Morgunblaðið - 21.09.1978, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 21. SEPTEMBER 1978

Ávarp Rafns Benediktssonar, formanns
félags fatlaðra í Reykjavík
„Á þessu afmœlis-
ári getum við þó
fagnað sigrum ”
Avarp Arnórs
Péturssonar,
formanns
íþróttafélags
fatlaðra
„ Við krefjumst jafnréttis
til að bgggja þessa borg ”
Borj;arstjóri, borfíarfulltrúar,
ájíæta (jön^ufólk.
Um 1500 örorkulífeyrisþegar í
Reykjavík njóta tekjutryggingar.
Vegna starfs míns og kynna af
þessu fólki og málefnum þeirra, tel
ég aö um 300 gætu hafiö starf nú
þegar væri þeim gert kleift með
skipulögöum vinnubrögðum að
stunda atvinnu á hinum almenna
vinnumarkaði. Um hin má segja
það, að þó nokkur hafa einhverjar
vinnutekjur þó litlar séu, en
stærsti hópurinn getur enga at-
vinnu stundað vegna líkamlegs og
andlegs ástands, nema á undan
fari viðamikil atvinnuendurhæf-
ing, sem því miður er ekki til
staðar. Benda má á að á Norður-
löndunum eru iðnskólar fyrir
fatlaða. Nokkuð margir úr síðast
nefnda hópnum gætu stundað
atvinnu á vernduðum vinnustað.
Um 5000 ellilífeyrisþegar njóta
tekjutryggingar, alls ómögulegt er
að leiða getum að atvinnuþörf og
getu þeirra, en þar hlýtur hópur-
inn að skipta hundruðum.
Hver skyldi vera aðal orsökin
fyrir að svo margir fatlaðir
komast ekki á vinnumarkaðinn?
Svarið er umferðahindranir.
Þjóðfélag okkar er þannig upp-
byggt að ekki er reiknað með
fötluðu fólki, sem er þó 15% af
þjóðinni. Mörg störf gætu fatlaðir
innt af hendi í Reykjavík en sá
hængur er á að það kemst ekki
einu sinni að dyrum vinnustaðar-
ins hvað þá lengra. Á mínum
vinnustað T.R. varð ég að taka
stýrishringana af hjólastólnum til
að geta komist inn í lyftuna, auk
þess sem tröppur eru við alla
innganga og handrið aðeins við
bakdyr. Þetta er aðeins eitt dæmið
af þúsundum, en kannski nærtæk-
ast, því á engann stað á fatlað fólk
oftar erindi en í T.R.
Umferðahindrunum vérður gerð
nánari grein hér á eftir svo ég fer
ekki meira út í þá sálma.
I nýafstöðnum borgarstjórnar-
kosningum töluðu .frambjóðendur
allra stjórnmálaflokka um borgina
okkar. Við erum hér til að minna á
að ýmislegt þarf að gera fyrir 15%
borgarbúa til að Reykjavík verði
borg þar sem allir íbúar njóta
jafnréttis til atvinnu og ferðafrels-
is um borgina.
Hvað er helst til úrbóta í
atvinnumálum:
Við leggjum áherslu á eftirtalin
atriði:
1. I 16. gr. Endurhæfingarlaganna
segir: „Þeir sem notið hafa
endurhæfingar, skulu að öðru
jöfnu, eiga forgangsrétt til
atvinnu hjá ríki og bæjarfélög-
um“. Þessi lagabókstafur hefur
verið dauður og ómerkur. Beita
skal honum þegar við á þó
verður að varast að misnota
hann ekki, því krafa okkar er
jafnrétti ekki forréttindi.
2. Endurskipuleggja ber vinnu-
miðlun borgarinnar með þarfir
fatlaðra í huga. Á vinnumiðlun
borgarinnar starfar nú aðeins
einn maður að málefnum
aldraðra og öryrkja. I riti Jóns
Björnssonar sálfræðings, Könn-
un á vinnugetu og atvinnu-
möguleikum aldraðra og ör-
yrkja á bls. 114, fyrra bindi
segir: „Að gefnu tilefni skal
tekið fram að einn starfskraft-
ur, sem hefði það hlutverk að
leita einstaklingsbundið á
vinnumarkaðinum, án alls
áhrifavalds á hann, mundi í fáu
eða engu breyta um atvinnu-
ástand jaðarhópa frá því sem
nú er“.
3. Komið verði á fót á vegum
borgarinnar tveim til þrem
vernduðum vinnustöðum með
nokkuð fjölbreyttri vinnu,
vinnustöðvar þessar ættu í
flestum tilfellum að vera stökk-
pallur fylir fólk út á hinn
almenna vinnumarkað.
4. Efla þarf Iðnskóla borgarinnar
svo hann verði megnugur að
taka á móti fötluðu fólki og
fólki með sérþarfir til iðnnáms,
einnig mætti í tengslum við
skólann vera atvinnuendurhæf-
ing fyrir þá, sem sökum fötlun-
ar eða sjúkdóms verða algjör-
lega að skipta um starf.
5. Framhalds- og menntaskólar
borgarinnar verði gerðir að-
gengilegir fötluðum, svo þeir
geti aflað sér menntunar til
þeirra starfa sem áhugi þeirra
beinist að.
6. Reykjavíkurborg láti árlega
fara fram skipulagða læknis-
skoðun á starfsfólki sínu svo
komist verði hjá að starfsfólk
borgarinnar verði öryrkjar
vegna erfiðra og einhæfrar
vinnu.
Borgarstjóri, ágætu borgarfull-
trúar, því miður eru fleiri en eitt
og fleiri en tvö dæmi til í þessari
borg að fatlað fólk hafi árum
saman leitað atvinnu, en allsstað-
ar komið að lokuðum dyrum, að
endingu hefur þetta fólk brotnað
saman, það lokar sig inni og líður í
dag andlegar kvalir.
Eg kalla þetta andlegt morð
hvort, sem það er vegna skilnings-
leysis ríkis, borgar eða sveitarfé-
lags.
Látið slik örlög ekki henda
fleiri.
I 23. gr. Mannréttindayfirlýsing-
ar Sameinuðu þjóðanna segir:
„Hver maður á rétt á atvinnu að
frjálsu vali, á réttlátum og
hagkvæmum vinnuskilyrðum og
vernd gegn atvinnuleysi."
Hafið þetta ávallt hugfast.
Þjóðfélagið þarf á vinnu okkar
að halda. Reykjavíkurborg þarf á
vinnu okkar að halda.
Við krefjumst jafnréttis til að
byggja þessa borg, búa í henni,
hlúa að henni, vinna að uppbygg-
ingu hennar, bæta hana og fegra.
Við krefjumst jafnréttis til
vinnu.
Borgarstjóri, borgarfulltrúar,
ágætu samherjar.
Við fögnum því, vegna félaga
okkar í Sjálfsbjörg og vegna allra
fatlaðra á Islandi, að okkur hefur
gefist þetta tækifæri til að flytja
borgaryfirvöldum í Reykjavík ósk-
ir okkar og kröfur um aukið
jafnrétti fötluðu fólki til handa.
Við viljum þakka borgarstjóra og
borgarstjórn fyrir, af hve mikilli
rausn og myndarbrag þessi fundur
hefur verið undirbúinn og einnig
viljum við færa þakkir öllum þeim,
sem af miklum áhuga og alúð hafa
stutt okkur til þessara fram-
kvæmda.
I nútíma þjóðfélögum eru marg-
ir hópar, sem ekki njóta jafnréttis
og heyja harða baráttu fyrir
bættum lífskjörum sínum.
Einna fjölmennastur þessara
hópa er fatlað fólk.
Sjálfsbjörg félag fatlaðra í
Reykjavík var stofnað fyrir 20
árum til að berjast fyrir auknum
réttindum fötluðu fólki til handa.
Það hefur rækt þetta hlutverk sitt,
eftir því sem kraftar hafa leyft, en
róðurinn hefur stundum verið
þungur.
Á þessu afmælisári getum við þó
fagnað mörgum sigrum. Það er
veglegt afmælismót sem hér er, og
það er vos okkar að þessi dagur
muni marka tímamót, ekki aðeins
í baráttusögu félagsins, heldur
jafnframt í jafnréttisbaráttu álls
fatlaðs fólks á landinu.
Það að fatlaðir komi á fund
borgaryfirvalda í göngu sem við
köllum jafnréttisgöngu er at-
burður sem vekur mikla og al-
menna athygli, því fatlaðir hafa
yfirleitt frekar gengið með veggj-
um heldur en að vekja á sér
sérstaka athygli, enda ber skipu-
lag húsa og umhverfis það með sér
að það hefur gleymst að taka tillit
til þessa hóps.
Á allra síðustu árum hafa augu
ráðamanna þó verið að opnast
fyrir því að úrbóta er þörf. Það
bera með sér þau lög og þær reglur
sem samþykktar hafa verið og
kveða á um rétt fatlaðra til
athafna.
Það er^því von okkar að vega-
tálmunum á vegum fatlaðra muni
fækka meir og meir.
Að lög um réttindi fatlaðra liggi
ekki framvegis sem dauður bók-
stafur, heldur verði gæddur lífi
framkvæmdanna — að skólar
verði ekki eins og víggirtar
kastalaborgir gagnvart þeim, sem
er bundinn við hjólastól — að
vinnustaðir muni hjálpa til að
leysa úr læðingi þá starfsorku,
sem fatlaðir búa yfir, en hafa ekki
fengið tækifæri til að nota.
í stuttu máli: Við vonum að
fatlað fólk muni fá aukin tækifæri
til að leggja fram krafta sína og
hæfileika til að byggja upp það
þjóðfélag sem er þrátt fyrir allt
sameiginlegt heimili allrar ís-
lensku þjóðarinnar.
Við skorum á ykkur, borgar-
stjóri og borgarfulltrúar! Vinnið
ötullega að því að Reykjavík verði
jafnréttisborg.