Morgunblaðið - 20.03.1979, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 20. MARZ 1979
19
Næst-
hæsta
ver-
tíðin
ANDRÉS Finnbogason
hefur stjórnað daglegum
rekstri Loðnunefndar
síðan hún tók, til starfa
fyrir sex árum. í spjalli við
Morgunblaðið í gær sagði
Andrés að 75 skip hefðu
fengið einhvern afla á ver-
tíðinni, ep í rauninni væru
það þó ekki nema 58 skip.
sem teldust til hins raun-
verulega loðnuflota.
Síðasta hálfa mánuðinn
eða svo hefðu fleiri skip
bætzt við veiðarnar og þá
einkanlega með frystingu í
huga.
— Þetta hefur verið áfallalaus
og árekstralítil vertíð, sagði
Andrés. — Að sjálfsögðu sýnist
sitt hverjum þegar ákveðin
vandamál koma upp og hjá slíku
verður aldrei komist. Eg held að
starf Loðnunefndar sé orðið
nokkuð fastmótað eða eins fast-
Andrés Finnbogason hjá Loðnu-
nefnd kemur síðustu möppunni
með skeytum bátanna fyrir í
hillunni. (ljósm. RAX).
mótað og slík starfsemi getur
orðið. Loðnan hegðar sér náttúru-
lega aldrei eins og veðrið spilar að
sjálfsögðu stóra rullu í þessu öllu
saman, en starf okkar er orðið
nokkuð fast í sniðum og mótað
eins og það getur orðið.
— Þessi vertíð núna er önnur
aflamesta vetrarvertíðin og
aðeins á vertíðinni 1977 fékkst
meiri afli. Þá var líka haldið
lengur áfram og engar takmark-
anir voru á veiðunum eins og
núna. Þessi vertíð hefði orðið sú
hæsta ef ekki hefði verið gripið
til takmarkana og trúlega hefði
verið hægt að veiða.100 þúsund
tonn í viðbót án þess að ég sé að
segja að slíkt hefði verið rétt-
lætanlegt, sagði Andrés Finn-
bogason að lokum.
„Engin ástœða til
að vera svartsýnn á
framtíð toðmumar”
— segir Haraldur Ágústsson skipstjóri
á Sigurði RE 4 aflahæsta loðnuskipinu
- ÉG MINNIST þess ekki,
að svo mikið af loðnunni
hafi fengið að hrygna eins
og núna virðist vera, sagði
Haraldur Ágústsson skip-
stjóri á aflaskipinu Sigurði
RE 4 þegar Morgunblaðið
ræddi við hann í gær. Har-
aldur er skipstjóri á
Sigurði á móti Kristbirni
Árnasyni og á vertíðinni,
sem lauk á sunnudag, kom
Sigurður með rúmlega 16
þúsund tonn á land. Afla-
verðmæti þess afla, sem
Sigurður kom með á land á
vertíðinni, er talsvert yfir
200 milljónir króna.
Er Morgunblaðið ræddi við Har-
ald í gær béið Sigurður eftir að
komast inn til löndunar í Vest-
mannaeyjum og hafði beðið þar á
annan sólarhring, en höfnin í
Eyjum er það grunn að ekki er
hægt að vera með skipið fullhlaðið
í höfninni á fjöru. Síðustu dagana
hefur hrognanýting loðnunnar
verið sérstaklega góð og sagði
Haraldur að ekki væri fráleitt að
áætla verðmæti þeirra 1300 tonna,
sem væru í skipinu, um 30 milljón-
ir króna.
— Það hefur verið mikið af
loðnu á miðunum í allan vetur og
meira en oftast áður, sagði Har-
aldur Ágústsson. — Á aðalveiði-
svæðinu í Flóanum er mikið af
loðnu og þess vegna hefði verið
hægt að halda áfram veiðunum.
Sömuleiðis er loðnuhrafl frá
Hrollaugseyjum og vestur undir
Jökul.
Haraldur Ágústsson skipstjóri í
hrúnni á Sigurði.
— Ég held þó að menn séu
almennt sáttir við að hætta núna.
Þetta er búið að vera góð vertíð og
allir búnir að gera það gott. Það er
ástæðulaust að ganga lengra en
þarf. Það er engin ástæða til að
vera svartsýnn á framtíð loðnunn-
ar, þvert á móti, sagði Haraldur.
Aðspurður um það hvað tæki við
hjá þeim á Sigurði sagðist hann
reikna með stoppi þar til kolmunn-
inn kæmi á miðin úti af Austfjörð-
um. — Með hækkandi olíuverði,
lélegu hráefni sem kolmunninn er
meðan hann er við Færeyjar og
lágu verði held ég að það verði ekki
mörg skip, sem fara á kolmunna-
veiðar við Færeyjar, sagði Harald-
ur Ágústsson að lokum.
Breytingar á Lífeyrissjóði verzlunarmanna:
Heimilar byggingu
leiguhúsnœðis fyrir
aldraða lífeyrisþega
LÍFEYRISSJÓÐUR verzlunarmanna er um þessar
mundir að hleypa af stokkunum nýrri tegund lána til
sjóðsfélaga sinna og eru þau aðallega frábrugðin
hefðubundnu lánunum á þann veg, að þau eru
verðtryggð að fullu. Þá hefur verið samþykkt af
stjórn Verzlunarmannafélags Reykjavíkur og þeim
aðilum vinnuveitenda, sem aðild eiga að sjóðnum.
reglugerðarbreyting er hefur ýmis nýmæli í för með
sér. Dr. Pétur Blöndal tryggingastærðfræðingur
veitir Lífeyrissjóði verzlunarmanna forstöðu og
ræddi Mbl. við hann um starfsemina. Var hann fyrst
beðinn að geta helztu nýjunga hinnar nýju reglugerð-
ar sjóðsins:
—Lífeyrissjóður verzlun-
armanna hefur starfað allt
frá stofnun sinni eftir reglu-
gerð frá árinu 1956, lítið
breyttri, og það gefur auga
leið, að margt hefur breytzt í
þjóðfélaginu, sem lífeyris-
sjóðir verða að taka tillit til.
Helztu breytingar, sem sam-
þykkt hefur verið að gera á
reglugerð sjóðsins, eru m.a.
að tekin verða upp stig til að
mæla lífeyri manna. Eru
laun á hverjum tíma miðuð
við 6. taxta Verzlunar-
mannafélags Reykjavíkur og
er sú viðmiðun grundvöllur
við útreikning lífeyrisrétt-
inda. Áður var miðað við
meðaltal launa síðustu 5 ár á
undan og síðustu 10 ár í
sambandi við örorkubætur.
Einnig er lífeyrir fullverð-
tryggður, þ.e. hækki t.d. laun
6. taxta V.R. um 10% hækk-
ar lífeyrisgreiðslan að sama
skapi. Þetta er réttlætanlegt
þar sem aldursdreifingin í
sjóðnum er þannig að fáir
njóta nú greiðslu úr honum,
en margir greiða til hans og
er Lífeyrissjóður verzlunar-
manna einna bezt settur
allra sjóða hvað það snertir.
Það mætti e.t.v orða það svo,
að þessi lífeyrissjóður getur
einna lengst sinnt hlutverki
sínu en fyrr eða síðar kemur
að því að lífeyrissjóðirnir
geta ekki greitt lífeyri ef
ekki verða gerðar breytingar
á skipulagi þeirra.
Af öðrum breytingum sem
ný reglugerð sjóðsins hefur í
för með sér nefndi dr. Pétur
að biðtími lífeyrisréttinda
var 10 ár, en núna þarf
einungis 3 stig, og er hægt að
ná þeim þremur stigum er
þarf til lífeyrisréttinda á
2—3 árum. Þá hafa verið
rýmkuð ákvæði um
hámarksiðgjöld, en þau voru
áður miðuð við 285 þús. kr.
mánaðarlaun, en miðast nú
við allt að 492 þús. kr.
hámarkslaun og kvað Pétur
þetta hámark raunhæfara
miðað við laun almennt auk
þess sem það gæfi aukin
réttindi. Barnalífeyrir hefur
verið lækkaður þar sem talið
var að þar gæti verið um
oftryggingu að ræða og var
hann færður til samræmis
við barnalífeyri hjá SAL,
Sambandi almennra lífeyris-
sjóða.
—Meginbreytingin er þó
ákvæði um tryggingarfræði-
lega úttekt á stöðu sjóðsins á
5 ára fresti. Það ákvæði er
fyrir hendi meðal flestra
sjóða, en ekki verið kveðið
nánar á um hvernig sú út-
tekt eigi að fara fram. Líf-
Dr. Pétur Blöndal
forstjóri Lífeyrissjóðs verzlun-
armanna.
eyrissjóður verzlunarmanna
skal hins vegar alltaf eiga
eignir er staðið gætu undir
lífeyrisgreiðslum 15 ár fram
í tímann. Ef fyrirsjáanlegt
er að eignir standa ekki
undir greiðslum næstu 15
ára verður að gera eitt af
þrennu: 1. Bæta ávöxtun 2.
Hækka iðgjald 3. Lækka líf-
eyri, ef ekki tekst að bæta
ávöxtum eða hækka iðgjald.
Aðrar breytingar sem gerðar
Rœtt við
dr. Pétur
Blöndal
voru á reglugerð sjóðsins eru
að miklu leyti tæknilegar og
snúa ekki eins mikið að
sjóðsfélögum.
Þá var dr. Pétur Blöndal
inntur eftir þeim hugmynd-
um er fram hafa komið um
að Lífeyrissjóður verzlunar-
manna fjárfesti í húseignum:
— Eitt þeirra atriða er
samþykkt hefur verið að
taka inn með nýrri reglugerð
er breyting á ávöxtun fjár-
muna sjóðsins og er hug-
myndin að fjárfesta að ein-
hverju leyti í byggingum
leiguíbúða sem leigðar yrðu
ellilífeyris- og örorkulífeyr-
isþegum. Rökin fyrir því að
hefja byggingu slíkra íbúða
eru þau, að þeir, sem ekki
hafa tekið lán hjá sjóðnum
til að fjárfesta og hafa því í
raun misst af þeim verð-
bólgugróða er aðrir hafa
e.t.v. hlotið, njóti nokkurrar
jöfnunar á við hina og með
því er einnig betur tryggð
ávöxtun sjóðsins. I raun hef-
ur hagkvæmasta ávöxtunin
verið að kaupa íbúðir, en
Lífeyrissjóðurinn mynoi
hins vegar aldrei verja nema
kannski 2% ráðstöfunarfjár
síns til þessara húsakaupa
þannig að þau myndu á eng-
an hátt spilla annarri starf-
semi hans. Við sjáum ekki
ástæðu til annars en að
fjármálaráðuneytið geti fall-
ist á þessa breytingu á reglu-
gerð sjóðsins, en það hefur
hana til staðfestingar eftir
að hún var samþykkt 23.
febrúar sl.
Þá var vikið að þeirri
nýjung er snýr að lánastarf-
semi sjóðsins sem eru verð-
tryggðu lánin sem áætlað er
að taka upp. Var dr. Pétur
fyrst spurður hvort hann
héldi að eftirsókn í þau yrði
mikil:.
— Eg býst við að eftir-
sókn í verðtryggðu lánin
verði allnokkur til að byrja
með eins og alltaf er með
nýjungar, en á hitt ber að
líta að hér er um þannig lán
að ræða að full verðtrygging
er greidd og 2% vextir og því
á ég ekki von á að menn taki
þessi lán nema að vel athug-
uðu máli og til að fjárfesta
af skynsemi. Verðtryggð lán
skyldu menn t.d. ekki nota til
bílakaupa, sólarlandaferða
eða annarra skammtíma-
fjárfestinga. Eina fjárfest-
ingin sem réttlætir þau og
flestir geta notað eru húsa-
kaup. Það er nokkuð mikil
ákvörðun að binda hálf
mánaðarlaun í 25 ár, til að
greiða árlegar afborganir og
vexti af láni sem þessu. Þessi
lán eru hins vegar á mun
betri kjörum en lán húsnæð-
ismálastjórnar, því þótt þau
lán séu ekki nema 60% verð-
tryggð eru vextir þeirra
9.75% og þegar um svo lang-
an lánstíma er að ræða 25 ár,
munar gífurlega mikið um
hvert prósentustig sem vext-
ir hækka. Lán okkar eru ekki
háð neinum skilyrðum um
fjölskyldustærð eða há-
marksstærðir íbúða, enda
gefum við fólki kost á lánum
gegn fullri endurgreiðslu og
við erum ekki að gefa fólki
neitt með þessum lánum.
— Með því að beina lán-
veitingum sjóðsins meira en
verið hefur inn á verðtryggð-
ar brautir stuðlar stjórn
sjóðsins að því að sjóðurinn
geti innt tryggingarskyldu
sinni lengur í framtiðinni.
Undanfarna áratugi hefur
lífeyrissjóðunum sem og öðr-
um lánsfjáreigendum verið
gert að lána fjármagn sitt
með verulega neikvæðum
vöxtum og er fjármagn
þeirra miklu minna fyrir
bragðið en hefði verið. Að
undanförnu hefur löggjafinn
og þeir sem lánamálum ráða
séð að við svo búið má ekki
sitja, og eru lánskjör hús-
næðismálastjórnar og ann-
arra lánasjóða dæmigerð um
þá stefnubreytingu. En nú
skýtur svo skökku ð finna
hinn gullna meðalveg í þessu
sambandi. Ofangreind lán
Lífeyrissjóðs verzlunar-
manna hafa lánskjör sem
eru léttbær fyrir lántakend-
ur en gefa þó sjóðnum þá
ávöxtun sem honum er nauð-
synleg.