Morgunblaðið - 03.12.1978, Blaðsíða 1
Sunnudagur
3. desember
Bls. 49 — 80
Claudíus sögumaður og síðar keisari. Þennan bæklaða mann leikur Derek Jacobi allt
frá því hann er 17 ára gamall og til 64 ára.
Ágústus keisari, leik-
inn af Brian Blessed.
„Ég Tiberíus Claudius Örúsus
Nero Germanicus, ásamt ýmsu
öðru (ég ætla nú ekki að þreyta
ykkur með því að telja upp alla
titla mína), sem fyrir skömmu var
nefndur þessum nöfnum af vinum
mínum, félögum og ættingjum:
„Fíflið Claudius", „Þessi
Claudíus", „Hinn stamandi
Claudíus", „Clau-Clau-Claudíus“
eða, þegar best lét: „Veslings
Claudíus frændi" er nú í þann
veg(nn að byrja á því að rita hina
merkilegu ævisögu mína. Ég hef
þá sögu með því að segja frá fyrstu
árum ævi minnar, en fikra mig svo
áfram ár eftir ár, unz sá örlagaríki
atburður bar við í lífi mínu, fyrir
átta árum, er ég var fimmtugur og
einu ári betur, að ég komst í hið
„gullna ástand“, er ég svo vil
nefna, og síðan hefi ég aldrei úr
því komist."
Þannig lætur brezka skáldið
Robert Graves keisara Rómaveldis
Claudíus fyrsta hefja frásögn sína
af Rómverjum á dögum keisar-
anna Ágústusar, (sem var kjörson-
ur Cesars og kom til valda eftir að
hafa sigrað Markús Antóníus),
Tíberíusar, Caligúlu og Claudíusar
eða á tímabilinu frá því 50 fyrir
Krist og aftur til 50 eftir Krist.
Bók Roberts Graves, kom út árið
1934, og varð mjög vinsæl í
íslenzkri þýðingu Magnúsar
Magnússonar undir nafninu „Ég,
Claudíus" eftir 1947.
Og nú endurnýja Islendingar
kynni við Claudíus og líf og siði
hinna fornu Rómverja á þessum
tíma í 13 sjónvarpsþáttum, sem
byggðir eru á sögu Roberts
Graves, þar sem fer saman
leikandi léttur frásagnarstíll,
frábær kímni og geysilegur sögu-
fróðleikur á þeim tíma, er Róma-
veldi stóð með mestum blóma.
Hver þáttur tekur um klukkutíma
á sunnudagskvöldum og eru 4
þegar búnir af 13. Líklega eiga
sjónvarpsáhorfendur efritt með að
átta sig á öllum þessum fjölmörgu
sögupersónum, sem þar koma
fram, og skyldleika þeirra eða
tengslum, sem eru kjarninn í
atburðarásinni og hinni grimmi-
legu baráttu um völdin, þar sem
leiðin upp í keisarastólinn liggur
yfir lík allra annarra ættmenna,
sem líka geta átt tilkall til
stólsins. En allir eru þeir af-
komendur annars hvors keisara-
hjónanna, þegar sagan hefst,
Ágústusar eða Livíu, sem ætlar sér
að ríkja sjálf — fyrst egn um
keisarann eiginmann. sinn og síðan
son sinn Tiberíus.
Livia spinnur
örlagapræðina
Livia sem leikin er af Sian
Philllips er í sögu Roberts Graves
og í sjónvarpsþáttunum hin illa og
undirförula drottning, sem býr
öllum örlög. Hún fær meira rúm í
sögu Graves en í mannkyns-
sögunni. Ef flett er upp í alfræði-
orðabók Brittannicu segir að hún
hafi verið uppi frá 55 fyrir Krist
og til ársins 29 eftir Krist,
upphaflega kona Tiberíusar
Claudiusar Nero, sem hún átti með
tvo syni Drusus og Tiberíus (síðar
keisara). Þegar hún var 17 ára
gömul neyddi Ágústus eiginmann
hennar til að skilja við hana og
giftist henni sjálfur, eftir að hafa
fyrst losað sig við Scriboniu konu
sína. Ágústus tók að sér syni
hennar tvo, en þau áttu engin börn
saman. Livia var grunuð um að
fremja margvíslega glæpi til að
tryggja Tiberíusi syni sínum
keisarastólinn. Hún var grunuð
um að vera völd að ótímabærum
dauða Marcellusar, kjörsonar og
tengdasonar Ágústusar og sonar-
sona hans, Gayusar og Luciusar
Caesars, útlegð dóttursonar hans
Postumusar, og jafnvel dauða
sjálfs keisarans. Ágústus útnefndi
í e'rfðaskrá sinni hana og Tiberíus
(sem hann hafði gert að kjörsyni
sínum árið 4) erfingja sína og
Livia fékk þriðjung eigna hans.
Hún hafði nú náð marki sínu og
ríkti í fyrsta skipti opinberlega
með Tiberíusi. Tiberíus varð þó
brátt þreyttur á stjórnsemi
hennar og var sagt að ástæðan til
þess að hann dró sig í hlé út í
Capreae hafi verið til að sleppa
undan henni.
Livia lifði áfram rólegu lífi í
Róm og naut valdanna, til hárrar
elli og dauðadags. Þannig er„ sagt
frá Liviu í alfræðibókum, en
Graves gæðir hana í sögu sinni
meira lífi. Og brezka leikkonan
Sian Phillips, sem fræg er fyrir
margar brezkar myndir, — lék nú
síðast Beth í sjónvarpsmynd BBC
„Grænn varstu dalur" — gerir
hana eftirminnilega. Livia er
amma sögumannsins Ciaudiusar.
En Ágústus keisari er ömmubróðir
hans.
Hlynur keisara-
ættarinnar hefur
ótal greinar
Áður en lengra er haldið, er rétt
að reyna að gera ofurlitla grein
fyrir þeim sögupersónum, sem að
jafnaði koma fyrir í þáttunum frá
því þeir eru börn, enda allir af
Claudíusar ættinni, einni af elztu
ættum Rómaborgar og afkomend-
ur Liviu eða Ágústusar, og þurfa
því í valdabaráttunni að hverfa.
En Graves segir, að Claudíusarnir
Livia, leikin af Sian
Phillips. Livia er ákveðin í
að ríkja sjálf, fyrst gegn
um mann sinn Ágústus
keisara og síðan gegn um
son sinn Tíberíus — og
tekst það með því að ryðja
öllum öðrum úr vegi.
hafi skipst í tvö horn, séu góðir eða
„villtir“, þ.e. illir og hinir villtu séu
fleiri.
Ungu mennirnir, afkomendur
Ágústusar, sem þegar hafa komið
við sögu, eru þrír s.vnir Júlíu
dóttur hans, sem átti þrjá menn
Marcellus, Agrippu og loks Tiberí-
us. Af miðhjónabandi eru bræð-
Sjá nœstu I
síðu_^
„Eins
og
sýning
skugga-