Morgunblaðið - 01.03.1979, Síða 39

39
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. MARZ 1979
sem áður. Hann lauk störfum kl.
20.00 kvöldið áður en hann lést.
Með^ Georg er genginn ötull
samherji og góður drengur, sem
læknar Landspítalans minnast
með söknuði. Við vottum fjöl-
skyldu hans dýpstu samúð.
Læknaráð Landspítalans og
Rannsóknastofa
Háskólans við Barónsstíg.
Georg Lúðvíksson, fram-
kvæmdastjóri ríkisspítalanna varð
bráðkvaddur að heimili sínu hinn
20. febrúar aðeins 65 ára að aldri,
því að hann var fæddur 25. apríl
1913.
Aðrir munu verða til að rita um
persónulega hagi Georgs og félags-
málastarf hans, en í þessum fáu
línum vil ég minnast þess starfs,
sem varð hans raunverulega ævi-
starf og það er að vinna að
uppbyggingu ríkissjúkrahúsanna.
Georg hóf störf á skrifstofu
ríkisspítalanna í janúar 1936 og
hafði því starfað að spítalamálum
ríkisins, í rúmlega 43 ár er hann
lést. Hann var gjaldkeri ríkisspít-
alanna á tímabilinu 1937 til 1946,
þá fulltrúi og framkvæmdastjóri
frá apríl 1953 og hafði því séð um
framkvæmdastjórn ríkisspítal-
anna rúmlega aldarfjórðung.
Ég, sem þessar línur rita, þekkti
ekki Georg af starfi sínu nema
mjög stuttan tíma þessa gífurlega
langa starfsdags. Leiðir okkar
lágu saman í starfi þegar heil-
brigðis- og tryggingamálaráðu-
neytið var stofnað á árinu 1970 og
þó einkum eftir að ég tók við
formennsku í stjórnarnefnd ríkis-
spítalanna í ársbyrjun 1974.
Vissulega hafði ég heyrt Georgs
getið fyrir þann tíma og að góðu
einu sem einhvers samviskusam-
asta starfsmanns í þjónustu ríkis-
ins í stofnun, sem hafði umleikis
mikið fé og vaxandi umsvif.
Þegar litið er yfir starfsdag
Georgs Lúðvíkssonar, þá verður
manni allt í einu ljóst, að hann
hefur á starfsferli sínum upplifað í
raun þá gífurlegu breytingu, sem
hefur orðið á heilbrigðisþjónustu
og þá spítalaþjónustu sérstaklega,
frá því að gamli Landspítalinn var
aðalsjúkrahús ríkisins með sínum
tveim legudeildum og til þeirra
margháttuðu starfsemi, sem nú er
unnin á öllum heilbrigðisstofnun-
um ríkisins.
Þegar menn upplifa breytingar,
þá verða þeir þeirra ekki eins varir
og enginn, sem starfaði með Georg
Lúðvíkssyni hefði getáð látið sér
detta í hug að hann yrði með
úrtölur um breytingar og bætta
aðstöðu, því að þrátt fyrir langan
starfsdag varð aldrei vart hjá
honum þeirrar íhaldssemi, sem
stundum einkennir menn þegar
þeir fullorðnast.
Það kom af sjálfu sér að Georg
var tengdur öllum byggingamálum
og breytingum á Landspítala frá
fyrstu tíð og hann upplifði það að
sjá nýbyggingar rísa eina af ann-
arri og verða teknar í not, en hann
upplifði það einnig að hvað sem
framkvæmdum leið og hversu vel
sem að þeim var staðið þá reyndist
þörfin alltaf meiri en fjármagnið
leyfði.
Georg var ritari bygginganefnd-
ar Landspítalans frá 1960 og þar
til sérstök bygginganefnd Land-
spítala var lögð niður en bygginga-
málum komið fyrir sem samvinnu-
málum milli menntamálaráðu-
neytis og heilbrigðisráðuneytis. í
þessu starfi öðlaðist Georg víð-
tæká og verðmæta reynslu í sam-
bandi við allt sem að nýbyggingum
sjúkrahúsa laut, búnaði þeirra og
tæknivæðingu og munu fáir hafa
staðið honum á sporði í þeirri
þekkingu.
Þó starfsemi á Landspítala væri
ávallt sú viðamesta á ríkisspítöl-
um, þá fór ekki hjá því að Georg
tengdist annarri starfsemi ríkis-
spítala svo sem á Kleppi og Vífils-
stöðum og í hans stjórnartíð var
bæði byggt nýtt og gamalt endur-
nýjað á þessum spítölum báðum og
hann upplifði það að þeir breyttu
að verulegu leyti um svip. Gamli
Kleppsspítalinn breytti um svip
frá því að vera vistunarhæli fyrir
geðsjúka í það að vera nýtískuleg-
ur spítali að öllu öðru leyti en hvað
byggingum viðkom. Sama máli má
segja um Vífilsstaðaspítala, sem
breyttist úr því að vera gífurlega
stórt berklahæli í nýtískulegan og
tiltölulega lítinn spítala í nánum
tengslum við Landspítala.
Það sem hér hefur verið talið
hefði verið nægilegt verkefni fyrir
einn stjórnanda að sjá um en
fleira kom til og ég hef alltaf litið
þannig á að Georg hafi sjálfur átt
sér sérstakt áhugamál og það var
uppbygging Kópavogshælis. Öll
starfsemi Kópavogshælisins var
byggð upp á starfstíma Georgs hjá
ríkisspítölum og hann átti meiri
þátt í þeirri uppbyggingu en nokk-
ur annar. Hann hefur verið for-
maður bygginganefndar hælisins
samfellt frá 1958 og átti meiri þátt
í því en flestir aðrir að móta það
fyrirkomulag, sem þar var tekið
upp, um fyrirkomulag deilda og
byggingu aðstöðu. Vissulega lifði
hann það ekki að sjá þær stjórnun-
arbyggingar rísa, sem voru næsta
verkefni á dagsskrá bygginga-
nefndar, en honum auðnaðist í
byrjun þessa árs að senda frá
bygginganefnd greinargerð um
áframhaldandi uppbyggingu
Kópavogshælisins til félagsmála-
ráðherra svo að hann gæti tekið
afstöðu til áframhaldandi styrkja
úr Styrktarsjóði vangefinna til
þessarar byggingar.
Ekki voru áformin um að fjölga
vistmönnum á þessum stað heldur
að bæta aðstöðu og auka mögu-
leika á því að gera þeim, sem
þarna dveljast lífið bærilegt.
Það hafa margir lagt hönd á
plóginn við uppbyggingu heil-
brigðismálanna íslensku undan-
farna áratugi, en starf manns eins
og Georgs Lúðvíkssonar, sem
eyddi allri ævi sinni í að byggja
upp starfsemi ríkisspítalanna og
sjá um að þeir gætu starfað frá
degi til dags, er ómetanleg og
íslensk heilbrigðisyfirvöld geta
ekki fullþakkað.
Ég þakka Georg Lúðvíkssyni
fyrir samvinnu um stjórn ríkis-
spítalanna og ég get með góðri
samvisku sagt að aldrei bar neinn
skugga á þá samvinnu. Ég mat
mikils þekkingu Georgs og ráð-
leggingar og nú er skarð fyrir
skildi þegar hann er fallinn frá.
En tímans hjól heldur áfram að
snúast og það hefði ekki verið í
anda Georgs að láta merkið falla.
Við sem vinnum að stjóro ríkis-
spítalanna munum áfram gera það
í sama anda og Georg Lúðvíksson
vann þessum stofnunum um ára-
tuga skeið.
Ég bið Guð að blessa Guðlaugu
og börnin og bið hann að veita
þeim styrk.
Páll Sigurðsson.
Við andlát Georgs Lúðvíkssonar
á Landsspítalinn á bak að sjá
góðum og traustum stjórnanda,
sem vildi hag spítalans sem mest-
an og bestan á öllum sviðum.
Vegna meðfæddrar prúð-
mmennsku og kurteisi, sem af bar,
var ætíð vel hlustað af starfs-
mönnum og stjórnendum spítalans
á ráðleggingar hans um málefni
spítalans. Við þessar góðu lyndis-
einkunnir bættist sérlega vin-
gjarnleg framkoma, svo að auðvelt
var fyrir alla að leita til hans með
vandkvæði sín. Ég þykist tala hér
af nokkurri reynslu, þar eð ég er
elzti starfandi læknir Landsspítal-
ans.
Fundum okkar Georgs bar fyrst
saman, er hann réðist sem skrif-
stofumaður við Landsspítalann
1936, en ég vann þar þá sem
læknanemi. Síðustu '39 árin höfum
við eðlilega haft náin smskipti,
hann mest allan þennan tíma
framkvæmdastjóri og ég yfirlækn-
ir lyflæknisdeildar. Á fyrri árum
voru tengsl starfsfólks á hinum
ýmsu sviðum spítalastarfseminnar
miklu nánari, en nú er orðið, fyrst
og fremst vegna fámennis. Sam-
starf okkar Georgs var ekki aðeins
mikið vegna stjórnunar starfa
lyflæknisdeildar heldur ekki síður
vegna ýmis konar nefndarstarfa á
vegum Landsspítalans. Rís þar
hæst margra ára sameiginleg seta
okkar í „Byggingarnefnd Land-
sspítalans", sem lauk störfum
1973, þegar lögð hafði verið fram
„byggingaráætlun Landsspítal-
ans“, sem kennd er við breska
arkitektafélagið Weeks og félaga.
Á þessum árum kom oft til
hvassra umræðna um málefni
spítalans og sitt sýndist hverjum,
eins og gengur. Það sem mér er
hvað minnisstæðast er, hve Georg
Lúðvíksson var laus við öll gífur-
yrði í snörpum viðræðum, hélt
sinni meðfæddu kurteisi, en kom
þó allt að einu skoðunum sínum
vel til skila. Við sem þekktum
hann, vissum að hann var skap-
maður að eðlisfari, en hafði tamið
sér skapstillingu, en slíkt verður
ekki gjört nema með miklum innri
átökum, og reynir það manninn
mjög.
Starf Georgs heitins var eins og
að líkum lætur erilsamt, erfitt og
vanþakklátt. Rekstur Landsspítal-
ans hefur aukist mest allra spítala
ár frá ári og engan spítala, eins og
í pottinn er búið í okkar þjóðfélagi,
er hægt að reka nema með tapi,
enda ekki vel rekinn heilbrigðis-
lega og heilsufarslega séð nema
svo sé.
I þessum málum háði Georg
marga erfiða hildi. Skal ekki
fjölyrt um það. Rekstur Land-
sspítalans hefur orðið bitbein
ýmsra. Mér segir svo hugur um, að
þegar öll kurl komi þar til grafar,
sé rekstur Landaspítalans vel sam-
bærilegur við rekstur annarra
sjúkrahúsa á höfuðborgarsvæðinu,
og megi því Georg sem aðalstjórn-
andi Landsspítalans vel við una.
Georg Lúðvíksson var mikill
starfsmaður og ósérplæginn, var
óspar á að taka að sér ýmis
aukastörf, sem hann hefði getað
fengið aðra til að framkvæma.
Hann varð fyrir alvarlegu hjarta-
áfalli fyrir nokkrum árum, en
eftirstöðvar þess munu hafa leitt
til ótímabærs andláts hans, og bað
ég hann að taka sér hvíld frá
störfum um tíma. Úr því varð þó
ekki af ýmsum ástæðum. Annað
verður því ekki sagt um Georg
Lúðvíksson, en hann hafi staðið á
verðinum meðan stætt var.
Hann var kvæntur Guðlaugu
Láru Jónsdóttur. Þau eignuðust
fjögur börn, sem öll hafa lokið
háskólaprófi. Er því skerfur þeirra
hjóna til þjóðfélagsins myndarleg-
ur.
Að leiðarlokum þökkum við
hjónin Georgi Lúðvíkssyni látnum
alla ljúfmennsku og sanngirni í
störfum, svo og alla hjálpsemi og
vinsemd.
Við sendum eiginkonu hans og
börnum innilegar samúðarkveðj-
ur.
Sigurður Samúelsson.
ÞANN 20. febrúar s.l. andaðist
Georg Lúðvíksson, langt fyrir
aldur fram. Georg var einn
ötulasti og dugmesti félagi í
Knattspyrnufélagi Reykjavíkur.
Rétt rösklega tvítugur að aldri
fluttist Georg frá Norðfirði til
Reykjavíkur og árið 1936 gerðist
hann félagi í K.R. Atvikaðist það
þannig, að hann gaf sig fram til
sjálfboðaliðsstarfa til að bera
timbur upp í Skálafell, þar sem
K.R.-ingar voru að byrja að byggja
sinn fyrsta skíðaskála. Allt frá
þeim tíma var hann ein aðaldrif-
fjöðurinn í uppbyggingu mann-
virkja félagsins í Skálafelli. Marg-
ar sögur geymast í minningu
félaganna um starfshæfni, dugnað
og drengskap Gogga, eins og eldri
félagarnir nefndu hann gjarnan.
Var hann ávallt reiðubúinn til að
bera þyngstu byrðarnar, fyrstur
upp á morgnana og síðastur í
svefnpokann að loknum erfiðum
starfsdegi í Skálafellinu. Þegar
félagarnir voru lúnir og vildu
hvílast, hélt Georg áfram og sagði:
„Það er svo lítið eftir, að við getum
lokið þessu fyrir háttinn." Var það
jafnan gert. Á þennan hátt hafði
Gerg góð áhrif á félaga sína og
fékk þá til að starfa lengur og
betur fyrir K.R.
Georg var um tíma formaður
skíðadeildar K.R., en um áratuga
skeið sá hann um rekstur og
fjármál í Skálafelli og hvíldi
starfið þannig verulega á hans
herðum.
Þó Georg hafi fyrst og fremst
verið einlægur unnandi skíða-
íþróttarinnar, var hann alla tíð
sannur K.R.-ingur og átti um skeið
sæti í aðalstjórn félagsins. Vildi
hann ætíð hag K.R. sem mestan og
beztan.
K.R.-ingar hafa ávallt metið
störf Georgs í þágu félagsins.
Hann var sæmdur öllum heiðurs-
merkjum K.R. og á sextugsafmæli
hans þann 4. apríl 1975 var hann
sæmdur æðstu viðurkenningu
félagsins fyrir margvísleg og
frábær störf í þágu þess og gerður
að heiðursfélaga K.R.
Knattspyrnufélag Reykjavíkur
þakkar Georgi Lúðvíkssyni
ómetanleg störf. Vottum við eigin-
konu hans, frú Guðlaugu, börnum
og barnabörnum okkar innilegustu
samúð.
Sveinn Jónsson.
ÞAÐ sannaðist enn einu sinni, að
dauðinn gerir ekki boð á undan
sér, þegar Georg Lúðvíksson var
kvaddur á braut án fyrirvara 20.
febrúar s.l. Hann er mikill missir
öllum, sem til hans þekktu, því að
hann var svo mörgum góðum
kostum búinn.
Mig langar til að minnast afans
í Georgi, því þannig kynntist ég
honum best í gegnum börnin mín
tvö. Börn voru einstaklega hænd
að Georgi, því að þau fundu
hlýjuna og umhyggjuna, sem
streymdi frá honum. Á sama hátt
var hann gagnvart blómunum og
fuglunum í garðinum og öllu lif-
andi. Hann mátti ekkert aumt sjá.
Barnabörnin eru fjögur og það
elsta rétt að verða þriggja ára.
Faðminum hans afa fengu þau öll
svo sannarlega að kynnast. Hann
var alltaf opinn, hvernig sem á
stóð. Afi var svo þolinmóður og gaf
þeim alltaf góðan tíma, einkum
þegar eitthvað bjátaði á. Þá gat
hann gengið með litlu hnokkana
sína um gólf, þangað til þeir féllu í
væran svefn, því afi veitti svo
mikla ró. Hann sagði þeim frá
bernskustöðvunum á Norðfirði og
bátunum þar, sem alltaf voru
honum ofarlega í huga. Þrjú
barnabarnanna bjuggu í sama
húsi og afi og hittu hann því
daglega. Hann var stór þáttur í lífi
þeirra. Svo er afi allt í einu
horfinn. Hvernig eiga ungu hjört-
un að skilja það. Þau halda áfram
að kalla á afa, en fá ekkert svar.
Það er þeim þó mikil huggun, að
hún amma er ennþá á sínum stað,
hún amma, sem er líka svo hlý og
góð.
Að eiga mann að, þar sem Georg
var, gerir lífið innihaldsríkara. Ég
er þakklát fyrir þann tíma, sem ég
og börnin mín fengum að njóta
samvista við hann. Sá tími hefði
svo gjarnan mátt vera miklu
iengri.
Tengdadóttir.
í dag er minnst Georgs Lúðvíks-
sonar framkvæmdastjóra ríkis-
spítalanna.
Georg var fæddur í Neskaups-
stað 25. apríl 1913 og alinn þar upp
í stórum systkinahópi, en ungur að
árum hélt hann til höfuðstaðarins
til mennta og starfa.
BÚNAÐARÞING samþykkti á
fundi sínum í gær, miðvikudag.
þrjár tillögur. Samþykkt var að
skora á landbúnaðarráðherra
að hlutast nú þegar til um, að
Tilraunastöð Háskólans í
meinafræði á Keldum geti fram-
vegis framleitt og verzlað með
búfjárlyf með lfkum hætti og
verið hefur.
Þá teiur búnaðarþing óviðun-
andi þá breytingu, sem gerð var
á verzlun með dýralyf með setn-
ingu reglugerðar á árinu 1977,
þar sem m.a. er kveðið á um, að
lyfjabúðum og dýralæknum sé
einum heimilt að hafa á boðstól-
um, selja og afhenda dýralyf.
Slíkt fyrirkomulag valdi gífur-
legum aðstöðumun og óþægind-
um meðal bænda að útvega sér
þessa vöru, ef aðsetur dýralækn-
Fyrir réttum 33 árum í dag
þegar ég hóf störf í Skrifstofu
ríkisspítalanna, hafði Georg unnið
þar um árabil og var öllum málum
kunnugur. Það kom fljótt í ljós, að
sem samstarfsmaður var hann til
fyrirmyndar. Var ekkert sjálf-
sagðara en nýliðinn leitaði til hans
með úrlausn vandamála, því hann
var ávallt boðinn og búinn að leysa
þau með alúð og ljúfmennsku.
Árin liðu og Georg var ráðinn
framkvæmdastjóri. Eigi að síður
umgekkst hann okkur samstarfs-
menn sína sem jafningja, eins í
blíðu og stríðu. Hann var vandað-
ur til orðs og æðis svo af bar og
kom það fram í hvívetna. Slúður
og illmælgi voru honum víðs
fjarri. Aldrei sparaði hann tíma
eða fyrirhöfn til þess að vanda sem
mest til allra verka. Það var svo
sannarlega ekki kastað höndunum
til neins, sem hann kom nærri,
hvort sem það var stórt eða smátt.
Það skapar ómetanlegt öryggi
að hafa slíkan mannkostamann
sem yfirmann, strangheiðarlegan,
reglusaman og öllum velviljaðan.
Kom það bezt í ljós ef eitthvað á
bjátaði, hvílíkan hauk í horni við
áttum.
Starfsdagur hans í Skrifstofu
ríkisspítalanna var oftast æði
langur. Það mátti segja, að hann
ynni sér aldrei hvíldar, því að auk
starfs síns vann hann mörgum
góðum málum lið og má þar til
nefna íþróttahreyfinguna. Einnig
var hann mikill unnandi fagurs
gróðurs, en garðurinn við hús
fjölskyldunnar að Kvisthaga 23
bar þess ljósast vitni og átti hann
þar ótaldar stundir við að fegra og
snyrta. Þar bjuggu þau Georg og
hans ágæta kona Guðlaug L. Jóns-
dóttir sér frábært menningar-
heimili ásamt fjórum mannvæn-
legum börnum þeirra, sem nú eru
upp komin.
Hafa þau hjón í gegnum árin
kostað kapps um að taka þátt í
sem flestum hátíða- og gleðistund-
um með okkur samstarfsmönnum
hans. Einnig höfum við i ríkum
mæli notið gestrisni þeirra, og
áttum við margar ógleymaiilegar
ánægjustundir á hinu glæsilega
heimili Guðlaugar og Georgs, við
höfðingsskap þeirra og hjarta-
hlýju.
Sendi ég fjölskyldu hans innileg-
ar samúðarkveðjur við fráfall
hans.
Georg vann eins og hetja til
hinztu stundar, þótt ekki gengi
hann heill til skógar hin síðari ár.
Eigi gat að líta léttari né kvikari
mann í spori en hann, því áhuginn
var mikill og verkefnin kölluðu.
Og nú er leiðir skilja sé ég hann
fyrir hugskotssjónum, hvar hann
heldur sína braut, léttur og kvikur
í fasi, til nýrra verkefna. Við þau
vegamót er það von mín og trú, að
hlýjar óskir og þakkir okkar sam-
starfsmannanna varði honum veg-
inn til ókunna landsins.
Þórdís Aðalbjörnsdóttir.
is og/eða lyfjabúðar er í mikilli
fjarlægð. Er skorað á landbún-
aðarráðherra að hlutast til um
að verzlanir s.s. kaupfélög og
útibú þeirra fái heimild til að
verzla með algengustu dýralyf.
Búnaðarþing samþykkti að
beina því til sýslunefnda og
bæjarstjórna að þær beiti sér
fyrir því að árlega séu gerðar
hreinsunarherferðir í öllum
sveitarfélögum til þess að fjar-
lægja af almannafæri gömul
véla- og bílflök, sem víða blasa
við sjónum vegfaranda. Jafn-
framt var skorað á Alþingi að
samþykkja þingsályktunartil-
lögu þeirra Jóns Helgasonar og
Vilhjálms Hjálmarssor.ar um
könnun á þætti landbúnaðar-
framleiðslu í atvinnulífi þjóðar-
innar.
Búnaðarþing ályktar
um dýralyf, véla- og
bilflök og þings-
ályktunartillögu