Morgunblaðið - 12.04.1979, Blaðsíða 4

52
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. APRÍL 1979
Þegar íbúar
Reykjavlkiir voru
16154 og upplag
Morgunblaðsins
um 1500 eintök
Eftir
JÓHÖNNU
KRISTJÓNSDÓTTUR
Hundaskattur
og
gervitennur
Síðasta sumarþingið var 1919 og
starfaði frá 1. júlí — 27. septem-
ber. Þá var við stjórn ráðuneyti
Jóns Magnússonar og með honum
þeir nafnarnir Jónsson og Eggerz.
Á þingi sátu þá fjörutíu þingmenn
og voru þeir fulltrúar þriggja
flokka, Heimastjórnarmanna,
Sjálfstæðisflokks og Framsóknar-
flokks, en einnig voru nokkrir sem
kölluðu sig óhuða. Þingmenn fengu
þá greidda dagpeninga og nokkuð
misjafna og hefur sjálfsagt m.a.
ráðizt af búsetu og þeim útgjöld-
um sem þeir hafa þurft að leggja
út fyrir. Hæsta dagpeninga fyrir
þetta sumarþing hafði Þorsteinn
Jónsson 2. þingmaður N-Múla-
sýslu, 2128,16, en dagpeningar
flestra eru á bilinu 1100—2000
krónur að sögn Friðjóns Sigurðs-
sonar, skrifstofustjóra Alþingis
sem fletti því upp fyrir mig hvað
nokkrir þingmanna hefðu haft í
tekjur. Nefna má til dæmis að
Eggert Pálsson þingmaður Rang-
æinga hafði 1952 kr. og Benedikt
Sveinsson, þingamaður Reykvík-
inga 1278,40. Það vekur athygli
hversu skilmerkilega blaðið segir
frá störfum þingsins. Getið er
allra mála sem þar virðast rædd
og fer tími þingmanna bersýnilega
eins og bæði fyrr og síðar, í
umræður um mismunandi mikil-
væg mál. T.d. gerir einn þing-
manna verulegt veður út af því
hugsjónamáli að knýja fram
breytingar á hundaskattslögum.
Svo eru rædd frumvörp um laun
embættismanna, landhelgisgæzlu,
atvinnumál og ótal margt sem til
heilla skal horfa.
Ymis erindi eru send þingi,
athyglisverð aflestrar:
Axel Thorsteinsson fer þess á
leit „að Alþingi veiti sér lið í þeirri
sókn sinni að ná í mentun þá er
hann þarfnist og þroska þann er
henni fylgir “ og biður um 2800—
3000 kr. styrk í því skyni.
Jón Á. Guðmundsson ostagerð-
armaður sækir um 3000 króna
utanfararstyrk til að kynna sér
ostagerð og ostamarkað. og „Jó-
hannes Erlendsson sækir um styrk
til að fá sér nýjar tennur og til aö
koma sér á framfæri í sönglist og
kveðst ekki geta fariö fram á
minna en Ijögur þúsund krónur."
Það er ekki ný bóla að fjárhag-
urinn sé bágborinn og í fjárlaga-
ræðu ráðherra sem flutt er á fundi
neð'i deildar 9. júlí segir hann að
út _iöld hafi farið mjög fram úr
iun árið áður og fjárlaga-
nvarp það, sem hann leggur
í'yrir þetta sumarþing gerir ráð
fyrir tekjuhalla, að upphæð um
250 þúsund krónur. Varar ráð-
herra við því að upphæðin kynni
meira að segja að hækka enn.
SUMÁR fyrir sextíu árum er ekki ýkja langt að
baki á mælikvarða eilífðarinnar, en sextíu ár eru þó
drjúgur hluti mannsævi og á þessu timabili hafa
framfarir í öllu tilliti í uppbyggingu nýs þjóðfélags
hér á landi orðið hraðari og örari en nokkru sinni.
Sumarið 1919 hafði Morgunblaðið komið út í sex
ár, hafði áunnið sér fastan sess í bæjarlífinu, og það
lagði sig fram um að greina skilmerkilega frá atburðum
líðandi stundar. Þar er líka að finna frá þessum árum
framsýnislegar áætlanir sem menn hafa verið með á
prjónunum og dagbók Mbl. frá þessum tíma er ekki
sízt sérsta*) og merk heimild um bæjarbraginn. Þar eru
gefnar upplýsingar í örstuttu máli og á persónulegan
hátt um nánast allt milli himins og jarðar:
skipakomur og giftingar, tilkynningar um embættis-
menn á ferð í bænum, sagt frá því er fólk fær leyfi til að
taka sér ættarnöfn, fjallað um síldarafla og lýst
hversu margir hafi flaggað í bænum í tilefni
silfurbrúðkaups biskupshjónanna.
Þótt fólk af yngstu kynslóðinni geri því kannski
skóna að mannlíf í denn tíð hafi verið bæði dauft og
viðburðalítið verður þó annað ráðið af því að skyggnast
um á síðum Mbl. þessa sumartíð. Þá störfuðu af kappi
bæði Gamla bíó og Nýja bíó og höfðu reglulegar
kvikmyndasýningar. Menningaratburðir merkir gerð-
ust og þetta sumar: Pétur Jónsson óperusöngvari brá sér
heim og troðfyllti Bárubúð kvöld eftir kvöld við
fagnaðarlæti áheyrenda, Jóhannes Kjarval hélt
sýningu og fríður flokkur danskra leikara kom til að
kvikmynda Sögu Borgarættarinnar eftir Gunnar Gunn-
arsson.
Sumar-
tíð
fyrir
sextíu
árum
Hugmyndimar vöknuðu
um lagningu jámbrauta
og gerð skipaskurðar
— flugvélaöldin var í
nánd — Pétur Jónsson
fyllti Bárubúð af söng
og fólki kvöld eftir
kvöld — Kjarval hélt
sýningu og flaggað var
í bænum þegar biskups-
hjtinin áttu sikurbrúðkaup
Péfur Jónsson
kotninn fteint.
pcir voru margir, íarþegaruir
|mcð „lslandi“. scm komu hingað
. jfmrkvöldi. l’cgar skipið rcuili aS
FlaiHli var krökt af fólki incði á cfra
log neðra,'jiilfari, sjáll^agt hátt á
miað hundrað maints.
ri; K11 í livöir-
flugárás gcrð á borgiua. Lcikhús-I
stjórinn þorði ckki aimað en stöðval
sýninguna í miðjum iiðrum þœttil
og henni var ckki haldið áfram þaðj
kvcldið. Að öðru lcyti hefir altj
gengið vel. Bg kom að leikhúsinu
„ftir .loseph Mann, scm var í m.iög ]
Hugmynd
um
skipaskurð
í júlíbyrjun höfðu eigendaskipti
orðið á Morgunblaðinu. Árni Ola
sem hafði verið blaðamaður frá
upphafi segir í bók sinni „Erill og
ferill blaðamanns" að hið nýja
félag hafi hugsað sér að gera
blaðið pólitískara, og auka mjög
fréttaþjónustu þess og fjölbreytni.
Var það nú 4 síður í mjög stóru
broti. Vilhjálmur Finsen var
áfram ritstjóri og var nú einn, því
að Ólafur Björnsson var nýlátinn.
Skúli Skúlason var og ráðinn í
blaðamennsku og Jón Björnsson
skáld hafði um hríð skrifað í
blaðið.
Upplag var um 1400—1500 ein-
tök og kostaði það 1 krónu í áskrift
á mánuði og tímalaun verkamanns
var þá 97 aurar. Sími blaðsins var
500, en þá voru í ReykjavíV
samtals um 280 símanúmer.
Þótt alþingi og dagbók taki rúm
í blaðinu og auglýsingar séu all-
rúmfrekar er einnig ýmiss konar
gagnmerkt efni annað og mjög
fjallað um það sem til framfara
geti orðið.
Góð skil eru gerð miklum tíðind-
um því að 12. júlí segir:
„Það hlýtur að verða uppi fótur
og fit í Reykjavík um næstu
mánaðamót. Þá sjá Reykvíkingar í
fyrsta skipti töfraverk tuttugustu
aldarinnar, flugvélina, svífa yfir
höfði sér ...“ Þá hafði „Flugfélag
íslands" verið stofnað fyrir nokkru
og var markmið þess að gera
tilraunir með að reka hér farþega-
flug. Formaður þessa félags var
Garðar Gíslason stórkaupmaður
og ritari Halldór Jónasson frá
Eiðum. Mbl. segir frá því að Cecil
nokkur Faber kemur til íslands að
kynnast staðháttum og leggja á
ráðin um, hverjar tegundir véla
muni reynast hentugastar og hver
FlugferBir í íslandi.
FlugmaOur i l6iðinnl hlngaO maO flugvélar?
Loftskeyti frá Loudon, 10. júlí.
Sú fregn hefir borist hingað frá
I Kaupmannahöfn, að á íslandi sé
Istofnað félag, sem œtli að koma á
reglubundnum flugferðum milli
jýmsra kaupstaða innanlands, og
|eins flugferðum milli íslands og út-
llanda.
Kapteinn Cecil Faber er á leið til
[íslands með flugvélar og með hon-
|um er vélfræðingur (mekaniker).
Aðalstöð Loftsiglinganna verður í
|fteykjavík.
Morgunblaðið hefir att tai um
Iþetta við - einn af stjórnendum
Ip’lugfélagsins hérna og spurt hann
Ihvað lucft væri í þessari frcgn.
Illann kvað það fjarri sanui, að
|hugsað væri til flugferða milli ís
llands og útlanda að svo komnu og
leigi mundi heldur teknar upp reglu
|bundnar ferðir milli kaupstaða inn
lanlands.
Flugfélagið hérna hefði gert
|samning um það við „Det danske
|Luftfartsselskab“ að það sendi
Ihingað mann til þess að sýna flug.
lDanska flugfélagið ætlaði svo að
stnda Cceil Faber hingað í þeim til- I
gangi, en hann sé enn eigi lagður á
stað, en komi með „lslandi“ næst [
Dg ]>á með eina flugvél, en ekki ]
fleiri. „lsland“ á að far® umhverfis
land og ætlar Faber á leiðinni að
athuga lendingarstaði á Seyðisfirði j
og á Akureyri, ef ske kynni að hann |
flygi þangað seiuna í.sumar, en alt I
sé það óráðið eun. Flugfélagið hefir
símað á báða staðina og beðið að I
taka á móti honum og sýna honum
þá lendingarstaði er helzt þykja til-
tækilegir. Lítist Faber þeir nothæf-
ir mun hann ef til vill fljuga |
þangað.
Það er búist við því að flugvélin,
scin hann kemur með, verði ekki j
nema fyrir tvo, flugmann og vela-
mann, og fá ísleudingar þá ekki að j
fljúga á þessu sumri. En tilgangur-
inn er líka sá, að sína hér flug og |
vekja með því áhuga manna fyrir
því að fá hingað þessi nýju sam-
göngutæki, sem nú eru að leggja
allan heiminn undir sig.
Cecil Faber er sonur Fabers yfir-
konsúls sem var í London.
________a-áll
ilistarinnar.
Sagt frá flugferðum á í.slandi.