Morgunblaðið - 01.12.1978, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. DESEMBER 1978
35
lóhann Hjólmarsson
Lifid er
skáldlegt
í þriðja kaflanum eru einnig
ferðaljóð, en nú frá útlöndum.
Ekið gegnum spænskt þorp að
næturlagi heitir hið fyrsta. Uthaf
norðursins og Einar Ben. eru ekki
lengur í sjónmáli heldur framandi
senur og erlend skáld, kunningjar
Jóhanns, og svo Ragnheiður, kona
skáldsins sem er alls staðar nálæg.
Fjórði kaflinn er svo eins konar
yfirlit þar sem þræðirnir eru
dregnir saman, lífsveruleikinn
skyggndur gegnum draum ljóðs-
ins. Með nokkrum hætti mætti
kalla það ferðalok, skáldið horfir
til baka —
Bókunum er lokað.
blöðin eru auð,
segir til að mynda í ljóðinu
Draumur, veruleiki.
Tómleikanum, sem horfinn tími
skilur eftir sig, lýsir skáldið í
ókunn herbergii
1 ókunnum herberKjum
hef ég skilið eftir
allt
sem áður var ég.
Ég leita þessara herberitja
einn
f herberKÍ Iffs míns
ok vona
að ég finni bau ekki.
Eigi að lýsa þessum skáldskap
með einu lýsingarorði kemur mér
fyrst í hug orðið »fágaður« með
þeim fyrirvara að maður sópi burt
úr minni sér langvarandi misnotk-
un þess. Að því leytinu er hér
gagnger stefnubreyting frá síðustu
bók sem er að ýmsu leyti nokkuð
hrá þó skemmtileg sé. Þetta er
ellefta ljóðabók Jóhanns Hjálm-
arssonar og enginn vafi á að hann
er nú tekinn að stefna hátt. Mörg
ljóð hans hafa í seinni tíð verið
þýdd á erlend mál, einkum
sænsku, og sýnist svo sem skáldið
vilji nú ganga svo frá verkum
sínum að þau þoli samanburð á
framandi vettvangi þar sem úrval
er margfalt meira en hér og aðeins
fáir reynast útvaldir af miklum
fjölda sem telur sig kallaðan.
Erlendur Jónsson
Mannlíf í
Mosfellssveit
ekki kalla allt ömmu sína og
finnur vissulega til sín, er rogginn
eins og hann mun hafa ástæðu til.
Frásögn hans af hernámsárum í
Mosfellssveit ber því vitni að hann
lætur ekki einu sinni heimsveldi
buga sig. Svipmyndir hans af
viðskiptum við setuliðið eru
skemmtilegar eins og margt í
þessari bók þótt ýmislegt sé líka
fremur rýrt bókarefni.
Tryggvi er að öllum líkindum
eini Islendingurinn sem hefur
stoppað upp apa. Api þessi hafði
aðsetur í vöruskemmu Sameinaða
gufuskipafélagsins og var farinn
að angra menn með prakkara-
strikum sínum. Uppáhalds-
skemmtun hans var að rífa gat á
kartöflupoka og fleygja síðan
kartöflunum í þá sem inn komu.
Tryggvi drap apann með klóri-
formi: „En þegar ég fór að flá
hann, þá kom alveg mannslíkami
út úr belgnum. Þetta þótti mér
erfitt verk, en þó stoppaði ég hann
upp og hafði hann í kaststöðu með
kartöflu í hendinni".
Við lestur æviminninga Tryggva
Einarssonar er maður þráfaldlega
minntur á það hve stutt er síðan
hálfgerð forneskja ríkti á íslandi.
Það er einkum lífið í sveitinni á
hörðum vetrum og erfiðar sam-
göngur sem valda þessu. En bók
Tryggva Einarssonar lýsir líka
innreið hins nýja tíma og er
kannski merkust fyrir það að
spegla þá þróun sem verður frá
hinu gamla bændasamfélagi í
nýtískulega átt. í Mosfellssveit er
höfuðborgin ekki langt undan og
frá henni hlutu að streyma ný
áhrif. Frá veru sinni í Reykjavík
hefur Tryggvi margt að segja.
Guðrún Guðlaugsdóttir hefur
valið þann kost að láta Tryggva
Einarsson ráða mestu sjálfan um
framvindu minninga sinna, skipan
efnis. Þetta gerir bókina rabb-
kennda og er út af fyrir sig
skiljanleg aðferð. En vera má að
bókin hefði grætt á því að !
skrásetjari freistaði þess öðru !
hverju að hafa hemil á sögumanni. j
En þá hefði ekki verið komið jafn
víða við og raun ber vitni.
í kaflanum Móðir mín er eftir-
minnileg lýsing á húsfreyju í sveit
sem er vön miklum gestagangi og
getur ekki sætt við umskipti
breytingatímanna: „Hún var þá
hnigin á efra aldur, en lífskjör og
dugnaður hafði ekki látið á sjá.
Flest barnanna voru farin að
heiman og orðið fámennt í Miðdal.
Hinir fáu gestir, sem komu
þeysandi í bíl eða á mótorhjóli,
gleypt'u í sig matinn, borguðu
sumir hverjir og flýttu sér eins og
þeir væru að vitja yfirsetukonu.
Enginn hafði tíma til að tala um
skáldskap eða taka lagið. Það var
átakanleg sjón fyrir okkur börnin
að sjá móður okkar sitja á kofforti
við eldavélina, hnípna og áhyggju-
fulla vegna þess hvað fáir kvöddu
dyra, vegna þess að langa mat-
borðið var nú ekki notað nema
hálft, stóra kaffikannan aldrei
notuð, flest rúmin stóðu auð“.
Jóhann Hjálmarsson
Nýbarnabók:
Tóta tíkarspeni
Almenna bókafélagið hefur
gcfið út smábarnabók með
litmyndum og hcitir hún Tóta
tíkarspeni cftir Þóri S. Guð-
bergsson. Myndirnar hafa
teiknað þeir Hlynur Örn og
Kristinn Rúnar bórissynir 11
og 13 ára.
í frétt frá AB segir að mikið sé
um að slíkar litmyndabækur séu
unnar erlendis og í samvinnu við
erlenda aðila, en svo sé ekki um
þessa, hún sé að öllu leyti unnin
hér á landi, af Myndamótum,
Prentsmiðjunni Odda og sé hún
eins konar tilraun til saman-
burðar á samkeppni við fjöl-
þjóðaútgáfur. A bókarkápu segir
m.a. um bókina: „Tóta tíkarspeni
er lítil stelpa, sem enginn vildi
hlusta á eða sinna, því að allir
voru uppteknir. Svo fann hún
tréð, og það hafði sinn tíma til
að hlusta.
Karlakórinn Fóstbræður heldur tónleika í Selíosskirkju og Skálholtskirkju n.k. laugardag og sunnudag og
á miðvikudag í Háteigskirkju. Stjórnandi er Jónas Ingimundarson.
Karlakórinn Fóstbræður
halda tónleika um helgina
KARLAKÓRINN Fóstbræður
gengst fyrir almcnnum kirkju-
tónleikum í Selfosskirkju og
Skálholtskirkju laugardaginn
2. des. n.k. kl. 17.00 og 21.30 og
í Iláteigskirkju miðvikudaginn
6. des. kl. 20.30.
Á efnisskrá tónleikanna er
m.a. upphafsstef úr Þorlákstíð-
um, íslenskt tvísöngslag og
íslenskt sálmalag í útsetningu
Páls ísólfssonar. Þá verða flutt
fimm lög eftir íslenska höfunda
og þrjú lög frá ýmsum tímum við
Maríubæn, hið fyrsta er Gregor-
söngur, þá lag frá 16. öld eftir
Arcadelt og loks lag eftir Karl O.
Runólfsson. Þessu næst syngja
Fóstbræður kór Prestanna úr
„Töfraflautinni" eftir W.A. Moz-
art og kór Pílagrímanna úr
„Tannháuser" eftir R. Wagner.
Fóstbræður enda kirkjutónleik-
ana með að syngja fjögur lög
eftir erlenda höfunda.
Organleikari með kórnum
verður Haukur Guðlaugsson,
sem m.a. leikur Preludiu og fúgu
í C dúr eftir J.S. Bach. Einsöngv-
ari með kórnum verður Rut L.
Magnússon sem m.a. syngur
Kirkjuaríu eftir A. Stradella.
Stjórnandi Fóstbræðra er Jón-
as Ingimundarson.
Aðgöngumiðar að tónleikum
þessum verða seldir í Bókaverzl-
un Sigfúsar Eymundssonar og
auk þess við innganginn.
Jólaundirbúningurinn
byrjar í Torginu