Morgunblaðið - 21.10.1979, Blaðsíða 4

36
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. OKTÓBER 1979
PEKINGMAÐURINN
Talandi
félags-
vera í
lífshættu-
legu
umhverfi
• Kínverskir vísindamenn, sem
taka þátt í mjög umfangsmiklum
fornleifarannsóknum þar í landi,
sö'gðu fyrir skömmu frá þeirri
vitneskju, sem þeir hafa aflað sér
um Pekingmanninn en hann er
talinn mikilvægur hlekkur í
þróunarkeðju mannkynsins.
Rannsóknirnar á Pekingmannin-
um biðu mikinn hnekki í heims-
styrjöldinni síðari þegar þær forn-
leifar sem þá höfðu fundist glötuð-
ust á mjög undarlegan hátt.
Dr. Woo Jukang og samstarfs-
menn hans hófu að þessu sinni
uppgröftinn í Zhou Ko-dian, í
tæpra 50 km fjarlægð frá þeim
stað þar sem fyrstu leifar Peking-
mannsins fundust í helli árið 1923.
Ýmsar menjar um tilvist Peking-
mannsins komu fljótt í ljós auk
þess áfram var haldið rannsókn-
um í hellinum, og þær ályktanir
sem draga mátti af þeim renndu
allar stoðum undir fyrri skoðanir
manna á lífi og háttum þessa
forvera okkar.
A fundi með hópi Bandaríkja-
manna, sem fást við að skrifa um
vísindaleg málefni, sagði dr. Woo,
að Ijóst væri, að Pekingmaðurinn
hefði veitt sér til matar, t.d. ýmsar
þær stórvöxnu hjartartegundir,
sem uppi voru á þessum tíma.
Leifar 96 spendýrstegunda hafa
fundist í hellinum og auk þess
leifar fugla, slangna og annarra
dýra.
Pekingmaðurinn steikti matinn
yfir eldi. Öskulög á einum stað í
hellinum reyndust vera yfir 20
feta þykk. Hann hefur verið fé-
lagsvera og lifað saman í flokkum,
a.m.k. 50 í hverjum, og síðast en
ekki síst hefur hann getað talað.
Til þess bendir sköpulag innri
hluta kjálkanna sem samsvarar
því sem gerist í nútímamanni.
Lífsbaráttan hefur verið miskunn-
arlaus á tímum Pekingmannsins
og fletar hauskúpunnar sem fund-
ist hafa eru brotnir eins og eftir
barefli eða þvíumlíkt.
Við aldursákvörðun þeirra leifa
sem þegar hafa fundist hefur
verið beitt fimm mismunandi að-
ferðum og er niðurstaðan sú, að
Pekingmaðurinn hafi lifað og dáið
fyrir um 460.000 árum. — WALT-
ER SULLIVAN.
Ekkert barn þyrfti að svelta
• Nýlega kom út í London mikið
ritverk, sem alþjóðleg samtök
hafa unnið að sl. fjögur ár og
nefnist það Atlas of Earth Res-
ources. Þar eru færð rök fyrir því,
að kenningin um, að matvæla-
framleiðsla í heiminum nægi ekki
til að seðja jarðarbúa sé röng.
Robert McNamara foseti Al-
þjóðabankans hefur skrifað for-
mála að verkinu. Hann segir, að
enda þótt fátækt sé jafngömul
mannkyninu, hafi hún orðið óþol-
andi óréttlæti á tímum tækni og
velmegunar, og þessu óréttlæti
verði því aðeins útrýmt, að til þess
sé beitt ýtrustu tækniþekkingu og
efnahagsúrræðum.
Þarna kemur fram sú blákalda,
stærðfræðilega staðreynd, að allir
ættu að geta fengið nóg að borða,
ef heimsins gæðum væri réttlát-
lega skipt. Á síðustu árum hefur
ársframleiðsla á korni í heiminum
verið u.þ.b. 1.3 billjónir tonna að
meðaltali, sem ætti að nægja til að
fæða 5.2 billjónir manna. Jarðar-
búar eru hins vegar aðeins 4.2
billjónir.
Þá hafa upplýsingar frá gervi-
tunglum sýnt, að miklu minna
ræktanlegt er nýtt en álitið hafði
verið.
Af þessu leiðir, að.nægileg fæða
ætti að vera til handa öllum fram
á næstu öld, enda þótt íbúum
jarðar fari stöðugt fjölgandi.
En samt er það líka staðreynd,
að daglega deyja 10 þúsundir
manna úr hungri eða sjúkdómum,
sem rekja má til þess að þeir fá
ekki nóg að borða. Ríkustu þjóðir
heims, sem telja aðeins fjórðung
jarðarbúa neyta helmings þess
matar, sem framleiddur er.
Iðnvæddar þjóðir að Sovétríkj-
unum meðtöldum nota meira korn
handa búpeningi sínum en fólk í
þróunarríkjunum fær í sinn hlut. í
Bandaríkjunum er notaður meiri
áburður árlega á tennisvelli, golf-
velli og grasfleti en notaður er við
alla landbúnaðarframleiðslu í
Indlandi.
Það fáránlegasta er þó, að
fjölþjóðafyrirtæki reka linnulaus-
an auglýsingaáróður í þróunar-
löndunum og af því leiðir, að
neytendur þar láta glepjast af
innfluttum ávöxtum og ávaxta-
safa, en skeyta engu um c-vítamín
innihald eigin framleiðslu.
UMSKUROUR———
Óþörf aðgerð og
jafnvel hættuleg
• Um það bil 80% banda-
rískra drengja eru umskornir
skömmu eftir fæðingu, og er
umskurn algengasta skurðað-
gerð, sem framkvæmd er í
Bandaríkjunum. Talið er, að
þessi aðgerð komi í veg fyrir
krabbamein og sýkingu, en
bandarískir læknar draga þó
kosti hennar mjög í efa núorð-
ið, og hafa bent á ýmsa ókosti
og áhættu, sem henni er sam-
fara. Hafa samtök barna-
lækna í landinu kveðið upp úr
um það, að hreinlæti komi að
sama gagni og umskurn, og sé
hún því óþörf.
Það er ævaforn siður að
skera í burtu forhúðina á
getnaðarlimum sveinbarna
með hefðbundinni athöfn.
Trúarlögmál gyðinga krefst
þess og ríkir þessi siður alfar-
ið í ísrael, en þar fyrir utan
eru það aðeins Bandaríkja-
menn af þróuðum þjóðum
heims, sem halda hann að
einhverju ráði. Umskurn er
mjög sjaldan framkvæmd í
Kanada, Vestur-Þýzkalandi
og Bretlandi, og á Norður-
löndum er hún nær óþekkt. En
í Bandaríkjunum eru árlega
framkvæmdar 1.2 milljónir
slikra aðgerða. Hver aðgerð
kostar 2—4 þúsund krónur.
Dr. John Woodard þvagfæra-
sérfræðingur við Emory
læknaháskólann í Atlanta seg-
ir, að almenningur hafi ekki
kynnt sér staðreyndir um um-
skurn, og f jölmargir foreldrar
geri sér alrangar hugmyndir
um hana. Samkvæmt könnun,
sem gerð var nýlega á meðal
frumbyrja kom í ljós, að marg-
ir töldu umskurn vera lög-
boðna athöfn eða að hennar
væri krafizt á fæðingarstofn-
unum. Enn aðrir töldu að
menn sem ekki hefðu gengizt
undir aðgerð þessa fengju
ekki inngöngu í herinn.
Sumar kvennanna töldu að
getnaðarlimurinn yrði fall-
egri við umskurn eða að að-
gerðin myndi koma í veg fyrir
sjálfsfróun. Eigi að síður virð-
ast félagslegar ástæður vera
þyngstar á metunum. Foreldr-
ar vilja ekki, að synir þeirra
skeri sig úr þeim drengjum,
sem þeir umgangast.
Læknisfræðilegar ástæður
fyrir umskurn, sem lengi hafa
verið teknar góðar og gildar,
eru nú taldar rangar eða mjög
léttvægar. Fyrir áratug bentu
rannsóknir til þess, að konur
fengju síður krabbamein í
legháls, ef þær hefðu mök við
umskorna menn fremur en
aðra. Nýlegar rannsóknir
sýna, að þetta er ekki rétt.
Umskurn kemur í veg fyrir
samdrátt í forhúðinni, sem
gerir það að verkum, að erfitt
og jafnvel ógerlegt er að
draga hana yfir aftur, en
læknar vita nú, að þetta
vandamál leysist, er drengir
komast á gelgjuskeið. Um-
skurn kemur einnig í veg
fyrir krabbamein í getnaðar-
lim, en læknar álíta að gott
hreinlæti veiti þar jafnmikla
vörn. „Við kennum börnum
okkar að þvo sér á bak við
eyrun og bursta í sér tennurn-
ar og hví skyldum við ekki
kenna drengjunum að þvo
almennilega á sér typpið“ seg-
ir David Grimes prófessor í
fæðingahjálp við Emory há-
skólann.
Margir læknar telja, að
umskurn hafi fleiri ókosti en
kosti. Aðgerðin er fram-
kvæmd án deyfingar og því
mjög sársaukafull fyrir barn-
ið. Afleiðingarnar geta verið
alvarlegar, sýking eða þaðan
af verra. Samkvæmt niður-
stöðum 10 ára rannsóknar við
Washington háskólasjúkra-
húsið í Seattle kom í ljós að
ein af hverjum 500 umskurn-
um stofnaði lífi barns í hættu.
Önnur könnun leiddi í ljós, að
umskurn hafði haft í för með
sér aukaverkanir hjá 55%
drengja.
Umskurn er ekki eins ein-
falt mál og margir halda. Oft
er óreyndum læknanemum
falið að framkvæma hana, og
geta þá ýmis óhöpp átt sér
stað, en einnig geta gamal-
reyndum læknum orðið á mis-
tök. Aðstæður eru ekkert sér-
lega þægilegar, því að typpi
smábarna eru lítil og sífellt á
iði.
Samtök bandarískra barna-
lækna ráða frá því, að um-
skurn sé gerð á fyrirburðum
eða veikburða smábörnum.
Þau leggja einnig áherzlu á,
að aðgerðin sé ekki fram-
kvæmd fyrr en barnið er orðið
sólarhringsgamalt og hefur
jafnað sig vel eftir fæðingnna.