Morgunblaðið - 12.04.1979, Page 29

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. APRÍL 1979
77
Benito Mussolini, höfundur
fasismans og foringi
ítalskra fasista, kallaður „II
Duce“, að mörgu leyti fyrir-
mynd Hitlers en apaði
síðan eftir honum,
einræðisherra Ítalíu 1922 til
1943 og líflátinn 1945.
Bráðabirgðastjórn skipuð
Albönum, sem voru þekktir fyrir
að vera vinveittir Itölum var
skipuð strax 8. apríl og hún kallaði
saman stjórnlagaþing, sem ákvað
á fundi 12. apríl að bjóða Viktor
Emmanúel konungi konungdóm
yfir landinu. Konungssambandi
var lýst yfir og konungur Italíu og
keisari Abyssiníu varð jafnframt
konungur Albaníu. Italir tóku alla
stjórn utanríkismála í sínar hend-
ur og í raun var Albanía algerlega
innlimuð í Italíu: þingið var lagt
niður, þegnréttur Itala og Albana
varð gagnkvæmur og sérstakur
albanskur ríkisborgararéttur var
lagður niðúr. Vinur Cianos, Franco
Jacomini hershöfðingi, var skipað-
ur hernaðarlegur landstjóri.
Borgaralegur landstjóri var einnig
skipaður og var sá Prasca greifi.
Meðan á árásinni stóð höfðu
Albanir béðið Breta um hjálp, en
aðeins í stuttan tíma. Brezki
sendiherrann í Tirana sagði í
skeyti að atburðirnir væri „ekki í
nokkru samræmi við virðingu fyr-
ir sjálfstæði Albaníu." Einkaritari
Halifax lávarðar ritaði í dagbók
sína 7. apríl: „Orðrómur og fréttir
um ítalska landgöngu í Albaníu.
Crolla, ítalski sendifulltrúinn, kom
til þess að hitta Halifax klukkan
tólf með persónulegan boðskap frá
Mussolini þar sem hann veitti
formlega tryggingu fyrir því að
lausn • ítalsk-albanska málsins færi
fram með þeim hætti að það þyrfti
ekki að kalla fram hættuástand í
ensk-ítölskum samskiptum eða
alþjóðamálum yfirleitt." Hann
bætti við: „I sama mund fréttum
við að ítölsk skip séu að skjóta á
ströndina."
Chamberlain forsætisráðherra
hafði farið til Aberdeen til að vera
þar um páskana og sá ekki ástæðu
til að fara strax til London. I
fjarveru hans stjórnaði Sir John
Simon ráðherrafundi 8. apríl og
það hafði ekki gerzt síðan í fyrri
heimsstyrjöldinni að brezkir ráð-
herrar væru kallaðir heim úr
páskaleyfi til funda.
I Róm gekk brezki sendiherrann
Perth lávarður á fund Cianos 7.
apríl vopnaður greinargerð og
Ciano tjáði honum að staðið yrði
við.ákvæði ensk-ítalska samnings-
ins um óbreytt ástand á Miðjarð-
arhafi. Eina mótbára Breta var sú,
að „Adríahaf væri hluti af Mið-
jarðarhafi og ítalir gætu ekki
haldið því fram að Bretum kæmi
málið ekki við.“ Þetta kom fram
hjá Chamberlain sem gaf þá skýr-
ingu því hvers vegna Bretar hefðu
ekki orðið við beiðni Albana um
hjálp að skýrslur þeirra og Itala
um innrásina hefðu verið ósam-
hljóða. Ciano ritaði í dagbók sina
7. apríl að „greinargerðin sem
Perth lávarður skildi eftir hjá mér
hefði getað verið samin í skrifstof-
um okkar,, þremur dögum síðar
bætti hann við: „Það er ljóst að
mótmæli Breta eru fremur ætluð
til innanlandsneyzlu en nokkurs
annars.„
Stríðsótti
Uppivöðslusemi ítala olli
stórkostlegri gremju í Bretlandi.
Margir töldu að hertaka Albaníu
hefði æst almennig meir gegn
Öxuveldununum en hernám
Bæheims og Mæris. „Nú er nóg
komið" sögðu brezku blöðin. Næst
yrði að stöðva þau, „annars verða
þau aldrei stöðvuð," sögðu þau.
Augljóst var, að ekkert mátti út af
bera til að styrjöld skylli á.“
Landvarnarráðherra Frakka,
Maurice Gamelin hershöfðingi,
skipaði franska heraflanum 8.
apríl að vera við öllu búinn vegna
upplýsinga um verulega liðsflutn-
inga Þjóðverja á landamærunum.
Franska landvarnarráðið kom til
fundar á páskadag, 9. apríl, og þar
var ákveðið að ef átök brytust út
skyldi franski heraflinn einbeita
sér að því að koma rothöggi á ítali.
Þrálátur orðrómur var uppi um
að bylting yrði gerð í Danzig og
Pólverjar vöruðu við því að það
myndi leiða til styrjaldar. Bretar
og Frakkar höfðu ábyrgzt öryggi
Póllands og Rúmeníu eftir innlim-
un Bæheims og Mæris. Rússar
neituðu að koma þessum löndum
til hjálpar. Bretum og Frökkum
var ekki alvara í því að ganga í
hernaðarbandalag með Rússum.
Sjá næstu síðu
Útveggja
steinn - milliveggjaplötur
Margra áratuga reymla íframleiðdu útveggjasteins
hefur reymt traustur grunnur fyrir framleiðslu á
milliveggjaplötum, brotasteini og fleiri nýjungum.
Möguleikarnir íhleðslu eru ótal margir og steinarnir
fást i tveimur til fjórum þykktum.
Byggingavörudeild
Jón Loftsson hf.
Hringbraut 121 Simi 10600
inn í konungshöllina og fór þar
með ránum og rupli og eins reyndi
hann að ráðast á ítalska ræðis-
manns bústaðinn." Geraldína
drottning hafði alið sveinbarn
aðeins tveimur dögum fyrir inn-
rásina og í fylgd með konungsfjöl-
skyldunni voru þrjár systur Zogs
konungs. Þau komust yfir fjöllin
til Grikklands og sluppu við naum-
an leik í bifreið sem Ciano utan-
ríkisráðherra hafði gefið þeim
réttu ári áður í brúðkaupsgjöf.
Einnig tókst að bjarga gullbirgð-
um landsbankans.
Ciano utanríkisráðherra flaug
til Albaníu daginn sem árásin var
gerð og staðhæft var að hann hefði
stjórnað innrásinni úr flugvél
sinni. Daginn eftii- fór hann í
eftirlitsferð til Albaníu og lenti
flugvél sinni í Tirana. Italska
herliðið tók Koritza á grísku
landamærunum 11. apríl og þar
með var hertöku landsins lokið.
Þann dag fór Mussolini til Tirana
og ítaiski herinn hélt hátíðlega
innreið sína í höfuðborgina.
Mussolini fór þannig að dæmi
Hitlers sem fylgdi hersveitum
sínum til Tékkóslóvakíu og Memel.

ÖRFILIVIU
LESARAR
Tækni framtiðarinnar..
hjá okkur í dag
KJARAN HF
skrifstofuvélar & verkstæði - Tryggvagötu 8, sími 24140