Morgunblaðið - 18.07.1979, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. JÚLÍ1979
13
nýrrar árásarflugvélar, sem hefði staðizt
kröfur okkar, hefðum við tryggt okkur
100% öryggi. SK38/A38 fullnægði lág-
markskröfum okkar til árása," segir
Clementsson. „Minni geta yrði gagns-
laus. Nú verðum við að leita eftir
einhverju öðru. Við gætum annað hvort
keypt erlenda flugvél eða smíðað ein-
hverja með leyfi. Þriðji valkosturinn
væri sameiginleg smíði og framleiðsla
okkar og annars lands," sagði Clements-
son ennfremur.
Hann segir, að erfitt sé að skilja þessa
breyttu afstöðu sumra stjórnmálamanna
svo stuttu eftir einn mesta harmleik
sögunnar. Með öflugum flugher gætu
Svíar gert gagnárás hvar sem óvinur
kynni að ráðast á landið og í öðru lagi
hefði sænski flugherinn viss verkefni á
friðartímum eins og eftirlit með loft-
helginni, fiskvéiðimörkunum og fleira
því um líkt.
Svipuðu máli gegnir með sjóherinn,
sem eitt sinn réð yfir 26 kafbátum, tólf
tundurspillum, tveimur léttum beitiskip-
um og um 25 tundurskeytabátum, en
hefur orðið fyrir álíka niðurskurði.
Annað hvort hafa fyrirhugaðar áætlanir
verið lagðar á hilluna eða þeim frestað,
og sjóherinn verður að gera sig ánægðan
með tundurskeytabáta af Spica-gerð og
varðskip auk aðeins tveggja tundur-
spilla, flota úreltra tundurduflaslæðara
og tólf kafbáta eftir 1980.
VANTAR
ELDFLAUG
, Ákvörðun um að smíða níu nýja tund-
urduflaslæðara var felld á þingi og
ákvörðun um að smíða sex nýja kafbáta
var breytt þannig að þeim var fækkað
um helming. Verst þótti mönnum í
sjóhernum að ákveðið var að kaupa
Saab-eldflaug í stað bandarísku
Harpoon-eldflaugarinnar, sem hefur
þegar verið tekin í notkun.
Saab RB eldflaugin er ennþá aðeins á
teikniborðinu og ákvörðunin um að
kaupa hana hefur sætt harðri gagnrýni
yfirmanna sjóhersins. Ákvörðunin var
tekin til að tryggja atvinnu í illa settum
verksmiðjum Saab og hún var aðallega
gagnrýnd vegna þess að sænska eldflaug-
in verður bæði stærri og skammdrægari
auk þess sem með tilkomu hennar verður
dregið úr árásargetu sænskra tundur-
^keytabáta sem verða vopnaðir henni.
„Alvarlegasta vandamál okkar nú er
að sjóher okkar vantar ennþá eldflaugar
á sama tíma og allir sjóherir nágranna
„Framtíð-
arútlitið
er skelfi-
legt... ”
okkar eru búnir eldflaugum. Aðstöðu
okkar má hæglega líkja við einvígi þar
sem Svíar berjast með pennahníf," segir
yfirmaður sjóhersins, Göran Wallen.
„Okkur í sjóhernum finnst að við eigum
að vera búnir vopnum, sem veita okkur
sanngjörn tækifæri í orrustu. Við höfum
bent á það að við viljum Harpoon
eldflaug þar sem hún ein mætir kröfum
okkar."
Sjóherinn telur eldflaugina frá
McDonnel-Douglas standa Saab-flaug-
inni framar að öllu leyti. „Ef við hefðum
fengið leyfi til að kaupa Harpoon hefðum
við getað hafið þjálfun og æfingar innan
árs. Nú verðum við að bíða til 1984 að
minnsta kosti," segir Wallen.
LÉLEGAR
STRANDVARNIR
Yfirmenn sjóhersins hafa einnig
áhyggjur af framtíð standvarnanna.
Stórskotavopn strandgæzlunnar eru að
heita má úrelt að sögn Karlssons sjóliðs-
foringja, sem segir að fá verði ný og
hreyfanleg skotvop í staðinn og auk þess
eldflaugar til þess að Svíar geti staðið
nágrönnum sínum á sporði, einkum
vegna þess að viðbúnaður þeirra sé 100%
en viðbúnaður Svía 30 til 50%.
Lítið sem ekkert hefur verið fækkað í
landhernum og hann hefur fengið ný og
fullkomin hergögn svo að menn þar
segjast ekki óánægðir. „Auðvitað hefðum
við viljað ákvörðun um kaup á nýjum
þyrlum til aðgerða gegn skriðdrekum og
bandarísku gagnskriðdrekaflaugina Tow,
en að öðru leyti erum við ánægðir," segir
talsmaður landhersins Evert Dahlen.
„Þessum ráðagerðum hefur verið frestað
en við vonumst til að fá vélarnar fyrir
1985. Við hefðum auðvitað líka kosið að
fá nýja Centurion-skriðdreka, en í svip-
inn eru engir peningar til,“ sagði Dahlen.
Hins vega herma heimildir í flughern-
um að menn í landhernum séu eins
óánægðir og menn í öðrum greinum
heraflans vegna niðurskurðarins á her-
útgjöldum og þá langi eins mikið í
Tow-eldflaugarnar og þyrlurnar og ráða-
menn flughersins í nýjar flugvélar í
staðinn fyrir Viggen, en í landhernum
þori menn ekki að segja það sem þeim
finnst. í landhernum þarf ekki að kvarta
yfir skorti á mannafla. Þótt nokkrar
herdeildir verði leystar upp verður
hermönnum ekki fækkað.
MISSA
FLUGMENN
Flugherinn verður ekki aðeins að þola
skort á nýjum flugvélum: hann hefir
orðið fyrir æ fleiri flugslysum og missir
æ fleiri flugmenn. „Við höfum vissulega
orðið fyrir mörgum flugslysum. Flug-
slysin hafa sumpart stafað af smíðagöll-
um, en meirihlutinn hefur stafað af
mannlegum göllum," segir Clementsson
ofursti. „Við höfum misst of marga
reynda flugmenn til flugfélagsins SAS
og það er engin furða. Þegar flugmaður
hefur verið 15 ár í flughernum fær hann
125,000 s. kr. á ári, en flugmaður hjá
áætlunarflugfélagi fær helmingi hærra
kaup eftir sama tírna," segir hann.
SAS þarf um 80 nýja flugmenn á ári,
en flugherinn kemur sér upp 30 flug-
mönnum á ári. En eftir nokkur ár skiptir
það ekki máli hvort flugherinn verður
búinn Viggen eða einhverjum öðrum
herflugvélum, sænskum, smíðuðum sam-
kvæmt leyfi eða keyptum erlendis frá —
það verða engir flugmenn til að fljúga
þeim að því er fram kemur í nýbirtum
stjórnarskjölum.
Og hreysti hermannanna virðist ekki
vera upp á marga fiska samkvæmt
nýbirtri skýrslu um könnun á líkamlegu
ástandi þeirra. Eftir 20 km langa her-
göngu tilkynntu 90% hermanna sem
könnunin náði til, 97 af 114, ýmis meiðsli,
meðal annars fótasár af því stígvél
þeirra pössuðu ekki, bakverk og harð-
sperrur. Þeir fóru vegalengdina á fimm
til sjö tímum í stað fjögurra eins og búizt
var við. Þeir eru taldir dæmigerðir fyrir
sænska hermenn og vandinn yrði meiri
ef 'þeir yrðu kallaðir út á hættutíma
þegar.þeir þyrftu að ganga hraðar, bera
meiri byrðar og fara yfir hrjóstrugra
landssvæði. Árlega eru um 50.000 kallað-
ir í sænska herinn.
ist, brestur kom fram í innra byrði
bátsins svo að vatn seytlaði aðeins
inn í hann og sökum veðurs voru
allir sjóveikir, meira að segja skip-
stjórinn, sem ekki hafði verið
sjóveikur í fimmtán ár.
Ákveðið var að koma við í
Færeyjum, en ferðin þangað gekk
seint og rak okkur undan vindi. Til
Færeyja komumst við þó klakklaust
Um borð í skútunni voru
14 ungmenni á aldrinum
17 til 25 ára.
og tókum þar olíu, vatn og gas. í
Færeyjum var mjög vel tekið á móti
okkur og fólkið þar sérstaklega
vingjarnlegt.
Við lögðum af stað frá Færeyjum
að kvöldi sunnudagsins 1. júli og
komum á mánudagskvöldið til
Seyðisfjarðar. Þar tók á móti okkur
mjög alúðlegur maður, Þorvaldur
Jóhannsson skólastjóri á staðnum,
en það tók okkur tvo tíma að fá að
komast í land. Við þurftum að fylla
út alls kyns skjöl og pappíra og
sérstaklega var þetta miklum erfið-
leikum bundið fyrir Englendingana,
því tollgæslumennirnir skildu ekki
ensku. Við þurftum því, ásamt
skólastjóranum, að reyna að túlka á
milli og gekk það seint."
Að spurðir sögðust þeir Magnús
og Aðalsteinn einungis hafa verið í
smábátasiglingum áður, en þetta
var fyrsta úthafssiglingin þeirra.
„Þetta var því einstakt tækifæri
fyrir okkur og lærðum við ýmislegt,
hvað viðkemur siglingum. Við höf-
um báðir mikinn áhuga fyrir því að
fara aftur í slíka siglingu, en það er
bara verst hvað þetta er dýrt,“
sögðu þeir kappar að lokum. Á.K.
Earth, Wind & Fire
IAM
Omissandi
á plötu og kassettu
Heildsöludreifing
stoinorhf
símar 28155 og 19930.