Morgunblaðið - 30.11.1978, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 30. NÓVEMBER 1978
Steinþór Gestsson:
Þeir juku veru-
lega á vandann
Lögbinda nú verðbótarskerðingu
Fjárhajís' og viðskiptancfndir þintídcilda hcldu cinn samcÍKÍnlcsan
fund um stjórnarfrumvarp um „tfmahundnar ráðstafanir til viðnáms
KCKn verðból)íu"‘. Fulltrúar Sjálfstæðisfl. í ncfndunum skila séráliti,
sem >{crð hcfur verið grein fyrir í Mbl. Steinþór Gestsson (S) mælti
fyrir þcssu áliti í ncðri deild Alþint;is í fyrrakvöld. Ilér á eftir verða
cfnisatriði úr ræðu hans lauslctía rakin.
Frumvarp nýstárlegt
aö formi
Stcinþór Gestsson (S) sagði
framkomið frumvarp afar nýstár-
lcKt að formi. ÞannÍK hafi komið
fram í máli forstöðumanns Þjóð-
hagsstofnunar á fundi fjárhags-
ok viðskiptanefndar í morgun (þ.e.
i Kærmorgun) að sumar greinar
frumvarpsins væru raunar ekki
laKalefís eðlis. Þar væri um
yfirlýsingar að ræða, ekki iaKafyr-
irm&eli. Ék ætla, saKÖi StG, að
slíkar Kreinar komi ekki til með að
hafa Kildi í sama mæli ok vera ætti
um Iök frá Alþinpci- Þetta frum-
varp er naumast frambærileKt að
þessu leyti, ok vart hægt að taka
afstöðu til ákvæða, sem í raun eru
ekki löKbundin, eins ok 2. ok 3. Kr.
frumvarpsins sanna Ijóslega. Þær
taka til vissra áforma ríkis-
stjórnar. Hún er þó ekki sammála
um, hvern veg eigi að standa að
framkvæmd þeirra loforða, sem
þar eru í té látin. Sá grunur læðist
að mér að ekki sé vilji til staðar
hjá stjórnarflokkunum að full-
nægja þessum áformum. Þannig
töldu talsmenn stjórnarinnar í
nefndinni algjörlega óþarft að
ætla kauplagsnefnd að meta, hvort
þeim áföngum væri náð, er í
greinunum felast; töldu raunar
nær ógerlegt að meta það til
nokkurrar hlítar. Slík lagasetning
er vægast sagt varasöm. Þetta
frumvarp þyrfti að semja upp og
færa í marktækan búning, bæði til
þess að þingmenn geti tekið
afstöðu til þess og að venjulegt
fólk, er það varðar, fái skilið það.
Fjórða grein frumvarpsins
StG fór nokkrum orðum um
fjórðu gr. frumvarpsins. Jafnvel
varðandi þessa aðalgrein frum-
varpsins væru stuðningsmenn þess
ekki sammála um, hvern veg bæri
að skilja eða framkvæma hana.
(„Á tímabilinu 1.12. 1978 til 28.2.
1979 skal greiða verðbætur á laun
skv. verðbótavísitölu 151 stig, sbr.
þó ákv. 2. gr. laga nr. 96/1978 um
kjaramál"). Þýðir þessi frum-
varpsgrein að bannað verði að
greiða hærri verðbætur? Eða
verður það eftir sem áður heimilt?
Fulltrúar stjórnarliðsins í nefnd-
inni höfðu ólíkan skilning á
þessari megingrein frv. En túlkun
greinarinnar skiptir meginmáli.
Mér er kunnugt um að t.d.
Reykjavíkurborg hefur samþykkt
að greiða laun eftir þeim samningi
sem gerður var 1977. Heldur sú
samþykkt gildi þrátt fyrir þessi
frumvarpsákvæði? Ég beini þeim
eindregnu tilmælum til forsætis-
ráðherra að hann, f.h. höfunda
frumvarpsins, taki af allan vafa
hér um, þegar við þessa umræðu.
Samráöin viö aöila
vinnumarkaðarins
StG sagöi forseta ASÍ hafa
greint frá því á þessum eina
nefndarfundi, að fulltrúar ASÍ
hefðu aðeins mætt á þremur
fundum með ftr. ríkisstjórnarinn-
ar. Hann hefði og lýst því yfir að
tilraun sú, sem felst í frumvarp-
inu, væri misheppnuð, ef ríkis-
stjórnin þyrfti að koma aftur 1.
marz nk. með samskonar tilmæli
og 1. september sl. og aftur nú
fyrir 1. desember. Formaður
Vinnuveitendafél. íslands hefði
verið boðaður á einn fund fyrir um
það bil mánuði. Síðan ekki söguna
meir. Form. BSRB hefði mætt á 2
fundum með ftr. ríkisstjórnar.
Hann hefði sagt í nefndinni að
„ekki væri rétt að farið, þegar
gerðir samningar væru skertir
með löggjöf". Við Verzlunarráð
ísiands hefur ekki verið rætt.
Þetta er allt samráðið við aðila
vinnumarkaðarins.
Hver verður útgjalda-
auki ríkissjóös
Venjan er sú þegar stjórnar-
frumvörp eru borin fram, sem
hafa veruleg útgjaldaáhrif, á
ríkissjóð, eins og þetta frumvarp
tvímælalaust gerir, að þeim fylgi
Steinþór Gestsson.
nákvæmar áætlanir um stærð og
áhrif útgjaldanna. Ekkert slíkt
fylgir þessu frumvarpi. Þó verður
naumast hjá því komist ef frv. nær
fram að ganga, að grípa til
verulegrar tekjuöflunar.
Fulltrúi frá fjármálaráðuneyti
var spurður að því í fjárhags- og
viðskiptanefnd, hve miklar fjár-
hæðir væri hér um að ræða. Svarið
var að ekki væri hægt að gefa svör
þar um, enn sem komið væri. Þá
var spurt um framkvæmd þeirra
skattahugmynda, sem tæpt er á í
grcinargerð frumvarpsins um
hátekjuskatt, veltuskatt, fjárfest-
ingarskatt og eignaskatt. Ekkert
af þessu hafði verið athugað eða
ákveðið, hvað fyrst yrði skoðað.
Spurt var um, hvort fjárfestingar-
skattur, ef til kæmi, yrði í formi
levfisgjalda. Það var talið ólíkleg-
ast, en nánari upplýsingar var
ekki að fá.
Alþingi veit í raun ekki, hvað
felst í þeim útgjöldum, sem frv.
þetta leiðir af sér, né þeim
skattaleiðum til tekjuöflunar sem
tæpt er á. Samt er leitað eftir
samþykki Alþingis og ábyrgð á
þesum óvissu þáttum. Slikur
málsundirbúningur er lítt viðun-
andi. Og allt verður þetta að
skoðast meö hliðsjón af væntan-
legu fjárlagafrumvarpi — og þeim
markmiðum, sem fjármálaráð-
herra hefur lýst, um hallalausan
ríkisbúskap á árinu 1979.
Óljóst og klaufalegt
Því næst vék StG að 3. gr. í
athugasemdum frv. um vísitölu-
viðmiðun, það er væntanlegri
breytingu fyrir 1. marz nk. Hag-
fræðingur ASÍ hefði sagt orðalag
athugasemdarinnar óljóst og
klaufalegt. Vísitöluviðmiðun yrði
ekki breytt nema með samþykki
verkalýðshreyfingarinnar. Við
skiljum orðalagið „að höfðu sam-
ráði“ á þann veg, sagði hagfræð-
ingurinn.
Sama má raunar segja um efni
1. gr. frv. sagði StG. Hún er óþörf.
Ríkisstjórnin hefur heimild til, þó
þessi lög komi ekki til, að auka
niðurgreiðslur. Það er ótvírætt. 2.
og 3. gr. eiga og vart heima í
lögum, fremur í stefnuyfirlýsingu.
Stjórnarliðið er ósammála um
túlkun og framkvæmd 4. gr., sem
er aðalgrein frumvarpsins. 5. gr. er
sjálfsagt framhald af því, sem
felst í öðrum greinum frv. og eru
ekki athugasemdir gerðar við
hana, þ.e. hækkun á bótum al-
mannatrygginga.
Hvers vegna meiri
skeröingu nú?
Niðurstaða mín er þessi. Kjarni
frumvarpsins er sá, að ekki verði
greidd laun skv. kaupgjaldsvísi-
tölu. hcldur skuli hún skert um
8%. Verðbótavísitalan þannig
skert er lögbundin. Ætla ég að
mönnum þyki það ekki í góðu
samræmi við kosningaloforðin frá
í vor um samningana í gildi. Þeir,
sem nú boða lögbindingu skerðing-
ar eru þeir, sem hæst góluðu um
kjararán í vor er ieið. — Þeim væri
nær að viðurkenna hreint út, að
þeim hafi þá skjátlast, eins og
þetta frumvarp er raunar staðfest-
ing á. Þannig væri sæmilega
heiðarlega að málum staðið.
Stjórnarflokkarnir viðurkenna
með þessu frumvarpi, að ekki verði
unnið gegn verðbólgu með árangri,
eða tryggt atvinnuöryggi, án
nokkurrar kjaraskerðingar, við
ríkjandi aðstæður. En rétt er að
gera sér grein fyrir því að
skerðingin verður nú mciri og
langærri en verið hefði. ef ráð-
stafanir fv. ríkisstjórnar frá í
febrúar sl. hefðu fcngið að njóta
sín. Nú er hins vegar staðið að
efnahagsaðgerðum með þeim
hætti, að ekki verður séð með
neinu öryggi, hversu stórt „kjara-
ránið“ verður, svo það títt notaða
orð sé enn viðrað.
Við sjálfstæðismenn viðurkenn-
um nauðsyn viðnáms gegn verð-
bólgu og undirstrikum, að efna-
hagsráðstafanir, sem við stóðum
að í fyrri ríkisstjórn, stefndu í
verulegan árangur, ef fengið hefðu
að ganga óskemmdar fram. Þá
væri og vandinn minni, sem við er
að etja í dag.
Núverandi stjórnarflokkar juku
hins vegar á hann. — Við teljum,
að þetta frumvarp sé svo gallað, sé
svo óljóst, að ekki verði tekin
afstaða til margra efnisþátta þess
að svo komnu. Þrátt fyrir beiðnir
okkar um ákveðnar upplýsingar
um umfang og fyrirkomulag á
útgjaldahlið þess — eða stærð og
framkvæmd nýrrar skattheimtu,
hafa engin svör fengist í þessum
afgerandi þáttum efnahagsaðgerð-
anna. Slíka málsmeðferð getum
við ekki sætt okkur við. Það er og
meir en hæpið hver áhrif sum
frumvarpsatriöi hafa á viðnám
gegn verðbólgu. Við munum því
ekki standa að þessari lagagerð —
og við berum ekki ábyrgð á þeirri
töf, sem orðin r á því að rétta við
efnahagslíf þjóðarinnar né þeim
fjármálavanda ríkissjóðs eins og
hann nú er orðinn.
Sólheima-basar á Hallveigarstöðum
Laugardaginn 2. des. n.k. verður basar og kaffisala á
Hallveigarstöðum til styrktar heimilinu að Sólheimum í Grímsncsi.
Þar verður ýmis varningur úr vinnustofum heimilisins, svo sem
vefnaður ýmiss konar, bívaxkerti, dúkkur o.fl. Ennfremur verða
seldar kökur. sem aðstandendur vistmanna hafa bakað svo og
ýmsir munir sem aðrir velunnarar heimilisins hafa gefið. Basarinn
verður opinn frá kl. 14.00.
„Banvænn farmur”
Skáldsaga eftir Brian Collison
KOMIN er út í íslenzkri þýðingu
skáldsagan „Banvænn farmur“
eftir Brian Callison.
Á bókarkápu segir m.a. um efni
bókarinnan
„.. . okkur er einhent inn í
æsilegustu atburði síðasta ára-
tugar þar sem samviskulausir
ofstækismenn hafa tekið gerla-
vopn í þjónustu sína. Kaupskip
klýfur öldur Miðjarðarhafsins.
hlaðið korni handa Israelsmönn-
um sem hafa orðið hart úti í
jarðskjálftum; fyrirsát og morð úti
á rúmsjó og átta þúsund tonnum
af gullnu korni er breytt í átta
þúsund tonn af gullnu eitri... í
„Banvænum farmi“ er líf heillar
þjóðar lagt að veði og áhættan er í
samræmi við það.“
I fréttatilkynningu frá Iðunni,
sem gefur bókina út, segir, að
Brian Callison hafi orðið frægur á
einni nóttu, þegar hann skrifaði
skáldsöguna „Hin feigu skip“, sem
Iðunn hefur áður gefið út, en að
margir telji þessa bók jafnvel
ennþá betri.
Þýðandi bókarinnar er Jón
Gunnarsson.
Ný barnabók eftir
Sigurð Gunnarsson
ÆVINTÝRIN ALLT UM KRING,
nefnist nýútkomin barnabók eftir
Sigurð Gunnarsson, fyrrum
skólastjóra. ísafold gefur bókina
út.
Bókin segir frá tvíbura-
systkinunum Siggu og Svenna,
sem fá dyggilega aðstoö frænda
síns til þess að sjá og skilja
ævintýrin sem alltaf eru að gerast
í kringum þau.
Bókin er 96 blaðsíöur að stærð,
prýdd fjölda mynda eftir Bjarna
Jónssoh listmálara. Bókin er
einkum ætluð börnum á aldurs-
skeiðinu 8 til 12 ára.
Sigurður Gunnarsson.
Ný barnabók
Önnu Bryn júlfsd.
RENNUM á Regnbogann heitir
harnabókin, sem Anna Kristín
Brynjúlfsdóttir sendir frá sér f
ár. cn hún hefur á undanförnum
árum skrifað 4 bækur fyrir börn
um bangsabörnin. um Matta
Patta og um geimveruna Trilla.
I þessari bók eru skemmtilegar
sögur og ævintýri. Þar er sagan
um Tomma og vini hans, um Kisu
kló, skógarálfinn, tuskudýrin og
ævintýri á regnboganum, töfra-
eyju, í perlulandi qg við rósadans.
Bókin er prentuð með stóru, skýru
letri, aðgengilegu fyrir börn og
skreytt myndum, sem Anna hefur
sjálf gert,. Bókaútgáfan Hergill
gefur bókina út.