Morgunblaðið - 01.03.1979, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 1. MARZ 1979
21
Jón Hjaltason:
ÉG ÞAKKA Jóhannesi Björgvins-
syni í Stykkishólmi fyrirspurn tii
mín vegna áfengisneyzlu
unglinga. Hún gefur tækifæri tii
umræðu um þetta vandamál.
Vandamál sem allri þjóðinni er
viðkomandi.
Þó hefði ég kosið að
spurningarnar væru merkilegri
en krafa um að ég nafngreini
félagsheimili er hleypi inn yngri
gestum en 16 ára.
Hvar og hvernig komast
unglingar yfir áfengi?
Hvað aðhafast yfirvöld til að
fræða æskuna um áfengismál og
þær hættur sem af misnotkun
áfengis geta stafað?
veitingahúsanna á miðvikudögum
er Áfengisverzlun ríkisins opin,
með sín 90% af heildarsölunni.
Vegna þess að meðan hótelgesti
er bannað að panta einn kaffi og
koníak til herbergis síns, má hann
hins vegar taka sér far með leigu-
bíl, fram og til baka í áfengisverzl-
un, sitja síðan uppi með aksturs-
reikninginn og heila flösku.
Vegna annars ákvæðis úr sömu
átt, sem segir að 18 ára hafi rétt á
aðgangi að veitingahúsi en aðeins
20 ára megi neyta áfengis þar.
Þetta ósamræmi er á borð við það
að 14 ára ungmenni hefði aðgang
að ákveðinni kvikmynd, en aðeins
16 ára og eldri mættu hafa opin
augun.
Vegna þess skrauts í áfengislög-
Áfenqislögin og
áfengisneyzla ungfínga
Hvað er gert til að sporna við
að ungiingar undir lögaldri
komist yfir áfengi?
Ekki vísvitandi
Mér er til efs að forráðamenn
félagsheimila leyfi af ásetningi
unglingum undir aldri, aðgang að
sölum sínum. Öllum sem að
veitingamálum starfa er hins
vegar kunnugt um lánuð og fölsuð
nafnskírteini. Þá er ótalinn sá
möguleiki að svindla sér inn, eða
hreinlega slæpast utan við sam-
komuhúsin, berja sér á brjóst og
láta garpslega.
Ekkert einkamál
Vart er ástæða til að taka fram
að þetta er ekkert einkavandamál
félagsheimila úti á landsbyggð-
inni. Þar eð til dansleikja þeirra
þyrpast ungmenni frá nærliggj-
andi byggðakjörnum. Títtnefnt
Hallærisplan er í þessu tilliti
félagsheimili, án þaks og jafnvel
Tónabær var ekki laus við þennan
vanda, hvorki utan dyra né innan,
þrátt fyrir mjög stranga gæzlu.
16 til 18 og 20 ára
Mega sækja félagsheimilin, en
að sjálfsögðu ekki bragða áfengi. ,
Þó blasir við sú staðreynd, að !
þessir aldurshópar hafa þar áfengi
um hönd, nánast að vild, og sjaldn-
ast er gripið í taumana fyrr en
komið er á ermauppbrettingastig-
ið. Til að spara Jóhannesi aðra
kröfu um nafngreiningu er rétt að
taka fram að hennar er ekki þörf.
Það er ekkert félagsheimili
undanskilið.
Ég vann um skeið á Snæfells-
nesi, þá 17 ára. Það má segja mér í
sömu andrá að ástandið hafi stór-
lega breyst og að búið sé að flytja
Snæfellsjökul austur á Seyðis-
fjörð.
Gengið á borðum
Ég sótti dansleik nærri
Snæfellsnesi fyrir tveim árum.
Ekkert eftirlit virtist með fjölda
gesta og troðningur óskaplegur.
Margt stórbrotið bar fyrir augu.
Fyrir utan hin hefðbundnu atriði,
sem allir þekkja, vakti eftirtekt
mína, að þeir, sem óþolinmóðastir ,
voru að komast leiðar sinnar,
styttu sér einfaldlega leið með því
að ganga um salinn þveran og
endilangan eftir borðunum, nánast
á höfði og herðum viðsitjandi
gesta. Þó var athyglisverðast af
öllu, að enginn virtist hafa neitt
við þetta að athuga. Vert er að
gefa þvi gaum, að um er að ræða
samkomuhús, sem er í eigu ríkis,
sveitarfélaga og félagasamtaka,
félagsheimili, sem reist er fyrir
opinbert fé.
Þá hvarflar hugurinn að því að
félagsheimilin eru byggð með hina
háleitu hugsjón ungmennafélag-
anna að leiðarljósi. Hræddur er ég
um að mörgum brautryðjandanum
hrjósi hugur við þeirri þróun sem
orðið hefur. Hollt er að vita að
samkomuhús með svipuðu sniði
hafa verið rekin af einstaklingum
a.m.k. í Reykjavík. Sá rekstur var
drepinn niður með hlutdrægri
skattlagningu, þar sem ein-
staklingurinn var svínbeygður, en
félagsheimilunum hyglað.
ÖLL ERU ÞESSI MÁL
BLÖNDUÐ SVO MIKILLI
IIRÆSNI OG SKINHELGI AÐ í
SENN ER SORGLEGT OG
HLÆGILEGT!
Hlægilegt, hvers vegna?
Vegna þess að meðan löggilt
vínveitingahús skulu loka dyrum
sínum kl. 23.30 þótt dansleikur
standi til kl. 02, spranga mittis-
beltagestir félagsheimilanna út og
inn þar til dansleik lýkur.
Vegna þess að trúlega er meira
áfengismagn drukkið árlega í leyf-
islausum félagsheimilum en í lög-
giltum veitingahúsum, sem eru
undir ströngu opinberu eftirliti.
Vegna þess að meðan vínveit-
ingahús selja minna en 10% af því
áfengi sem löglega er neytt í
landinu, fá umræður um rýmkun
til handa gestum þeirra slíkt rúm í
fjölmiðlum, að helzt er að sjá sem
slík sjálfsögð mannréttindi ráði
úrslitum um áfengisböl Islend-
inga.
Vegna þess að það virðist heilög
skylda þingmanna að auðmýkja
gesti vínveitingahúsa með lögskip-
aðri örtröð og streitu.
Vegna þess að meðan löggjafa-
samkundan vinnur stórsigra á
borð við það að loka vínveitingum
unum, að ekki megi afgreiða
mann, sem gerst hefur sekur um
ólöglega sölu eða bruggun áfengis.
í framkvæmd táknar þessi stór-
brotna lagasetning, að hver gestur
skuli við afgreiðslu leggja fram
sakavottorð dagsett sama dag.
Vegna annarrar skrautfjaðrar í
lögum um loftferðir, sem segir, að
veitingamönnum sé bannað að
afgreiða flugfólk þar til 6 klst.
eftir lendingu. I framkvæmd þýðir
þetta ákvæði að hver gestur leggi
fram starfsönnunarskírteini. Nú
ef maðurinn er viðriðinn loftferðir
skal hann að auki sanna að hann
sé ekki nýlentur. Með örlitlu
brjóstviti hefðu þingmenn borið
gæfu til að beina slíku ákvæði
gegn brjótandanum sjálfum.
Tvöfeldnin enn
Enn birtist hræsnin í þeirri
mynd, að meðan ráðamenn telja
fráleitt að yngri en 20 ára megi
kaupa vín, fjármagna þeir félags-
heimili sem hýsir drykkju af
subbulegasta tagi fyrir ungmenni
16 til 20 ára. Þar sem heilflöskur
eru á eða undir borðum og lands-
feðurnir selja blandið.
Aftur kemur skinhelgin fram,
þar sem í Reykjavík er rekin önnur
tegund „félagsheimila", sem sækir
um vínveitingaleyfi að hentisemi.
Þessi starfsemi fer fram gersam-
lega án opinbers eftirlits. Enginn
fylgist með fjölda gesta, aldri eða
hvort húsráðendur fylgja lögum
veitingahúsa.
Engar kröfur eru um fyrsta
flokks salarkynni. Síðan, eins og
til að kóróna skrípaleikinn, borgar
þessi „starfsemi" enga skatta eða
aðrar skyldur. M.ö.o. ríkisvaldið er
að knésetja löggilt veitingahús
með sömu aðferðum og getið er um
fyrr í þessari grein.
Svar mitt Jóhannes er orðið
lengra en ætlað var. Því miður er
öll meðferð áfengismála hér svo
fáránleg, að erfitt reyndist að
stöðva jjennann eftir að dýft er
niður. Ég vil ekki trúa því, að þér
fari að hætti stjórnmálamanna
okkar, sem bregða sífellt kíkinum
fyrir blinda augað í stað þess að
skilja hismið frá kjarnanum og
takast á við vandann þar sem
hann liggur.
Jón Hjaltason.
Hyggjast byggja nýtt
farfuglaheimiU í Rvík
ívar
Skipholti 21
simi 23188.
Gestetner PFH LJÓSPRENTUNARVÉL
EINFÖLD, ÖRUGG EN ÖDYR
SKILAR ÞO ARANGRI SEM
LÍKIST MEIR PRENTUN
EN LJÖSRITUN
Raykjavlk,
Engir rofar
eða takkar, aðeins^
ýtt á handfang og
ljósritið er komið.
8f**************8S 8886******8886 88 *8888* 888886 888888
***********************
Jektorar
0»tivry *
Fyrir lensingu ( bátum og fiskvinnslustöðvum.
•L^L
| StlyirllaitDSjyD3
* ESTABLISHED 1925 - TELEX: 2057 STURLA-IS — TELEPHONES 14680 & 13280
n *a8»a8*)*(********5«*9R*ÍS
Mokkajakkar
fyrir dömur og herra.
Mokkakápur
10—20% afsláttur
RAMMAGERÐIN
HAFNARSTRÆTI 19
FARFUGLADEILD Reykjavíkur
er 40 ára um þessar mundir og
hafa félaginu borist gjafir og
heillaóskir frá innlendum og
erlendum samstarfsaðilum.
Á nýlegum aðalfundi félagsins
kom m.a. fram að áformum um
byggingu nýs Farfuglaheimilis í
Reykjavík miðar í áttina og mun
frumteikningum að mestu lokið. í
frétt frá Farfugladeild Reykja-
víkur segir að þörfin fyrir nýtt
heimili sé orðin brýn þar sem
núverandi heimili anni ekki þörf-
inni yfir sumarmánuðina. Gisti-
nætur voru samtals 10.917 sl. ár og
voru gestir frá 40 löndum.
Farfuglar hafa haldið áfram
ræktun gróðurvinjar í Vala-
hnúkum sem kallast Valaból og
hafa farið fram á það við yfirvöld
að verða veittur húsbóndaréttur
yfir svæðinu til að geta betur
verndað það gegn skemmdum, en
fjöldi manna sækir staðinn heim
sumar sem vetur. Þá er árviss
atburður að hafa vinnuhelgi í
Þórsmörk um hvítasunnuhelgina
og vinna þar að ræktun og gróður-
vernd Sleppugils. Formaður Far-
fugladeildar Reykjavíkur er Hulda
Jónsdóttir.
EFÞAÐERFRÉTT-
NÆMTÞÁERÞAÐÍ
MORGUNBLAÐINU
AUGLYSINGA-
SÍMINN ÉR:
22480