Morgunblaðið - 09.03.1979, Blaðsíða 26

Morgunblaðið - 09.03.1979, Blaðsíða 26
26 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. MARZ 1979 Fjallað um helztu viðfangsefni stjómmála og félagsmála í dag Rætt við Svein A. Skúlason framkvæmdastjóra fulltrúaráðs sjálfstæðis- félaganna í Reykjavík Sjálfstæðisflokkurinn hefur undanfarin sjö ár haldið stjórn- málaskóla 1 Reykjavík, þar sem veitt hefur verið fræðsla um margs konar félagsfræðileg og stjórnmálaleg efni. Til þessa hef- ur skólinn jafnan verið heiidags- skóli en nú hefur verið ákveðið að breyta til, til þess að koma til Skólanefnd stjórnmálaskóla Sjálfstæðisflokksins. móts við þá fjölmörgu sem ekki eiga heimangengt á daginn og halda skólann á kvöldin og um helgar. Þátttakendur hafa til þessa verið fjölmargir og komið viða að af landinu. Akveðið hefur verið að skólinn skuli að þessu sinni haldinn dagana 12.—24. marz n.k. Til að kynnast þessu starfi nánar sneri Morgunblaðið sér til Sveins Á. Skúlsonar fram- kvæmdastjóra fulltrúaráðs sjálf- stæðisfélaganna í Reykjavík og bað hann að gera nokkra grein fyrir skólahaldinu. „Skólinn hefst eins og áður sagði 12. marz n.k. og stendur í tæpar tvær vikur. Kennsla hefst klukkan 20.00 á kvöldin og stendur fram til 22.45. Um helgar er verið að allan daginn. Námsgreinar hafa verið rækilega auglýstar, en þar er fjallað um helztu viðfangsefni í stjórnmálum og félagsmálum. Sér- fræðingar á hverju sviði flytja fyrirlestra og annast um kennsl- una að öðru leyti". Aðspurður um tilgang skólans sagði Sveinn: „Megintilgangurinn með stjórnmálaskóla Sjálfstæðis- flokksins er að veita þátttakendum Arðrán fiskimiðanna /í Þegar Fiskifélag íslands var stofnað má segja að íslendingar /æru að rísa úr öskustónni, voru 'arnir að gera sér ljós auðæfi þau :r í hafinu umhverfis landið eru 'ólgin. Sú þróun, er varð eftir nauðung- irsamninginn við Breta 1901 er iðrar þjóðir nutu góðs af, opn- iðust augti flestra hugsandi nanna fyrir þeim voða er að iteðjaði varðandi afkomumögu- eika þjóðarinnar. En sem betur ór áttum við hugsjónamenn og úgum vonandi enn. Menn sem standa í broddi fylk- ngar að rétta hlut okkar gagnvart 'firgangi annarra þjóða á fiskimið ikkar og önnur auðæfi undir haf- letinum umhverfis landið. Því er íú svo komið, að við ráðum einir Tir 200 mílna fiskveiðilögsögu. En ívernig förum við sjálfir með þau mðæfi og réttindi okkur til handa, )að er stóra spurningin. Útávið stöndum við saman, en nnbyrðist verður alltaf togstreita >g sérhagsmunasjónarmið of rík neðal okkar, og virðist ekki lát á >ví enn, þrátt fyrir fengna reynslu. Dagurinn 15. maí 1952, er einn if merkisdögum íslensku þjóðar- nnar, þegar reglugerðin frá 19. narz sama ár gekk í gildi varðandi ærndun fiskimiða við ísland. Sá )oðskapur var fluttur að kvöldi >ess 19. marz, hreyf þorra manna íkt og fullveldistakan 17. júní 944- Augljóst var, að Íslendingum nyndi fyrirmunað að búa sjálf- stæðir í landi sínu, ef þeir gætu íkki nýtt þau bjargráð er hafið ,iefur gefið. Með reglugerðinni frá 19. marz 952, um verndun fiskimiða við sland var Faxaflói friðaður fyrir iragnót og botnvörpu, eins og allir irðir og flóar við landið. Um áraraðir höfðu verið gjöful ‘iskimið í Faxaflóa. En fljótlega ;ftir nauðungarsamninginn við Ireta 1901, og umrædd veiðarfæri /oru tekin í notkun, var svo komið ið algjört fiskleysi var í flóanum )egar frióunin komst á. Eftir að landhelgin var færð út í l sjómílur og allir firðir og flóar 'oru friðaðir, var ekki langt að )íða þess að fiskmagnið jókst ærulega. Þessi hagstæða þróun fiskveiða í ■’axaflóa stóð því miður skamma tund, því dragnótaveiðar voru íyfðar í flóanum og sótti þá jótlega í sama horfið og áður er ýst. Því miður tóku fiskifræðingar átt í þeim skollaleik. Það var átið heita svo, að nýta þyrfti karkolann. Enn frá 1952 til 1970 >afa verið gerðar þrjár tilraunir indir eftirliti fiskifræðinga með iraganótaveiði og alltaf gengið frá niðunum eins og eyðimörk. í skýrslum Fiskifélags íslands 1961—1964, um aflamagn þeirra er tóku þátt í að bjarga þjóðinni frá gjaldþroti með því að nýta skar- kolann, eins og það var orðað, sést, að á þessum 4 árum voru veidd samtals 5.426 tn af skarkola, en 26.670 tn af þorski og ýsu, í dragnót. Eins og nú er komið tækni í fiskveiðum, er nauðsynlegt að gera raunhæfar ráðstafanir, sem vernda allan ungfisk, og friða uppeldisstöðvar umhverfis landið. Ekki verður umdeilt, að Faxaflói er ein allra þýðingarmesta fisk- uppeldisstöð, þar sem hrygning fer fram, og liggur nærri öðrum hrygningarstöðvum við suður- strönd landsins, en þangað er ungviðinu næst að leita skóls, og hin ákjósanlegustu skilyrði til vaxtar og þroska af náttúrunnar hendi. Þegar við áttum ekki yfir að ráða nema þriggja mílna land- helgi, voru af íslenskum og erlend- um fiskifræðingum gerðar marg- endurteknar rannsóknir er vöktu á sínum tíma alþjóðaathygli. Á þeim geysilega mun, sem var á skilyrð- um ungfisks utan og innan land- helginnar. Sýndu þær, að innan landhelginnar var nægur fiskur stór og smár, er lifði við hagstæð skilyrði. En utan hennar hafði rányrkjan yfirhöndina, og allur fiskur orðið henni að bráð. Hættan af dragnótaveiðum felst ekki fyrst og fremst í veiði nytja- fiska heldur þeirri gegndarlausu rányrkju, sem þessum veiðum er samfara. Varðandi 170 mm möskva nú, sem þingmenn í skjóli fiskifræðinga fóðra sinn málstað með, er vilja koma á dragnótaveið- um á friðlýstum svæðum, svo sem Faxaflóa, skal bent á erindaflokk um fiskveiðar og nýtingu fisk- stofna, eftir E.S. Russel, forstjóra fiskirannsókna í Bretlandi, sem dr. Árna Friðrikssyni fiskifræðingi fannst ástæða til að þýða á ís- lensku og út var gefin 1944, er hann gaf nafnið „Arðrán fiskimið- anna“. Þar er varað við að útrýma stórum og eldri fiski, ef stofninn á að lifa. En hvað höfum við gert, jú bannað, sem betur fer, þorskveiðar í nót, og sama þarf að gera með dragnót, ekki síst á löglega frið- lýstum svæðum. Á mörgum undanförnum árum hafa Garðmenn mótmælt dragnót í Faxaflóa á Fiskiþingi, og öðrum vettvangi, þegar því hefir verið hreyft. Flestir telja það varhuga- verða ráðstöfun miðað við fyrri reynslu, til bjargar ástandi at- vinnumála á Suðurnesjum, og 'bátaútgerðar nú, ekki síst þar sem draganótafrumvarp Ólafs Björns- sonar nær lítið út fyrir borðstokk- inn á hans eigin báti, lengra nær sjóndeildarhringurinn ekki. Er það illa farið um svo duglegan mann sem Ólafur Björnsson er. Ef hann lokar ekki öðru auganu fyrir sjálfan sig. Við teljum að þingmenn okkar, sem vel þekkja til atvinnuhátta á Suðurnesjum, beittu sér fyrst og fremst fyrir vandamálum sjávarútvegs og at- vinnumála í kjördæminu, og al- mennt. í stað þess, að rífa niður það litla er áunnist hefir í verndun fiskstofna. Þessari spurningu velta Garð- menn fyrir sér. Það er mikið talað um að skarkoli sé vannýttur og má það vel vera, einnig að ekki sé hægt að veiða hann nema í drag- nót. Á fyrstu árum þessarar aldar var skarkoii þó veiddur í kolanet hér í Faxaflóa og þá í hampnet. Skarkolinn er botnfiskur, sem heldur sig á sand-, leir- og fíngerð- um malarbotni og hreyfir sig lítið nema við straumbreytingar á fallaskiptum og þegar hann er á göngu, en hann gengur út og inn úr Faxaflóa. Ekki er hægt að ná skarkolanum nema að þyngja voð- ina svo hún gangi niður í sand- og ieirbotninn að einhverju leyti, skemmir hún því botngróður og gruggar sjóinn. Þótt tálkn fiska hafi þann eiginleika að geta hreinsað burt óhreinindi, er í tálknin fara úr gruggugum sjó, Ólafur Björnsson þingmaður ætti að minnast orða sinna um Alþingismenn er hann viðhafði um það, er hann sat í landhelgislaga- nefnd fyrir útvegsmenn 1975. Nú er hann orðinn þingmabur, og raunar kominn með sömu jarðýtu- hugmyndirnar og þeir, að hans sögn, sem hann lýsti svo faglega á sínum tíma. Ekki er hægt að merkja annað af dragnótafrum- varpi því, er hann flytur nú á Alþingi. En mælumst til að aðrir alþingismenn skoði málin áður en þeir taka afstöðu. flýt nytjafiskur okkar, svo sem þorskur og ýsa, upp á hraunið og bíður þar til gruggið hefur sest á botninn, eða flýr út úr Faxaflóa. Nú er því haldið fram, að möskvar dragnótarinnar séu orðn- ir það stórir (170 mm) að voðin muni þar með sleppa öllum ung- fiski. Málið er þó ekki svona einfalt. Frá byrjun maí og út allan júlí og stundum lengur er hér í Faxaflóa mjög mikið af hveljuteg- und er heitir marglytta, er hún bæði stór og smá, getur orðið allt að einn metri í þvermál. Marglytt- an er siímug og límkennd og tekur dragnótin mismikið af henni. Þeg- ar mikið er af marglyttu í nótinni lokar hún möskvum dragnótarinn- ar, sem þar af leiðandi sleppir ekki neinu út úr sér. Allt, sem í dragnótina kemur, er að mestu dautt og stoðar sáralítið þó fiski- Fiskifélagsdeildin í Garði og fleiri, telja að dragnótafrumvarp Ólafs Björnssonar bæti ekki úr ástandi atvinnumála á Suðurnesj- um, heldur þveröfugt, miðað við þann bátaflota er hreinlega neydd- ist til að hætta veiðum, vegna fyrri reynslu. Því mótmælir Fiskideildin þessu frumvarpi, um dragnótaveiðar í Faxaflóa, meðan fiskstofnar við landið eru í því lágmarki er fiski- fræðingar og aðrir, er til þekkja, telja að sé í raun. Álítum það óverjandi eins og nú horfir með þorskstofninn, að hafa ekki efni að að offra umræddu svæði til vernd- unar hrygningar og uppeldis fyrir aðalnytjafiska okkar. Það er víða hægt að fá skarkola og aðrar kolategúndir, annarsstaðar en á löglega friðlýstum svæðum, ef menn leggja sig eftir því, sbr. skarkolaveiðar breta hér við land 1955—1959, eða um 7000 tn 1959, og það eftir að búið var að færa landhelgina út í 4 sjómílur, og öllum fjörðum og flóum umhverfis landið var lokað. Ekki eru þeir að arðræna okkur nú, á umræddum miðum. Bátarnir sjá um sig, ef þeir hafa frið til að afla. Væri það goðgá, að breyta íslenskum togurum, sem nóg er af, í kolaveiðar, ef kola vantar svo tilfinnanlega, sem látið er í veðri vaka. í stað þess að beita þeim á ofveiddan þorskstofninn? Það er ekki hægt að telja Garð- mönnum trú um, að Islendingar séu lakari fiskimenn en Bretar. Fiskifélagsdeildin í Garði, 6. mars 1979. Þorsteinn Jóhannesson. Þorsteinn Einarsson. menn reyni að moka ungviðinu út af dekkinu, fæst af því lifir áfram. Mér hafa verið sendar myndir, sem eiga að sanna að dragnótin róti ekki við gróðri á botni. Bátur sá, sem var við þessar tilraunir, var hér fyrir framan Garðinn. Maður, er fylgdist með þessum tilraunum í kíki héðan úr landi, hefur sagt mér, að báturinn hafi að mestu verið ferðlaus þegar kafari með myndavél fór niður, að það hafi verið aðeins streit á togreipinu á meðan. Hefði verið fullur togkraftur hefðu myndirn- ar ef til vili sýnt annað. Vonandi hugsa menn sig vel um áður en leyfðar verða dragnóta- veiðar aftur í Faxaflóa. Flóinn er og verður að vera uppeldisstöð nytjafiska um alla framtíð. Garði, 4. marz 1979, Njáll Benediktsson. Njáll Benediktsson: Verdur Faxaflói opnaður fyrir dragnótaveiðum?

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.