Morgunblaðið - 25.11.1978, Blaðsíða 24

Morgunblaðið - 25.11.1978, Blaðsíða 24
24 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. NÓVEMBER 1978 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. NÓVEMBER 1978 25 Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík. Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson. Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guómundsson. Fréttastjóri Björn Jóhannsson. Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson Ritstjórn og afgreiðsla Aóalstræti 6, sími 101.00. Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22400. Áskriftargjald 2200.00 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið. Sigurgangan varð að sneypuför Þaö ríkti mikil gleði í herbúðum Alþýðuflokksmanna eftir alþingiskosningarnar. Þeir voru hinir glæstu sigurvegarar og höfðu á að skipa ungu og glæstu liði, sem lýsti sig óðfúst að leggja til atlögu við spillta og gamla stjórnmálamenn, sem byggðu afkomu sína á samtryggingu kerfisins. Benedikt Gröndal var sjálfkjörinn forsætisráðherra og þeir höfðu gengið frá þjóðarsáttmála í launa- og kjaramálum, sem ríða átti verðbólgunni að fullu. Síðan fóru langar vikur í hönd. Hið vaska lið féll frá einu grundvallarskilyrðinu fyrir stjórnarsamstarfi á fætur öðru og sat að síðustu uppi með Ólaf Jóhannesson sem forsætisráðherra, þann mann, sem þeir höfðu persónugert fyrir spillinguna í dómsmálakerf- inu, sem þeir töldu mikla og gerðu að einu aðalmáli kosninganna. Hin nýja ríkisstjórn settist að völdum 1. september. Það kom brátt í ljós, að stefnu Alþýðuflokksins gætti næsta lítið í málefnasamningi hennar og ekki að vænta breytinga þar á eða eins og Lúðvík Jósepsson orðaði það: „Það er alrangt, að Alþýðuflokknum hafi verið gefin einhver fyrirheit eða loforð um það að þegar í ríkisstjórn væri komið yrði efnahagsstefnan eitthvað sveigð að þeirra vilja." Hinir „stríðlyndu kentárar” Eins og við var að búast höfðu hinir „stríðlyndu kentárar" Alþýðuflokksins eitthvað að segja um efnahagsráðstafanir ríkisstjórnarinnar í september enda þóttust þeir sárt leiknir. Vilmundur Gylfason sagðist líta á sig sem „frjálsan þingmann" og kvað stefnu ríkisstjórnarinnar byggða á- „efnahagslegum og siðferðilegum sandi“. En það var gott húsráð í gamla daga að stinga dúsu upp í óþekka krakka. Þannig féllst ríkisstjórnin á þá bókun, að endurskoðun vísitölunnar skyldi lokið fyrir 20. nóvember og myndu „ráðherrar beita sér fyrir þessu og þá þannig, að endurskoðunin feli í sér að dregið verði úr verðbólguáhrifum af víxlgangi í verðlags- og kaupgjaldsmálum og stuðlað að tekjujöfnuði", eins og í bókuninni segir. Arni Gunnarsson lýsti yfir af þessu tilefni: „Eg verð ekki stuðningsmaður efnahagsstefnu ríkisstjórnarinnar án þessarar endurskoðunar." En brátt kom á daginn, að þessi bókun var tómur leikaraskapur, enn ein sneypuför Alþýðuflokksins. Þegar nær dró 1. desember tók Ragnar Arnalds menntamálaráðherra af skarið og sagði: „Vandinn, sem við er að glíma hinn 1. desember næstkomandi, kemur vísitölunefndinni ekkert við“, sem Kjartan Jóhannsson sjávarút- vegsráðherra kokgleypti með þeirri athugasemd, að „hann má sjálfsagt orða þetta svona." Svipaða útreið fékk annað það, sem Alþýðuflokkurinn hafði lagt mesta áherzlu á í sambandi við lausn efnahagsvandans 1. desember. Það var lítið með það gert af forsætisráðherra landsins. Enn er párað á ríkisstjórnarfundi Forsætisráðherra kaus að fara að vilja Alþýðubandalagsmanna í kjaraskerðingartillögum sínum, en virti sjónarmið Alþýðu- flokksins að vettugi. Hefur framkoma hans í þessu sambandi vakið mikla undrun og það ekki að ástæðulausu. Einkum þó sú lítilsvirðing, sem hann sýndi Tómasi Arnasyni fjármálaráðherra, með því að setja tillögurnar fram án hans vitundar, þótt hann vissi, að hann hefði sitthvað við þær að athuga. Þetta olli nokkru uppþoti og orðahnippingum í þingflokki Alþýðuflokksins, en svo leið það hjá eins og rigningarskúr. Að vísu var krafizt bókunar á ríkisstjórnarfundi, en hún er í senn ruglingsleg og óljós. Kjarni málsins er sá, að þingflokkur Alþýðuflokksins samþykkti einróma stuðning við væntanlegt efnahagsfrumvarp ríkisstjórnarinnar. Þótt í greinargerð séu fyrirheit um raunhæfar aðgerðir í efnahagsmálum, þegar næsta holskefla ríður yfir, er það eins og hvert annað orðakonfekt. Enda segir í bókuninni, að „viðbúið sé að enn alvarlegri efnahagsvandi blasi við fyrsta marz“, jafnvel þótt við fyrirheitin væri staðið. Af hinni stuttu sögu Alþýðuflokksins í ríkisstjórn, eftir að hann fékk andlitslyftinguna, verður það eitt ráðið, að það sé næsta lítils virði, á hvað hann leggur áherzlu. Bókanir hans á ríkisstjórnarfund- um eru að verða að framhaldssögu, sem enginn hefur áhuga á. Svo gjörsamlega hefur hann brugðizt þeim fyrirheitum, sem gáfu ''onum kosningasigurinn í vor. Þessi uppdráttur sýnir deiliskipulag að fyrsta valkosti. Vegur að Ægisgarði hefur verið fluttur austar og verkstæðishús byggt þar. Mið og vesturslippur endurbyggðir og austurlippur lagður niður. — Ný hliðarstæði^ byggð. Tölurnar tákna lengd skipa. Aukið verður við vélsmiðjubyggingu, skrifstofuhúsnæði og starfsmannaaðstaða byggð vestan við byggingu Slippfélagsins og núverandi skrifstofuhús Stálsmiðjunnar rifið. »0 omnwftnA&i /fe VERKStEOi STJÓRNUN 00 STARFSMENN Þessi uppdráttur sýnir deiliskipulag að fjórða valkosti. Skipalyfta komi milli austurslipps og Ægisgarðs. Öllum núverandi slippum verði haldið opnum í fyrri áfanga, en síðan aukið við staeði til vesturs og slippar lagðir niður. Birgir ísleifur Gunnarsson:_ Nýjar hugmyndir um skipaviðgerðarstöð Fyrir viku ritaði ég hér í blaðið grein, þar sem rakin voru nokkur efnisatriði úr skýrslu, sem unnin hefur verið á vegum hafnarstjórans í Reykjavík, um skipaviðgerðir. I greininni var í stórum dráttum lýst þeim erfið- leikum, sem skipaviðgerðar- iðnaður í Reykjavík á við að stríða. Hér verður hinsvegar nokkuð vikið að því, hvaða hugmyndir skýrsluhöfundar setja fram til úrbóta í þessum efnum. Eitt grundvallaratriði er bætt skipulagi þessarar atvinnu- greinar, þar sem komið sé á meiri samræmingu en verið hefur. Bent er á tvo möguleika í þeim efnum: 1) Samræmdan rekstur nokk- urra fyrirtækja, er hvert um sig sæi um ákveðinn verkþátt undir einni yfirstjórn sem annaðist skipulagningu viðgerðarvinnun- ar, eða 2) Stofnun nýs hlutafé- lags um rekstur nýrrar eða endurbyggðar aðstöðu fyrir al- hliða þjónustu á sviði skipavið- gerða. Þetta eru aðeins tveir möguleikar af fleirum, sem gætu leitt af sér nauðsynlega samræmingu og skipulagningu. En hvar á að staðsetja við- gerðarstöð af þeirri stærð, sem nauðsynleg er talin? Kannaðir voru tveir staðarvalkostir, þ.e. endurskipulagning á núverandi athafnasvæði í Vesturhöfn og nýbygging viðgerðarstöðvar í Kleppsvík. Víkjum fyrst að Vesturhafn- arsvæðinu. Helztu kostir við uppbyggingu á núverandi slipp- svæði eru þeir, að möguleiki er á að nýta hluta af þeirri aðstöðu, sem fyrir er á svæðinu og draga þannig úr stofnkostnaði. Upp- bygging þar gæti að nokkru leyti verið í áföngum eftir að samkomulag um rekstrarform og skipulagningu hefur náðst. Helztu ókostir staðsetningar í Vesturhöfn eru þrengsli. Settar eru fram fjórar hug- myndir að skipulagi í Vestur- hafnarsvæðinu, þar sem hag- ræðingarmarkmiðum er náð í mismunandi miklum tilkostn- aði. Sameiginleg einkenni allra hugmyndanna fyrir Vesturhöfn- ina eru eftirfarandi: 1. Smiðju- byggingar Stálsmiðjunnar h.f. og byggingar Slippfélagsins h.f. við Mýrargötu verði hagnýttar að því marki, sem fært er. 2. Nýbygging fyrir vélsmiðju verði reist austast á núverandi svæði. 3. Viðlega á Ægisgarði ásamt fyrirhugaðri þjónustumiðstöð þar verði hagnýtt sem hluti af viðgerðarstöðinni. Að auki er sett það skilyrði að framkvæmd- um verði hagað þannig, að ætíð geti verulegur hluti upptökuað- stöðu verið í gangi meðan á framkvæmdum stendur. I skýrslunni er lagt kostnað- armat á þá fjóra valkosti, sem bent er á í Vesturhöfninni og hverjum valkosti skipt í fram- kvæmdaráfanga. Ekki eru tök á því hér að lýsa hverjum valkosti fyrir sig, en til að gefa hugmynd um stærðir má benda á að fyrsti valkostur er talinn kosta um 1800 millj. kr., þar af fyrri áfangi um 1250 millj. kr. Fjórði valkosturinn, sem á að leiða til mestrar hagræðingar er talinn kosta 2600 millj. kr. Skýrsluhöfundar leggja áherzlu á að möguleikar á framkvæmdum í Vesturhöfn séu algjörlega háðir samvinnu starfa nú. Víkjum þá að svæðinu í Kleppsvík. Fyrir það svæði hefur verið gerð ein skipulags- hugmynd. Kostir uppbyggingu þar eru, að skapa má nægilegt landrými með uppfyllingu og að fyrir hendi er rúmt bakland fyrir tengda starfsemi. Þá er unnt að skipuleggja þar frá byrjun, óháð nokkrum mann- virkjum eða aðstæðum, sem fyrir eru. Aðal ókosturinn er hinsvegar sá, að allt þarf að byggja þar upp frá byrjun og fyrsti áfangi þarf að vera mjög stór og því mun lengri tími líða, þar til endurbætt aðstaða þar verður starfshæf. Skipulagshugmyndin í Kleppsvík gerir ráð fyrir skipa- viðgerðarstöð með 1500 tonna skipalyftu og kostnaður talinn vera 3000 millj. króna. Hér hefur verið stiklað á stóru varðandi skýrslu hafnar- stjóra um skipaviðgerðir í Reykjavík. Ljóst er, að þessi mikilvæga iðnaðargrein mun drabbast niður, ef ekki verður gert stórátak til að snúa taflinu við. Enginn vafi er á því, að hér þarf höfnin að koma til að einhverju leyti, en æskilegt er að mestur hluti þessa verks verði í höndum þeirra einkaað- ila og fyrirtækja, sem borið hafa uppi þessa atvinnugrein í Reykjavík til þessa. Hafnarstjórn skildi þannig við þetta mál, þegar skýrslan var þar til umræðu, að nefnd hafnarstjórnarmanna var falið að taka upp viðræður við fulltrúa hinna ýmsu fyrirtækja, sem málið varðar og freista þess að ná sem mestri samstöðu áður en lengra yrði haldið. _ Samgönguerfiðleík- ar í lofti og á landi SNJÓKOMAN síðustu tvo daga hefur valdið töluverðum erfiðleikum bæði í innanlandsflugi og millilandafluginu hér á landi, svo og hefur víða verið töluverð ófærð á þjóðvegum landsins af þessum sömu sökum. Samkvæmt upplýsingum Flugleiða urðu tvær áætlunarvélar félagsins frá Ameríku m.a. að fljúga hér yfir í fyrradag og í gær urðu einnig töluverðar tafir í millilandafluginu vegna veðurs, þannig að t.d. vélar Flugfélagsins til Kaupmannahafnar og Glasgow fóru ekki frá landinu fyrr en upp úr hádegi. í innanlandsfluginu tepptust tvær vélar Flugfélagsins á Isafirði í gær og ekki tókst að fljúga til Akureyrar fram eftir deginum en ráðgerðar fimm ferðir þangað með kvöldinu, svo og flug til Húsavíkur og Sauðárkróks en óvíst hvort af yrði. Þegar Mbl. hafði samband við vegaeftirlitið síðdegis í gær var ágæt færð austur á bóginn á Suðurlandi allt til Kirkjubæjarklausturs en lítið vitað um færðina þar fyrir austan. Ætlunin var að ryðja veginn allt austur á firði. Þá var ágæt færð frá höfuðborgarsvæðinu í Borgarfjörð, um sunnanvert Snæfellsnes, en erfið- ari færð á norðanverðu nesinu en fært um Heydal í Búðardal. Síðan var stórum bílum og jeppum fært allt í Gufudalssveit. Á sunnanverðum Vestfjörðum var stórum bílum fært um Kleifaheiði á Barðaströnd, og mokað var milli Patreksfjarðar og Bíldudals, en á norðanferðum fjörðunum er fært frá Þingeyri alveg til Isafjarðar og eins frá Bolungavík og inn á Súðavík. I gær var hreinsuð leiðin norður yfir Holtavörðuheiði til Akureyrar, fært til Hólmavíkur og mokstur hófst síðdegis á Siglufjarðarleið en hins vegar var ófært til Olafsfjarðar. Þá var í gær mokað milli Akureyrar og Húsavíkur en á Norðausturlandi var að öðru leyti beljandi stórhríð í allan gærdag og búizt við að þar væri allt ófært. Á Austfjörðum var t.d. í gær mokað frá Egilsstöðum yfir á Seyðis- fjörð, en einnig var ætlunin að opna leiðina til Borgarfjarðar eystri. Þá var fært í gær um Oddsskarð, og suður með fjörðunum allt til Hafnar í Hornafirði. — Nei, því miður — ég sel bara keramik en ekki snjóþotu, gæti afgreiðslumaðurinn á útimarkaðinum á Lækjartorgi verið að segja við hinn unga viðskiptavin, sem heilsaði upp á hann í gær. Uósm. mm. rax. Á útimarkaði Bókun Alþýðuflokksins: „Mildl gremja” EFTIRFARANDI samþykkt, sem þingflokkur Alþýðu- flokksins samþykkti einróma í gær, var lögð fram sem bókun á ríkisstjórnarfundi, sem haldinn var klukkan 16 í gær« „Alþýðuflokkurinn mun styðja framkomið frumvarp til laga um aðgerðir fyrsta desember, 1978, til þess að koma í veg fyrir að enn frekari verðbólguholskefla skelli yfir þjóðfélagið. Alþýðuflokkurinn lýsir þó mikilli gremju með það að ekki skuli hafa náðst fram svo heildstæð stefna í efna- hagsmálum fyrir árið 1979 að verulegur árangur í bar- áttu gegn verðbólgu sé tryggður. Enda þótt allverulegur árangur hafi náðst með samningi þeirrar greinar- gerðar, er frumvarpinu fylg- ir, er orðalag hennar svo almennt um veigamikil atriði, að viðbúið er að enn alvarlegri efnahagsvandi blasi við fyrsta marz, 1979. Alþýðuflokkurinn leggur á það mikla áherzlu að að- haldssöm stefna í launa- málum er því aðeins rétt- lætanleg, að ríkisstjórnin fylgi að öðru leyti skynsam- legri stefnu í ríkisfjármál- um, peningamálum, fjár- festingarmálum og skatta- málum. Verðbólguvandinn verður ekki leystur með eilífum bráðabirgðaráðstöfunum.“ INNLENT MORGUNBLAÐIÐ leitaði í gær álits þriggja aðila á samkomulagi því, sem varð í ríkisstjórninni í gær um efnahagsráðstafanir 1. desember, sem eyddu 8% kaupgjaldshækk- un, en létu 6,13 taka gildi. Svavar Gestsson: Fast sótt að kaupmættínum „BARATTAN. som staðið hofur í raun frá því or sólstöðusamn- injíarnir voru gorðir fyrir því að halda kaupinu uppi. er erfið, því að sótt or mjöjí fast að kaupmættinum." saj;ði Svavar Gestsson viðskiptaráðhorra í samtali við Morj;unblaðið í j;a>r. „Við slíkar aðsta'ður hofur vorkalýðshrcyfinsin oft sripið til þess að taka mikil- væj;ar fólaj;sloj;ar úrbætur í staðinn fyrir tiltoknar kaup- hækkanir. Er það á þessum forsondum verkalýðshreyfinj;- arinnar. som Alþýðubandalaj;- ið taldi að fullkomloj;a væri eðlilegt. að hækkun peninga- launa yrði aðeins 6.13%. — Síðan niðurgreiðslur upp á 3%, skattalækkun upp á 2%. on á móti 3% kæmu síðan félagsleg- ar ráðstafanir.“ „Það, sem við leggjum höfuð- áherzlu á í framhaldi af þessu samkomulagi, sem gert hefur verið í ríkisstjórninni, er að staðið verði af myndarskap við þær félagslegu ráðstafanir, sem taldar eru upp í greinargerð frumvarpsins og kynntar verða í ræðu forsætisráðherra þegar hann mælir fyrir frumvarpinu eftir helgi. Við höfum lagt mjög mikla vinnu í þetta í Alþýðu- bandalaginu, höfum haft þenn- an vanda í huga lengi og höfum samstillt verkalýðsmálaráð okk- ar og flokksforystu, þar sem einróma stuðningur er við þessa afstöðu. Það sem okkur þykir hins vegar miður er að ekki skuli hafa tekizt núna að knýja fram breytingar á efnahagsgerð þjóðfélagsins, sem gætu haft í för með sér verulega lækkun á verðbólgustiginu. Eg tel hins vegar skyldu okkar núna á næstu mánuðum að leggja veru- lega vinnu í það að móta efnahagsstefnu, sem í fram- kvæmd þýðir að verðbólgustigið verði mun lægra en það er nú og á það munum við leggja höfuðáherzlu," sagði Svavar Gestsson að lokum. Tómas Árnason: Spor í áttina, — en kannski ekki nógu stórt „ÉG LÍT svo á að þotta samkomulag. som tókst í ríkis- stjórninni í dag. só skrof í áttina." sagði Tómas Árnason fjármálaráðhorra í samtali við Morgunblaðið í gær. „Það or kannski okki nógu stórt, en það er í áttina. Það or mikilsvert að því sé forðað að út í kaupgjald og verðlag færu óviðráðanlegar hækkunarstærðir. þogar menn hafa í huga nauðsyn þoss að kveða niður vcrðbólgu." Þá sagði Tómas að í greinar- gerð með væntanlegu frumvarpi væri mörkuð stefna um ýms atriði, m.a. það þýðingarmikla atriði, að endurskoða skuli vísitölugrundvöllinn, „sem ég álít ákaflega þýðingarmikið mál í baráttunni við verðbólguna. Til viðbótar voru og ríkisfjármálin rædd í sambandi við þessi mál og varð þá samkomulag í ríkisstjórninni um að afgreiða fjárlögin í samræmi við þá stefnu, sem kemur fram í 1. grein þeirra. I 1. grein er fjallað um rekstrarafgang, er nemur 8,2 milljörðum króna, reiknað er með að greiða niður lán upp á 4,3 milljarða króna umfram lántökur og reiknað er með því að nægilegur greiðsluafgangur verði til þess að unnt sé að greiða upp á næsta ári þá skuld, sem stofnað var til með efna- hagsaðgerðunum í haust. Vilmundur Gylfason: Aðgerðirnar gersamlega ófullnægjandi „ÞAÐ SEGIR sig sjálft að óg hygg að öllum só ljóst. að þotta eru onn oinar hallærisráðstaf- anirnar. som aðoins magna vandann. som staðið vorður frammi fyrir að þremur mán- uðum liðnum. 1. marz. Þotta gora sór allir ljóst. Monn gora sór cinnig ljóst. að ríkisstjórn- in á enn við velvilja fólks að búa. þar som hún or onn það ný Og forsk. Allsendis óvíst or. hvort hún hefur hann onn eftir 3 mánuði. Því or það mín skoðun og floiri. að það sé mjög óskynsamlegt. að stíga okki nú afdrifaríkara spor. Þossar að- gorðir cru gorsamloga óíull- nægjandi." sagði Vilmundur Gylfason alþingismaður í sam- tali við Morgunblaðið í gaæ. Vilmundur kvað vera fvrir- heit um enn frekari frest í greinargerð, sem fyljya m.vndi lagafrumvarpi um efnahagsráð- stafanir. Hann kvað þingmenn Alþýðuflokksins frekar hafa gefið frest en að hafa sprengt stjórnina. Lögð hefði verið fram bókun á ríkisstjórnarfundinum, þar sem afstaða flokksins hefði verið skýrð og lögð áherzla á að verðbólguvandinn yrði ekki leystur meö eilífum bráða- birgðaráðstöfunum.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.