Morgunblaðið - 01.05.1979, Síða 32

36
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. MAÍ 1979
l.....\
Pottarím
Umsjón: SIGRUN
DAVÍÐSDÓTTIR
Gúrku-
tíminn
Fyrr í vikunni auglýstu garð-
yrkjubændur, að nú væru gúrk-
urnar á sumarverði, sem þýðir
gott verð. Þá er tilvalið að grípa
gúrkuna meðan hún gefst og
elda nú eitthvað gott úr henni.
Þar með er fyrsta grænmetis-
uppskera sumarsins komin, svo
óhætt er að segja að sumarið er
snemma á ferðinni hjá græn-
metisbændum og er það vel.
Gúrkan og ættgúrkur hennar
virðast vera upprunnar á Ind-
landi. Rómverjar kynntu
Evrópubúum hana, eins og svo
margt annað austan að. Hún féll
þó að mestu í gleymsku á mið-
öldum, en á 16. öld fór vegur
hennar vaxandi og hefur svo
verið síðan. Gúrkur eru auðugar
af C-vítamíni og innihalda einn-
ig nokkuð af A-vítamíni. Sagt
er, að það eigi alltaf að byrja að
skera mjóa endann af gúrkun-
um, því annars verði þær beizk-
ar á bragðið, en ekki sel ég það
dýrara en ég keypti. Einnig er
oft mælt með því að strá salti á
gúrkur, áður en þær eru mat-
reiddar, svo að mesti safinn fari
úr þeim, líkt og gert var við
eggaldin, en það getur hver átt
við sig.
Hráar agúrkur hafa lengi
verið vinsælar í hvers kyns
salöt, en það má einnig útbúa
heita gúrkurétti með góðum
arangri.
Góða skemmtun!
Gúrkusalat (handa fjórum)
Gúrkusalat hefur löngum þótt
gott með fiski, ekki sízt með
soðnum laxi. Við verðum að bíða
með laxinn þar til hans tími
kemur, en þangað til getum við
borðað það með öðrum fiski og
reyndar einnig með glóðar-
steiktu lambakjöti.
1 væn gúrka
3 msk ýmir eða sýrður rjómi.
en ýmirinn er mun fituminni
2 msk sítrónusafi
‘/2 tsk salt, helzt sjósalt
nýmalaður pipar eða pipar-
duft, svona eins og ykkur lfzt
(V2 knippi graslaukur, þegar
hann stingur upp kollinum)
Afhýðið gúrkuna og skerið
hana í þunnar sneiðar. Þetta
tvennt er bezt að gera með
góðum ostahníf. Stráið saltinu
á, blandið vel og látið standa í 15
mín.
Hrærið rjómanum og sítrónu-
safanum saman og hellið yfir
gúrkusneiðarnar. Piprið eftir
smekk og stráið fínsöxuðum
graslauk yfir, ef og þegar hann
fæst, eða þið getið tínt hann úti
í garði. Kælið vel, t.d. í 30 mín
eða lengur í kæliskáp.
Spaghetti með gúrku (Handa
fjórum)
Það er einföld kúnst að sjóða
spaghetti og hún felst í því að
sjóða það þar til það er „al
dente" eins og ítalir segja sjálf-
ir, þ.e. að það veiti tönnunum
viðnám. Ofsoðið spaghetti er
vægast sagt lítt lystugur matur.
Vi væn gúrka
1 msk salt, helzt sjósalt
400 gr spaghetti
25 gr smjör eða 2 msk
matarolía
200 gr reykt skinka, hamborg-
arhryggur, reykt tunga eða
venjulega söltuð skinka
200 gr rifinn ostur, gjarnan
<)ðalsostur
1. Afhýðið gúrkuna og sneiðið
hana í 1 cm þykkar sneiðar og
skerið sneiðarnar síðan í tvennt.
Stráið saltinu á þær og látið
standa í 15—30 mín.
2. Setjið ofninn á 200°.
3. Sjóðið nú spaghettíið. Það
gerir þið með því að hita nóg af
vatni, gjarnan 3 1 og setja svo
spaghettíið út í sjóðandi vatnið.
Eftir 8 mín. skulið þið bragða á
því og athuga, hvort það er
soðið. Ef enginn fastur kjarni er
i því, er það soðið, annrs ekki.
Athugið aftur eftir 2 mín. Þegar
það er soðið hafið þið snör
handtök og hellið því í sigti og
hristið vatnið úr. Setjið feitina
út á, svo það límist ekki eins
saman.
4. Skolið saltið af gúrkubitun-
um og þerrið þá eftir megni.
Skerið kjötið í teninga eða litla
bita. Rífið ostinn.
5. Setjið spaghettíið í smurt,
ofnfast mót og blandið öllu hinu
saman við það. Bakið þetta nú í
um 30 mínútur i miðjum ofni.
Það er ágætt að setja álpappír
yfir, eða lok, svo spaghettíið
stikni ekki um of og harðni.
Fyllt gúrka (Handa fjórum)
Það er hægt að fylla gúrkur,
rétt eins og t.d. tómata, lauk,
papriku og eggaldin, með krydd-
uðum hrísgrjónum. Fyllingin
hér á eftir er eingöngu úr
grænmeti, en ekki er lakara að
setja t.d. rækjur, sama kjöt og í
spaghettiréttinn, kjúklingabita
eða aðra kjötafganga í. Eins er
M£tí 56H nAC&'r riA
vi-0( os- OO"M-
\ ftte' Ty\ 06- 4Í/KÍH
ejé-rr).
gott að hella tómatsósu yfir, en
ég hef áður gefið uppskrift af
einni slíkri. Ég nefni 3 græn-
metistegundir, svo þið getið
tekið það sem fæst. Ég mæli
eindregið með því að þið notið
hýðishrísgrjón, fremur en hvít
hrísgrjón, vegna þess að þau eru
bæði bragðmeiri og hollari. Það
er ekki sama, hvernig þau eru
soðin. Vatnið á að vera tvöfalt
hrísgrjónamagnið, svo þau nái
að sjúga það allt í sig og verði
þurr þegar þau eru fullsoðin.
Potturinn má ekki vera of
þröngur, því þá verður hrís-
grjónalagið of þykkt og þau
sjóðast ójafnt. En auðvitað getið
þið notað þau hrísgrjón, sem
ykkur líkar bezt. Eg sýð hrís-
grjónin í kjúklingasoði. Ef þið
notið teninga eða duft, skulið
þið aðeins nota skammt, sem
dugir í 5 dl., því annars verður
bragðið of sterkt.
1 væn gúrka
1 msk gróft salt, helzt sjósalt
2 msk matarolía eða 25 gr smör
1 stór laukur
4 dl hýðishrísgrjón
3 negulnaglar, eða Vt tsk duft
3 allrahandakorn, eða V\ tsk
duft
8 dl kjúklingasoð
100 gr sveppir eða 3 sellerí-
stönglar eða 1 vænn blaðlaukur
5 nýir tómatar eða 1 lítil dós
niðursoðnir tómatar
1. Afhýðið gúrkuna og skerið
hana í tvennt að endilöngu.
Holið hana úr með skeið án þess
að gera gat á hana. „Veggurinn"
á að vera um cm á þykkt.
Geymið innmatinn og notið
hann í salat, eða setjið hann
saman við fyllinguna. Hitið feit-
ina í pottinum, sem þið ætlið að
sjóða hrísgrjónin í. Sneiðið
laukinn i þunnar sneiðar og
látið hann verða glæran og
mjúkan í feitinni undir loki á
vægum hita. Bætið síðan hrís-
grjónunum út í og hrærið vand-
lega í.
2. Hellið soðinu/ vatninu +
soðduftinu yfir ásamt kryddinu,
heilu eða í dufti. Setjið hitann á
4 (þar sem hæsta stillingin er 6,
en 2 ef hæsta stillingin er 3), og
látið suðuna koma upp. Setjið þá
lokið á pottinn og lækkið hitann
á 2 (eða 1). Nú eiga hrísgrjónin
að sjóða þar til vatnið er allt
gufað upp og þau orðin þurr.
Hrærið ekki í á meðan. Þetta
tekur um 30 mín. Grjónin mega
gjarnan jafna sig í pottinum
eftir suðuna í 5—10 mín., en
auðvitað ekki á sjóðandi heitri
plötunni, því þá brenna þau við.
3. Setjið ofninn á 200°C. Skol-
ið saltið af gúrkunni og þerrið.
4. Bakið gúrkuna í heitum
ofninum í 15—20 mín., þar til
hún er farin að mýkjast svolítið.
5. Hreinsið það grænmeti
sem þið notið, skerið sveppina í
2—4 bita eftir stærð, en sneiðið
selleríið og blaðlaukinn. Afhýðið
tómatana, ef þið notið nýja, en
látið renna vel af þeim niður-
soðnu. Safann getið þið notað í
súpur, sósur eða eitthvað annað
eða fryst hann til betri tíma.
Bætið grænmetinu út í hrís-
grjónin, þegar þau hafa soðið í
15 mín., ásamt innmatnum úr
gúrkunni, ef þið notið hann.
6. Þegar hrísgrjónin eru soð-
in, getið þið saltað þau, en
einkum piprað. Hellið þeim yfir
gúrkuhelmingana. Vegna þess
hve gúrkur eru oft mjoar, skulið
þið ekki örvænta þótt hrísgrjón-
in færi gúrkuna á kaf. Bragðið
versnar ekki við það. Nú á
gúrkan að bakast í um 30 mín. í5
miðjum ofni.
Margrét Ingimars-
dóttir—Kveðjuorð
Föðursystir mín Margrét Ingi-
marsdóttir lézt í Borgarspítalan-
um síðla kvölds hinn 21. apríl eftir
stutta legu.
Hún var elst þriggja barna, en
foreldrar hennar voru sæmdar-
hjónin Marsibil Gestsdóttir og
Ingimar Jónsson. Fæddist hún að
Kirkjuhvammi í Vestur-Húna-
vatnssýslu hinn 25. apríl 1914, en
óst upp að Hvammstanga ásamt
systkinum sínum þeim Vigdísi og
Ólafi.
ATHYGLI skal vakin á því, að
afmælis- og minningargreinar
verða að berast hlaðinu með
góðum fyrirvara. Þannig verð-
ur grein, sem hirtast á í mið-
vikudagshlaði, að berast í síð-
asta jagi fyrir hádegi á mánu-
dag og hliðstaítt með greinar
aðra daga. Greinar mega ekki
vera í scndibréfsformi eða
hundnu máli. Þær þurfa að
vera vélritaðar og með góðu
línuhili.
Hugur Margrétar hneigðist
fljótt að verslunarstöfum og ung
að árum byrjaði hún að vinna við
verslun Sigurðar Pálmasonar á
Hvammstanga. Seinna lá leið
hennar suður til Reykjavíkur, eins
og svo margra annarra á þeim
tímum, og þar lagði hún grund-
völlinn að ævistrfi sínu. Eignaðist
hún hluta í versluninni Gullbrá og
síðan hluta í versluninni Vestu að
Laugavegi 40. Seinna stofnaði hún
Prjónastofuna Snælduna.
Ekki átti Margrét kost á langri
skólagöngu en þeirrar bókhalds-
og vélritunarkunnáttu sem henni
ver nauðsynleg aflaði hún sér á
námskeiðum. Hún var bæði kraft-
mikil og framsækin kona, og hafði
til að bera það þor og þann vilja
sem þurfti til að reka fyrirtæki
sitt farsællega. Lán hennar var
ekki síst fólgið í því, að margar
úrvalskonur unnu hjá henni svo
árum skipti.
Margrét hafði yndi af ferðalög-
um og á sínum yngri árum brá hún
sér nokkrum sinnum til útlanda.
Myndir úr þeim ferðum bera þess
glöggt vitni hvað hún hefur verið
glæsileg kona. Hérna heima voru
ferðalögin oft í tengslum við
verslunarreksturinn, en þær voru
ófáar söluferðirnar sem hún fór
vítt og breitt um landið.
Margrét var listaskrifari og öll
pappírsvinna fór henni mjög vel úr
hendi.
Fyrir nokkrum árum þegar
kraftarnir tóku að þverra, seldi
hún prjónastofuna og freistaði
þess að fá sér umfangsminni
vinnu. Það gekk bagalega, því það
var ekki hlaupið að því fyrir konu
á hennar aldri að fá vinnu sem
henni hæfði. Skömmu seinna
missti hún heilsuna, og þá var eins
og grá móða legðist yfir líf
þessarar miklu athafnakonu. Þó
hún flíkaði ekki tilfinningum sín-
um þá var athafnaleysið henni oft
erfitt.
Um kynni mín af Margréti vil ég
það segja, að á fyrstu búskapar-
árum foreldra minna veit ég að
hún var þeim mikil stoð og oft
gladdi hún okkur systkinin með
glæsilegum gjöfum. Ekki máttum
við heldur koma svo niður á
prjónastofu að við færum ekki
úttroðin tii baka eða klædd í
glænýjar peysur. Um helgar lá leið
okkar oft austur fyrir fjall eða út í
Skerjafjörð. Stundum brugðum við
okkur upp í sumarbústaðinn
hennar við Elliðavatn og þar var
ýmist gripið í spil, sungið eða
leikið.
Að síðustu langar mig fyrir
hönd móður minnar og systkina að
biðja Margréti blesunar og þakka
henni fyrir allar
samverustundirnar
Marsibil Ólafsdóttir
BARNIÐ ÞITT
Bamið þitt
Bókaútgáfan Iðunn hefur sent
frá sér bók sem nefnist Barnið
þitt. Hún er ætluð foreldrum sem
vilja halda til haga ýmsum fróð-
leik um þroskaferil barna sinna
fyrstu árin. Er til þess ætlast að
upplýsingar um ýmislegt sem slíkt
varðar séu færðar inn í bókina:
Fæðingin (þyngd og lengd barns
við fæðingu o.s.frv.), skírnin, fjöl-
skylda barnsins, vöxtur þess,
þroski, heilsufar, samskipti við
umhverfið, leikir og fyrstu spor á
skólagöngu. — Bókin er prýdd
teikningum eftir Jacqui Ward.
Margrét Jónsdóttir þýddi bókina,
sem prentuð er í Bretlandi.