Morgunblaðið - 03.12.1978, Blaðsíða 18
66
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. DESEMBER 1978
o)^0M ©cscsm
Wsk ' ■-*
Margt veröur skrafað og
skrifað um ár barnsins!
Ekki er nokkur efi á því, aö
margt verður ritað og rætt um ár
barnsins 1979. Nefndir eru
settar á laggirnar, félög og
félagasamtök senda frá sér
ályktanir um aðgerðir og bætta
aðstöðu barna og lög verða
endurskoðuð um réttarstöðu
barna í nútíma þjóðfélagi.
Allt þetta er nauðsynlegt og
rík þörf er á, að við endurskoö-
um rækilega afstöðu okkar og
viöhorf gagnvart börnum. En við
getum áfram spurt af einbeitni:
Er nóg, að lögum verði breytt,
aðstæður og umhverfi bætt,
fleiri og betri dagheimili rísi,
skólarnir verði manneskjulegri,
mennta- og uppeldisstofnanir
o.s.frv. — ef foreldrarnir taka
ekki þátt í daglegu lífi barna
þeirra? Ef foreldrarnir vita ekki,
hvaö gerist á dagheimilunum,
leikskólunum, ef þeir fylgjast
ekkert með börnum sínum á
daginn eða kvöldin — til hvers
er þá allt stritið og lagabókstaf-
urinn?
A að gera eitthvað fyrir
börnin eða með
börnunum?
Fyrir nokkrum árum var ég
staddur á foreldrafundi í skóla í
Noregi. Fljótlega á fundinum
kom fram tillaga um að „gera
eitthvað meira fyrir börnin í
skólanum". „Meiri tómstundir,"
sagði einn, „fleiri íþróttamót,“
sagði annar, „ratleiki milli skóla,"
sagði sá þriðji o.s.frv.
Skömmu síöar kom fram
tillaga á fundinum um að sam-
þykkt yrði, að öll 10 ára börn í
skólanum ættu ekki að horfa á
sjónvarp eftir klukkan hálf níu á
kvöldin, þegar þau ættu að
mæta í skólann daginn eftir!
Rökin voru þau, aö margir
foreldrar áttu svo erfitt með að
koma börnum sínum í rúmiö á
kvöldin, fyrst og fremst vegna
þess, að svo margir skólafélagar
þeirra stríddu þeim á því að hafa
ekki séð sjónvarpið kvöldið
áður!
Undirrituðum varð þá nokkuð
heitt í hamsi og mótmælti öllum
tillögum, bókstaflega öllum til-
lögum um nýjar og fleiri aðgerðir
sem áttu að stuðla að því að
gera eitthvað fyrir börnin, en
kom í þess ataö með tillögu, þar
sem gert yrði ráð fyrir, að
foreldrar og forráöamenn barna
gerðu eitthvað med börnum
sínum í staðinn!
Það kom síðar í Ijós í um-
ræðunum, að mörg barnanna
voru í alls kyns aukatímum,
tónlistarnámi, skátastarfi,
eftir ÞÓRI S.
GUÐBERGSSON
kristniboðsfélögum og kirkju-
klúbbum fyrir utan skólatímann
— auk þess, sem aöeins örfáir
foreldrar höfðu lagt það í vana
sinn að horfa á sjónvarp með
börnum sínum, hvað þá að ræða
um hina ýmsu þætti, hvort þeir
hefðu nokkurt gildi, hvers vegna
eöa hvernig hefði mátt betur
gera o.s.frv.
Eigum við
að gera
eitthvað fyr-
ir börnin
okkar eða
með börn-
um okkar?
er að varpa ábyrgðinni yfir á
aðra. Ég finn einnig til vanmætt-
is, þegar ég sest niður viö að
skrifa um uppeldismál. — Við
þurfum á hjálp hvers annars aö
halda. Við þurfum að standa
saman. Við purfum aö vera
einlæg í viðleitni okkar til
hjálpar börnum okkar.
Áður fyrr var strangt og mjög
trúarlegt uppeldi talið það eina
rétta. Allar bækur, öll skrif, allar
ræður urðu að minnast á ótta
Guðs og elsku hans, annars var
þaö ekki af hinu góða!
Síöar kom í Ijós, að mjög
strangt og einstrengingslegt
uppeldi gat haft alvarlegar af-
leiðingar fyrir börnin og heft þau
á margan hátt í þroska þeirra og
andlegu jafnvægi.
Margir sálfræðingar og geö-
læknar boðuöu nýja stefnu um
meira frjálsræði í uppeldinu, og
margir tóku orð þeirra og
skoðanir þannig, aö börnin ættu
nú að fá lausan tauminn og þeim
leyföist að gera, hvað sem þeim
datt í hug. Rótleysi og agaleysi
gerðu fljótt vart viö sig meðal
barna og unglinga og margir
tóku nú aö endurskoða afstööu
sína til uppeldismála.
Breytt stefna
í uppeldismálum
Sífetít spyr fólk: Hvert stefnir í
uppeldismálum? Hvað er að
gerast meðal barna og ungl-
inga? Eru vandamál unglinga
fyrst og fremst vandamál for-
eldranna og heimilanna? o.s.frv.
Halda mætti áfram að spyrja:
Hver er ábyrgur? Hver vill svara
þessum sþurningum? Spyrjum
viö til þess að fá „patent" lausnir
frá öðrum eða spyrjum við okkur
sjálf og reynum að brjóta
vandamálin tii mergjar?
Allir vita, hversu auðvelt það
Hinn vandrataði
meðalvegur
Skiptir það máli í rauninni,
hvernig börn eru alin upp? Getur
uppeldið og áhrif þess haft
jákvæðar og neikvæðar afleið-
ingar í för með sér? Er best aö
láta allt sigla sinn sjó, úr því aö
sérfræöingar eru ekki á einu
máli um, hvað sé gott og hvað
slæmt?
Þannig mætti lengi spyrja, án
þess að svara. Það var hins
vegar ætlun mín, er ég settist
niður á þessu hausti og ákvað
að rita fáeina greinarflokka fyrir
blaöið, að skiþta þeim í þrennt
fram til áramóta: 1) Um mál og
þroska og almenn samskipti
fólks/barna, 2) Um börn og
bækur, áhrif bóka, lesturs og
þroska og 3) Um uppeldismál.
Nú er sem sagt komiö að
þriöja greinarflokknum þar sem
almennir uþpeldisþættir verða
teknir fyrir og að nokkru vitnað
til bókar, sem kom út í fyrra og
ber nafniö: Börnin okkar, eftur
þau Heidi og Jörg Zink.
Það er oft erfitt og vandratað
meöalhófið í uppeldismálum
sem öörum málum, en með
þetta þrennt í huga: a) takiö
börn alvarlega, b) gefið Þeim
tíma og c) gerið meira með
börnunum en fyrir þau, veröur
reynt að rita þær greinar, sem
fylgja gréinaflokki þessum.
Umsjón:
B&rgljót
Ingólfs-
dóttir
Blessuð skepnan
I>AÐ ER ekki ýkja langt síðan, að minnst var á bækur breska
dýralæknisins James Herriot hér á þessum stað. Þættir þeir sem
gerðir voru eftir fyrstu bókinni „Dýrin mín stór og smá,“ og
sýndir hér í sjónsvarpinu við miklar vinsældir, verða víst ekki
fleiri að sinni.
En þessa dagana flytur Bryndís Víglundsdóttir skólastjóri
Þroskaþjálfaskólans sem miðdegissögu í útvarpinu valda kafla úr
þessari bók í eigin þýðingu undir nafninu „Blessuð.skepnan."
Aðspurð um val á þessari bók til lesturs, sagðist Bryndís hafa
eignast bókina fyrir fjórum árum og hefði hún strax höfðað til sín
fyrir margt, ekki sízt jákvætt viðhorf til alls þess sem lífsanda
dregur, ásamt ósvikinni kímni.
Bryndís, sem án efa kynnist miklum vandamálum í sínu starfi,
sagði að sér þætti orðið svo áberandi, að athyglinni væri sífellt
beint að vandamálum, tilbúnum sem öðrum, en minna fengist við
að takast á við verkefnin. Ennfremur teldi hún, að fólk væri orðið
þreytt á öllu þessu afbrigðilega í mannlegum samskiptum, sem svo
mjög væri hampað nú til dags og því full ástæða til að segja frá
venjulegu fólki, sem tækist á við vandamálin, en vildi oft gleymast.
Viðbrögð þeirra, sem hafa látið til sín heyra um lestur þessara
kafla, hafi einmitt orðið til að styrkja þetta álit sitt.
Nöfnin á þeim þrem bókum, sem hafa komið út eftir James
Herriot og fjalla um samskipti manna og dýra, eru fengin úr
þessari vísu. >(A11 things bright and beautiful.
All creatures great and small.
All things wise and wonderful.
The Lord God made them all.
Að lokum má geta þess, að undirrituð sá nú nýverið
bráðskemmtilegan þátt í breska sjónvarpinu, gerðan eftir bókinni
„Dýrin mín stór og smá,“ en úr öðrum myndaflokki en þeim, sem
sýndur var hér.
Kabobs-bollur á teini
I>að er ekki aðeins á veitinga-
stöðum sem hægt er að mat-
reiða mat á teini. Það er ekki
meiri vandi. né kostnaður. en
við annað.
Teinar voru einni sinni til hér
í búsáhaldaverslunum og
kannski enn. Séu teinar ekki
fyrir hendi má steikja bollur,
lauk og bacon á pönnu og setja
síðan í eldfast mót, ásamt
grænmetinu og baka síðan í ofni
í ca. 1 klst. Uppskriftin er ætluð
4. I réttinn fara:
500 gr. nautahakk — 1 bolli
þurrir franksbrauðsmolar — ‘4
tsk. pipar — 1 tsk. salt — 1
þeytt egg.
Þessu er hrært saman og
gerðar úr 12 litlar bollur. 4
gulrætur skornar í bita, hálf-
soðnar. 4 litlir laukar, háífsoðn-
ir í heilu lagi. Bacon, 2 sneiðar í
bitum. 1 grænn pipar; skorinn í
hita.
A hvern tein, sem er þá einn
skammtur, eru settar kjötbollur,
laukur, bacon-bitar og grænn
pipar, salti og pipar stráð yfir.
Teinarnir eru settir í grunnt
eldfast fat og kjötið brúnað. Þá
er sósunni helt yfir og bakað í
ca. 45 mín.
Sósan:
1 dós af tilbúinni dómatspsu
— Vz bolli vatn — 2 tsk.
Worchestersósa — 1 rif hvít-
lauk.
Það er áreiðanlega hægt að
notast við tómat-puré og súpu-
teninga í staðinn fy.rir sósu úr
dós.
Með þessu eru höfð hrísgrjón,
og einnig nýtt brauð og hrásal-
at.
f