
veröur og aö hafa í huga að
fjárhagsáætlun ársins í ár er
50% hærri en fjárhagsáætlun
síöasta árs. Þá ber þess enn aö
gæta, að fyrsta dag hvers
mánaðar koma mikil útgjöld
vegna launagreiðslna, sem bæt-
ist við fjárvöntun í lok mánaðar
og á það sama við um bæöi árin.
Hins vegar koma ávallt inn
allmiklar tekjur fyrstu daga
mánaöa, sem draga úr fjárvönt-
un.
Af þessu má sjá, aö ástandið í
ár er sambærilegt viö þaö, sem
var á sl. ári. Borgarsjóður hefur
alltaf átt í greiðsluerfiðleikum
síöari hluta árs, en meö góöri
samvinnu viö viðskiptabanka
borgarinnar og aöhaldi í fjármál-
um hefur þaö mál verið leyst.
Veikur meirihluti
Hitt er annað mál, að núver-
andi meirihluti hefur ekki
brugðist vð þessum vanda sem
skyldi. Hann hafði gott tækifæri
í lok júlí, þegar fjárhagsáætlun
var endurskoðuð, en notfærði
sér það ekki nægilega m.a.
vegna innbyrðis sundurþykkju.
Þá hafa málefni ýmissa fyrir-
tækja verið látin reka á reiðan-
um í sumar. Þar má t.d. nefna
S.V.R., en auðvitað átti að fá
hækkuð fargjöld þar síðla sum-
ars, til að mæta vaxandi rekstr-
arhalla, en um það var ekkert
hirt. Hluti þess vanda, sem nú
er við að glíma er því vegna
þess, að stjórn borgarinnar
stendur veikum fótum og er ekki
nægilega styrk. Allskyns fum og
pat einkennir allt of mikið
núverandi stjórnendur borgar-
innar. Það leiðir þá aftur út i
blekkingariðju, eins og þá sem
fram kom í greinargerð þeirra
um úttekt Ólafs Nilssonar.
Eg hef í þessari grein reynt að
gera nokkra grein fyrir úttekt
Ólafs Nilssonar á stöðu borgar-
sjóðs. Auðvitað er stiklað á
stóru, en annars er ekki kostur í
stuttri blaðagrein. Uttektin sýn-
ir að fjárhagur Reykjavíkur-
borgar er traustur þrátt fyrir
tímabundna, árvissa greiðslu-
erfiðleika.
VELTUFJÁRMUNIR:
Handbært fé .................................................. 112
Útistandandi tekjur......................................... 4199
Opinberir aðilar .............................................2 437
Aðrar skammtímakröfur .......................................... 228
Birgðir.......................................................... 16
I Veltufjármunir 6.992
SKAMMTIMASKULDIR:
Hlaupareikningsyfirdráttur...................................... 368
Ógreiddir reikningar,
laun og launatengd gjöld.......................................1-517
Skuldabréf........................................................ 9
Aðrar skammtímaskuldir.......................................... 178
2.063
[Greiðslumunursjóðaog
| fyrirtækja borgarsjóðs....................................... 278
Skammtímaskuldir 2.341
Þessi tafla sýnir veltufjármuni og skammtimaskuldir á ári. Skammtímaskuldir eru 2.311 millj. króna.
en veltuf jármunir þrisvar sinnum hærri. Skammtímaskuldir eru lægri en útlagt fé fyrir ríkið og aðrar
opinbera aðila. V'afamál er að mörg fyrirtæki á Islandi geti státað af slíkri vcltufjárstöðu.
Veðrið víða um heim
Akureyri 9 skýjaö
Amsterdam 17 skýjaö
Apena 24 skýjaö
Barcelona 26 léttskýjaö
Berlín 16 skýjaö
Brdssel 16 heiöakírt
Chicago 24 skýjað
Frankfurt 22 heiöskírt
Genf 21 sólskin
Helsinki 15 skýjaó
Jerúsalem 30 heióskírt
Jóhannesarb. 16 skýjaó
Kaupmannahöfn 16 skýjaö
Lissabon 28 heiöskírt
London 19 heiðskirt
Los Angeles 23 rigning
Madríd 33 skýjað
Malaga 26 skýjaö
Mallorca 27 léttskýjaö
Miami 30 skýjaó
Moskva 14 skýjaó
New York 18 rigning
Ósló 16 heiöskírt
París 23 sólskin
Reykjavík 5 skúr
Rio De
Janeiro 28 sólskin
Rómaborg 18 heiöskírt
Stokkhólmur 15 skýjaó
Tel Aviv 28 heióskírt
Tókýó 25 rigning
Vancouver 17 skýjað
Vínarborg 19 skýjað
EkkjaMaos látin?
Hon«: Konjí. 15. septembor. AP.
ÓSTAÐFESTAR íregnir herma
að Chiang Ching ekkja Maos
formanns og höfuðpaur „þorpar-
anna fjögurra“ sé látin og var
banamein hennar brjóstkrabba-
mein, að því er blaðið Tin Tin í
Hong Kong skýrði frá í dag.
Tin Tin er andsnúið kommúnist-
um, en það skýrir frá því að þessi
orðrómur hafi einnig verið uppi á
meðal vinstri manna í landinu.
Blaðið hefúr þessar fregnir eftir
Skrá togara
í Bretlandi
ferðamönnum frá Kína og hafa
tilraunir blaðsins til þess að fá
orðróminn staðfestan ekki borið
árangur. Að sögn AP þykir fróðum
mönnum í Hong Kong orðrómur-
inn ótrúlegur.
Blaðið segir að ekkja Maos hafi
komist að því að hún væri með
brjóstkrabbamein, áður en hún
var afhjúpuð í október 1976 og
pólitískt vald hennar þvarr. Hua
Kuo-feng gaf henni kost á að fá
læknismeðferð, að sögn blaðsins,
en það var um seinan.
Þetta gerðist
JOHN Silkin, landbúnaðar- og
sjávarútvegsráðherra Breta,
fyrirskipaði í dag rannsókn
vegna frétta um að hollenzkur
togari hefði verið endurskráður í
Bretlandi til þess að gera honum
kleift að njóta góðs af ríflegum
aflakvóta Breta innan Efna-
hagsbandalagsins.
Togaraeigendur í Grimsby
hafa kvartað yfir þessu við
ráðherrann. Haft er eftir em-
bættismönnum að Silkin kunni
að bera málið upp við embættis-
bræður sína þegar hann hittir þá
síðar í þessum mánuði. Togarinn
heitir Britanna.
1974 — Ford forseti býður
liðhlaupum úr Víetnam-stríðinu
skilorðsbundna uppgjöf saka.
1964 — Vopnahlé tekur gildi í
Jemen og tveggja ára borgara-
stríði með erlendri íhlutun
lýkur.
1940 — Italskur liðsafli sækir
til Sidi Barrani, Cyrenaica.
1929 — Bólivía og Paraguay
undirrita vopnahlé.
1908 — Fundur Aehrenthals
og Izvolskis í Buchlau: Rússar
fallast á innlimun Bosníu í
Austurríki og Austurríkismenn
fallast á siglingu rússneskra
herskipa um tyrknesku sundin.
1862 — Orrustan um Antie-
tam hefst í Maryland.
Afmæli dagsinst Loðvík XIV
Frakkakonungur (1638—1715)
— John Gay, enskt skáld
(1685-1732) - Nicolas Desmar-
est, franskur jarðfræðingur
(1725—1815) — Andreew Bonar
Law, brezkur stjórnmálamaður
(1858—1922) — Laureen Bacall,
bandarísk leikkona (1924--).
Innlenti Boranir eftir heitu
vatni fyrir Reykjavík á Suð-
A.S. Hornby
látinn
London, 15. sept. AP.,
ALBERT Sidney Hornby, höíund-
ur mest seldu ensku orðabókarinn-
ar, lézt á miðvikudag í sjúkrahúsi í
London, að því er ættingjar hans
tilkynntu í dag. Hornby var
áttræður að aldri.
A.S. Hornby samdi orðabókina
„The Oxford Advanced Learners
Dictionary of Current English"
sem íslenzkir námsmenn nota m.a.
mikið.
ur-Reykjum5^^^ 1933 —
„Ægir“ tekur móðurskip rúss-
neska síldveiðiflotans í land-
helgi 1951 — Skömmtun mat-
væla 1939 — Hið íslenzka
biblíufélag stofnað 1816 — F.
Vilhjálmur Þ. Gíslason 1897 —
Ómar Ragnarsson 1940 — Einar
prestur Hafliðason 1307.
Orð dagsinsi Allir lifa á því
að selja eitthvað — Robert
Louis Stevenson, skozkur rit-
höfundur (1850-1894).