Morgunblaðið - 18.07.1979, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. JÚLÍ1979
Áfangaskýrsla Olíunefndar:
Eftirspurn eftir olíu á
heimsmarkaði 5% meiri
en raunverulegt framboð
OLÍUNEFND, sem skipuð var
19. mal s.l. skilaði áfanga
skýrslu til rfkisstjórnarinnar nú
nýverið. Skýrslan fjallar um
olíukaup erlendis, verðviðmiðan-
ir í olíinnkaupum og olfufragtir.
Kemur m.a. fram f skýrsiunni að
aðalástæða þeirra gffurlegu
verðhækkana sem orðið hafa á
olfu í heiminum er skortur á olíu,
sem stafar aðallega af minnkun
framleiðslunnar f íran og skap-
aði strax hamstur á frjálsa
markaðnum. 1 lok skýrslunnar
eru dregnar saman niðurstöður
nefndarinnar. Telur hún að
skapast hafi mjög alvarlegt
ástand og miklu varði að ráðstaf-
anir stjórnvalda f olfuinnkaupa-
málum miðist við að tryggja
þjóðarbúinu nauðsynlegt olfu-
magn. Segir þar einnig, að ekki
megi gera ráð fyrir, að íslend-
ingar geti fengið olíu ódýrar en
aðrir kaupendur.
Á blaðamannafundi, sem boðað
var til í gær í tilefni af þessari
fyrstu áfangaskýrslu nefndarinn-
ar, gerði formaður hennar, Ingi R.
Helgason hæstaréttarlögmaður,
grein fyrir störfum hennar og
innihaldi skýrslunnar. Sagði hann
verkefni nefndarinnar hafa verið
að kanna stöðu olíuinnkaupamála
og í framhaldi af því flutninga til
landsins, flutninga innanlands og
verðmyndunarkerfi innanlands,
þ.m.t. skattlagningu hins opinbera,
bankakostnað o.fl. í þessari
skýrslu væri nær eingöngu úttekt á
olíuinnkaupunum og heimildir
fengnar í gegnum innlendar og
erlendar skýrslur og með aðstoð
stofnana og sendiráða erlendis.
í skýrslunni kemur fram, að
miðað við núverandi heimsnotkun
er talið, að þekktar og hagkvæmar
birgðir hinna ýmsu orkugjafa
muni endast svo sem hér segir:
Olía 30 ár, jarðgas 45 ár, kol 200 ár
og úraníum 75 ár. Einnig er þar
vitnað í orð aðalframkvæmda-
stjóra „International Energy Ag-
ency“, hr. Ulfs Lantzke, sem hann
viðhafði 22. júní s.l. um það mat
stofnunar sinnar, að árið 2000
mundi vanta 28 millj. tunna af olíu
á dag, eða sem svarar helmingnum
af heimsframleiðslunni, eins og
hún er nú, þótt hagvöxtur yrði ekki
nema 3.4% og jafnvel þótt Saudi-
Arabía yki framleiðslu sína upp í
15 millj. tunna á dag og kolafram-
Frá blaðamannafundi olíunefndarinnar í gær. í nefndinni eiga sæti tveir aðilar frá hverjum
stjórnarflokkanna, þeir Ingi R. Helgason formaður, Halldór Ásgrímsson varaformaður, Finnbogi
Jónsson, Gunnlaugur Stefánsson, Eyjólfur Sigurðsson og Stefán Jónsson. Ljósm. Mbl. Kristinn.
sem er 33% meira en við fluttum
inn þaðan það ár.
I niðurstöðum skýrslunnar segir
m.a.:
„Nefndin telur nauðsynlegt að
allt kapp verði lagt á að skoða
málið ofan í kjölinn og að athugað
verði á hlutlægan hátt, hver er
raunveruleg samningsaðstaða
þjóðarinnar varðandi olíuinnflutn-
ing hennar í bráð og lengd.“ Þar
segir einnig að ekki megi gera ráð
fyrir, að Islendingar geti fengið
olíu ódýrar en aðrar þjóðir.
Talið er nú, að eftirspurn eftir
olíu á heimsmarkaði sé um það bil
5% meiri en raunverulegt fram-
boð. Flest virðist benda til þess, að
það jafnvægisleysi, sem ríkir á
markaðnum milli framboðs og
eftirspurnar muni haldast og olíu-
verð muni ekki lækka einnig segir:
„Mismunur á verði fullunninna
olívara og hráolíu er nú óeðlilega
mikill, en það er mat nefndarinn-
ar, að það verði fremur verðhækk-
un á hráolíu en verðlækkun á
unnum olíuvörum, sem jafni bilið."
Nefndin telur nauðsynlegt, að
þrautkannað verði, hvort mögulegt
sé að kaupa olíuvörur Islendinga
inn á grundvelli verðlagningar á
hráolíu að viðbættum hreinsi-
kostnaði og hóflegri álagningu
og/eða hvort möguleiki sé að
semja um hráolíukaup og hreinsun
við sitt hvorn aðilann. Nefndin
hefur vitneskju um, að um 35%
afkastagetu olíuhreinsistöðva
heimsins er ekki nýtt.
„U ndanbragðalaust
verður að koma á
sparnaði og
bættri nýtingu“
I lokaniðurstöðum skýrslunnar
segir:
„Nefndinni þykir rétt að setja
fram fáein mikilvæg atriði, er
varða olíuvandann, bæði til árett-
ingar og athugunar, þó hún hafi
ekki haft aðstöðu til að kryfja þau
leiðslan yrði tvöfölduð og kjarn-
orkuframleiðsla tólffölduð.
Influtt orka 40%
af heildarorkunotkun
landsmanna
Nokkuð er einnig fjallað í skýrsl-
unni um muninn á hráolíumark-
aðnum og markaði fullunninnar
olíu. Olíuinnkaup íslands eru ein-
göngu fullunnin olía, meðan flestir
kaupendur olíu kaupa hráolíu og
hreinsa hana til eigin þarfa, en
mikill verðmunur er þar á.
Orkuneyzla er mjög mismunandi
í löndum heims. Utreikningar
varðandi ísland benda til, að við
séum meðal þeirra þjóða seem
mesta orku nota á mann. Innflutt
eldsneyti er um 2.7 tonn á íbúa í
landinu, þannig að umreikningur í
jafngildi olíutonna gefur til kynna,
að innflutta orkan sé um 40% af
heildarnotkuninni. Þrátt fyrir að
Islendingar búa að miklum auðæf-
um í orkulindum landsins hefur
vatnsorka og jarðhiti ekki verið
nýtt nema að litlu leyti. Erum við
því enn mjög háð innfluttri orku.
Þetta Iínurit sýnir þróun verðlags á benzfni, gasoliu og svartoliu frá miðjum mánuði 1975 og fram
dagsins í dag á Rotterdammarkaðnum. Miðað er við kostnað pr. tonn í bandaríkjadollurum.
til
Á þessu línuriti má sjá viðmiðun markaðsverðs á þorskblokk í Bandaríkjunum og innflutningsverð á
gasoliu á sama tirfia. Má sjá að framan af hefur verðlagið nokkuð haldist í hendur, en eftir mitt ár
1973 skiljast leiðir og mikill munur er hér á nú.
Orkureikningur
íslendinga
hækkar í ár um 124%
Orkureikningur íslendinga fyrir
árið 1978 hljóðaði upp á samtals 46
milljarði, þ.e. 18 milljarða, 39%,
fyrir innlenda orku og 28 millj-
arða, 61 %, fyrir innflutta. Áætlað-
ur heildarkostnaður fyrir árið í ár
er 103 milljarðar og af því innlend
orka 29 milljarðar, 28%, og inn-
flutt 74 milljarðar, 72%. Þessar
tölur eru miðaðar við gengi hvors
árs og er þarna um að ræða 124%
tölulega hækkun á milli ára, sem
leggst af miklum þunga á heimili
og atvinnuvegi, eins og segir í
skýrslunni.
Nokkuð er fjallað um helztu
olíumarkaði heimsins og hugsan-
legar breytingar m.a. áþreifingar á
undanförnum þremur árum um
olíukaup í Noregi. Segir í skýrsl-
unni, að niðurstöður þeirra áþreif-
inga séu neikvæðar þar sem norsk
stjórnvöld séu ekki aflögufær um
olíu. Norðmenn kaupi sjálfir mikið
magn olíu frá Persaflóa og árið
1978 keyptu þeir olíu frá Sovetríkj-
unum fyrir um 68.4 millj. dollara,
til mergjar, en mun kanna þau í
samræmi við skipunarbréf nefnd-
arinnar:
1. Undanbragðalaust verður að
koma fram sparnaði og bættri
nýtingu á öllum sviðum eldsneyt-
isnotkunar. Ríkisstjórnin hefur
þegar samþykkt áform um elds-
neytissparnað og þarf að fylgja
þeim áforníum fast eftir. Upplýsa
þarf almenning um gildi eldsneyt-
issparnaðar fyrir þjóðarbúið og um
hvernig megi ná hámarkshag-
kvæmni í notkun eldsneytis. A
þetta jafnt við um húshitun, sam-
göngur, fiskveiðar og annan at-
vinnurekstur.
2. Stórátak þarf að gera til að
beina orkunotkuninni inn á inn-
lenda orkugjafa bæði í atvinnulífi
og í almennri notkun. Nauðsynlegt
er við þær aðstæður, sem skapast
hafa, að endurmeta öll fram-
kvæmdaáform þjóðfélagsins.
3. Koma þarf upp og efla atvinnu-
vegi, sem framleiða og flytja út
vörur, sem mikla innlenda orku
þarf til að framleiða.
4. Efla þarf rannsóknir á sviði
innlendrar eldsneytisframleiðslu,
sem byggir á innlendum orkulind-
um“.