Morgunblaðið - 09.03.1979, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. MARZ 1979
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiósla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guómundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aðalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 3000.00 kr. 6 mánuði innanlands.
I lausasölu 150 kr. eintakið.
Kjarvalsstaðir
— fyrir list eða stjórnmál?
Miklar deilur hafa orðið um Kjarvalsstaði. Og miklar deilur hafa
verið um samtök hernámsandstæðinga. Með þetta tvennt í huga
mætti kannski segja, að það væri vel við hæfi, að hernámsandstæðingar
efndu til sýningar á þessum umdeilda stað. En málið er ekki svo einfalt.
Reynt hefur verið að skapa frið um Kjarvalsstaði, en þá er allt í einu
rokið til að afhenda húsið undir þá starfsemi hér á landi, sem mestur
órói er kringum. Kjarvalsstaðir voru ekki byggðir fyrir pólitískt þras,
heldur list. Málstaður hernámsandstæðinga þótti að vísu ekki nógu
góður, þ.e. mótmæli gegn aðild íslands að Atlantshafsbandalaginu, sem
hefur tryggt frið í álfunni í 30 ár, treyst öryggi Islands og haldið aftur
af kommúnískum árásarseggjum og utanaðkomandi íhlutun þeirra í
málefni lýðræðisríkjanna. Því var haft á orði að fá listamenn til að sýna
undir merkjum róttækrar listar. Það þarf ekki annað en formbreyting-
ar og tilraun til að finna nýjar leiðir í listum til að listaverk og
höfundar þeirra geti flokkast undir „róttækni". Það kemur pólitík
raunar ekki við og meira að segja er marxistísk list afturhaldssöm í
öllum þeim löndum, þar sem þessari stefnu hefur verið þvingað upp á
fólk (alltaf með ofbeldi og árás á mannréttindi, eins og kunnugt er).
Sjálfur blandaði Kjarval aldrei saman list og stjórnmálum. Hann var of
mikill hugsjónamaður fyrir hönd listarinnar til að láta sér detta slíkt í
hug.
Hví finnst mönnum ástæða til að efna nú enn einu sinni til óróa um
Kjarvalsstaíi — og það út af pólitík? Og á tímum, sem listamenn slást
um húsið? Auðvitað eiga hernámsandstæðingar að geta sýnt allt sem
þeir vilja, m.a. sitt rétta andlit — en eru Kjarvalsstaðir vettvangur
viðkvæmra pólitískra deilumála? Geta þá ekki Heimdallur, FUF, SUS,
Vörður, Varðberg, Fylkingin og Friðarsamtök kvenna, Eik, marx-lenin-
istar, aðdáendur Víetnams eða Pol Pots skipt Kjarvalsstöðum á milli
sín það sem eftir er — og látið listamönnum eftir að sýna „úti í bæ“?
Eða eiga hernámsandstæðingar að hafa einhver forréttindi fram yfir
önnur stjórnmálasamtök? Þeir, sem vilja pólitíska list, eiga að láta
stjórnmálamennina um það, eins og Herzog sagði á fundi hér með
innlendum „kollegum" sínum.
Alþýðuflokkur þorir
ekki í kosningar
Þingsályktunartillaga þingmanna Sjálfstæðisflokksins um þingrof
og nýjar kosningar var felld við atkvæðagreiðslu á Alþingi í gær.
Allir viðstaddir þingmenn stjórnarflokkanna sameinuðust um að fella
tillöguna og koma þar með í veg fyrir, að kjósendur fái tækifæri til að
kveða upp úrskurð um þau ágreiningsefni, sem uppi eru meðal
stjórnarflokkanna innbyrðis og milli stjórnarflokkanna og Sjálfstæðis-
flokksins. Það kom ekki á óvart, að þingmenn Framsóknarflokks og
Alþýðubandalags greiddu atkvæði gegn tillögunni. Framsóknarmenn
vilja ekki kosningar nú vegna þess, að þeim er ljóst, að Framsóknar-
flokkurinn hefur haldið áfram að tapa frá kosningum. Þeir binda
örvæntingarfullar vonir við það, að þeim takist að snúa þeirri þróun við.
Það tekst hins vegar ekki. Astæðan til þess, að Alþýðubandalagið vill
ekki kosningar nú er allt önnur. Það er skoðun forystumanna
Alþýðubandalagsins, að því lengur sem þeim takist að halda
Alþýðuflokki og Framsóknarflokki í ríkisstjórninni þeim mun meira
verði tap þessara tveggja flokka.
Hins vegar kemur það óneitanlega á óvart, að þingmenn Alþýðu-
flokksins greiddu atkvæði gegn tillögunni. Þegar málflutningur þeirra
undanfarnar vikur og mánuði er hafður í huga hefði mátt ætla, að þeir
mundu hiklaust greiða tillögu Sjálfstæðismanna atkvæði þar sem það
mundi gefa þeim kost á að leggja ágreiningsmálin innan ríkisstjórnar-
innar undir dóm kjósenda. Slík tillaga í öðru formi kom fyrir nokkru
fram frá Alþýðuflokknum en naut ekki stuðnings á þingi. Þingrofstil-
laga Sjálfstæðismanna hefði hlotið samþykki, ef þingmenn Alþýðu-
flokksins hefðu greitt henni atkvæði og þá hefðu þeir náð fram
yfirlýstum markmiðum að fá úrskurð kjósenda um efnahagsstefnu
núverandi ríkisstjórnar.
Hver er ástæðan fyrir því, að þingmenn Alþýðuflokksins greiddu allir
atkvæði gegn þingrofi og nýjum kosningum? Astæðan er einföld. Þeir
þora ekki í kosningar. Þeir þora ekki að leggja verk sín frá kosningum
undir dóm kjósenda. Þeir þora ekki að gefa kjósendum tækifæri til að
segja skoðun sína á framferði Alþýðuflokksins, stóryrðunum, yfirlýs-
ingunum, dagsetningunum, öllu því sem þingmenn Alþýðuflokksins
hafa sagt, að þeir ætluðu að gera en ekki haft kjark, þrek og dug til að
standa við. Allmargir þingmenn Alþýðuflokksins eiga ekki afturkvæmt
í þingsali að kosningum loknum. Af öllum þessum ástæðum heykjast
þeir á því að standa við stóru orðin og fella þingrofstillögu
Sjálfstæðismanna.
Við það tækifæri gáfu Alþýðuflokksmenn nýjar yfirlýsingar, og
tilkynntu nýjar dagsetningar. Nú orðið yppta menn öxlum við slíkum
tíðindum. Þótt þingrofstillaga Sjálfstæðismanna hafi verið felld breytir
það engu um þá staðreynd, að núverandi ríkisstjórn er ekki starfhæf,
landið er stjórnlaust, ráðherrarnir ná ekki saman, engin samstaða mun
takast um raunhæfa efnahagsstefnu.
Jafnvel ísjálfum miðbænum komust vegfarendur fann krappan.
Vegfarendur urðu að berjast gegn norðanstrekkingnum og sveið þá oft í andlit.