Morgunblaðið - 23.01.1980, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. JANÚAR 1980
Verjandi Tryggva Rúnars Leifssonar:
Yfirheyrslur gengu út á það að menn
játuðu á sig sakir en ekki var
tekið mark á því ef menn neituðu
Tryggvi Rúnar nýkvæntur og ætlar
sér að verða nýtur þjóðfélagsþegn
HILMAR Ingimundarsson hrl., verjandi Tryggva Rún-
ars Leifssonar, hóf varnarræðu sína fyrir Hæstarétti að
nýju klukkan 10 í gærmorgun. Hann lauk máli sínu
klukkan 15 og hafði þá talað í iVz klukkustund. í ræðu
Hilmars kom fram mikil gagnrýni á rannsókn málsins,
en slík gagnrýni hefur verið eins og rauður þráður í
ræðum verjenda þeirra sakborninga, sem þyngstu
dómana hafa hlotið í þessu máli.
Hilmar sagði í upphafi máls
síns, að hann myndi í raeðu sinni
leitast við að sýna fram á þrennt:
1. Að Tryggvi Rúnar hefði ekki
verið staddur að Hamarsbraut 11,
þegar hin meintu átök við Guð-
mund Einarsson urðu þar aðfara-
nótt 27. janúar. 2. Að engin átök
hefðu orðið milli Guðmundar Ein-
arssonar og Tryggva Rúnars um-
rædda nótt. 3. Að rannsóknaraðil-
ar, sem tóku skýrslur í upphafi,
hefðu verið leiðandi í yfirheyrsl-
um.
Verður nú rakið það helsta, sem
fram kom hjá Hilmari Ingimund-
arsyni.
23. desember 1974 var Tryggvi
Rúnar Leifsson handtekinn og
fluttur í Síðumúlafangelsið. Var
hann spurður um hvarf ungs
manns í Hafnarfirði, en hann
svaraði því til að hann myndi ekki
eftir neinum manni, sem hefði
horfið þar í bæ. Sama dag var
Tryggvi kallaður fyrir dóm og var
honum þá skýrt frá nafni þessa
manns, sem átti að hafa horfið.
Var Tryggvi nú úrskurðaður í 90
daga gæzluvarðhald sem hann
hugðist kæra til Hæstaréttar.
Hins vegar kvaðst Hilmar hafa
verið boðaður í sakadóm á að-
fangadag og þar hefðu rannsókn-
armenn óskað eftir samstarfi.
Báðu þeir um að gæzluvarðhaldið
yrði ekki kært, því þá kæmist
málið í hámæli, sem væri afar
slæmt. Kvaðst Hilmar hafa fallist
á þetta, en þess væri hins vegar
hvergi getið í bókum.
Erla þekkti ekki
Tryggva Rúnar
Aðalgrundvöllur gæzluvarð-
halds væri skýrsla Erlu Bolladótt-
ur frá 20. desember, þar sem hún
sagðist hafa séð þrjá menn bera
mannslíkama út úr Hamarsbraut
11 í laki. Þekkti hún Sævar og
Kristján Viðar en þriðja manninn
hefði hún ekki þekkt. Hún hefði
verið látin vinna eið að þessum
framburði, þ.e. vinna að því eið
sem vitni, að hún þekkti ekki
þriðja manninn. Erla hefði síðan
ekki verið tekin fyrir dóm, næst
fyrr en í febrúar 1977 eða rúmu
ári seinna og eftir að ákæra hafði
verið gefin út. Þá hefði hún haldið
fast við framburð sinn og vildi
bæta því við, að hún hefði ekki
þekkt Tryggva Rúnar þegar at-
burðurinn varð en síðar hefði hún
séð hann og teldi, að þar væri um
sama mann að ræða og hún sá í
Hilmar Ingimundarson hrl.
íbúðinni umrædda nótt. 23. marz
1977 hefði hún svo í fyrsta skipti
gefið lýsingu á manni þeim, sem
hún sá um nóttina og gæti lýsing-
in passað við Tryggva en hins bæri
að geta að þá var búið að gefa út
ákæru og alþjóð kunnugt um það
hverjir voru ákærðir í þessu máli.
30. marz fór fram samprófun milli
Erlu og Tryggva og lýsti Erla því
þá yfir, að hún hefði í janúar 1976
degið upp mynd af þriðja mannin-
um í tæknideild rannsóknarlög-
reglunnar en sú mynd lægi ekki
fyrir í málinu.
Breytingar á
íramburði
Ég vil vekja sérstaka athygli á
þeirri breytingu, sem verður á
framburði Erlu, en breytingin er
þessi, sagði Hilmar: 20. desember
1975 segist Erla ekki þekkja þriðja
manninn. 20. febrúar 1977 telur
hún að þriðji maðurinn hafi verið
Tryggvi Rúnar Leifsson, én treysti
sér ekki til að lýsa ástandi hans.
23. marz 1977 gefur hún lýsingu á
þriðja manninum og getur hún átt
við Tryggva Rúnar. Segist hún
hafa séð hann nokkrum sinnum
eftir atburðinn, enda hafi hann
komið að Hamarsbraut 11. Sam-
kvæmt þessu hefði hún átt að geta
bent á það strax, að Tryggvi
Rúnar var þriðji maðurinn, fyrst
hún þekkti hann. En er sá mögu-
leiki fyrir hendi, að lýsingin eigi
ekki við skjólstæðing minn né
myndin, sem Erla teiknaði? Þann-
ig spurði Hilmar. Saksóknari get-
ur því ekki ályktað annað, en að
lýsing og teikning Erlu eigi ekki
við Tryggva Rúnar. Sagði hann, að
Erla væri ákærð í málinu fyrir
rangar sakargiftir og á framburði
slíks vitnis væri ekki hægt að
sakfella Tryggva Rúnar. Taldi
hann að sönnun væri fram komin
um það, að Tryggvi Rúnar hefði
ekki verið að Hamarsbraut 11
umrædda nótt. Hann sagði enn-
fremur, að rannsóknaraðilar
hefðu virst vera svo sannfærðir
um sekt Tryggva Rúnars, að þeir
hefðu ekki talið þörf á því að láta
fara fram sakbendingu og láta
Erlu benda á Tryggva.
Sprautaður niður
Hilmar benti á, að þegar
Tryggvi Rúnar Leifsson hefði ver-
ið settur í gæzluvarðhald 23.
desember 1974 væri skráð í dag-
bók fangelsisins að hann hefði
verið settur inn vegna Guðmund-
armálsins. Þar með hefði hann
strax verið tengdur við málið.
Einnig væri skráð að Tryggvi
hefði talað við sjálfan sig annað
slagið þar til klukkan 8 um
morguninn og 27. desember væri
skráð að hann hefði verið ófær til
yfirheyrslu. Var læknir beðinn að
koma og sprauta Tryggva niður.
Hefði hann verið yfirheyrður
stanzlaust næstu daga og eftir 15
yfirheyrslur, sem stóðu í 18
klukkutíma, hefði legið fyrir ein
skýrsla, um 1 xh vélrituð síða.
Hefur áður verið skýrt frá fram-
burði hans hér í blaðinu. En fyrir
þriggja manna dómi 30. marz 1977
dró hann allan framburð sinn til
baka og skýrði þar frá ýmislegu,
m.a. að farið hefði verið með hann
að Hamarsbraut 11 hinn 3. janúar
1976 og hann síðan látinn lýsa
herbergjaskipan þar við yfir-
heyrslu 9. janúar.
Alvarlegar sakir
Þegar Tryggvi Rúnar dró fram-
burð sinn til baka skýrði hann frá
því, að hann hefði verið handtek-
inn heima hjá sér 23. desember
1975. Hefðu þá verið bornar á
hann alvarlegar sakir, fyrst að
hafa orðið Guðmundi Einarssyni
að bana en einnig að vera viðrið-
inn hvarf stúlku í Vík í Mýrdal og
manns frá Ólafsvík. Honum hefði
skiljanlega orðið mikið um og
hann hefði alls ekki getað sofið á
nóttinni. Hann hefði beðið um
svefntöflur en verið neitað og loks
hefði hann bugast og verið spraut-
aður niður. Hann hefði ekki verið
kominn í jafnvægi þegar yfir-
heyrslurnar fóru fram. Þær hefðu
gengið út á það, að hann játaði á
sig sakir og ekkert mark hefði
verið tekið á því þegar hann
neitaði. Örn Höskuldsson rann-
sóknardómari hefði sagt við sig,
að hann gæti rotnað í Síðumúla-
fangelsinu í tvö ár og það væri því
bezt fyrir hann að játa, því allir
aðrir væru búnir að játa. Sagði
Tryggvi, að hann hefði ekki séð
aðra leið en að játa í von um að
hið sanna myndi síðar koma í ljós.
Grisja límd yfir munn
Tryggva Rúnars
Víkur nú sögunni að framburði
Guðrúnar Jónu Sigurðardóttur
fangavarðar við Síðumúlafangels-
ið. Hún skýrði frá því við yfir-
heyrslur að sögn Hilmars, að
skipun hefði komið um það að því
er virtist frá rannsóknardómara
og fangaverði, að halda ætti
Tryggva Rúnari og Sævari vak-
andi tiltekna nótt. Hefur áður
komið fram, að slíkt hafi verið
gert með því að láta ljós loga í
klefum og banka á veggi. Guðrún
Jóna hafi einnig skýrt frá því að
fangaverðirnir hafi logið því, að
Tryggvi Rúnar hafi hrópað upp úr
svefni nafn stúlku, sem hvarf við
Vík í Mýrdal. Þeir hafi talað úm
að bezt væri að líma heftiplástur á
munn Tryggva Rúnars til þess að
hrópin í honum heyrðust ekki og
hafi þeir síðan límt grisju yfir
munn hans.
— Er ótrúlegt að svona nokkuð
skuli geta gerst í íslenzku fangelsi,
sagði Hilmar.
Talsvert hefur verið rætt um
það atriði að Tryggvi Rúnar gat
lýst herbergjaskipan að Ham-
arsbraut 11, og gaf hann þá
skýringu, að lögreglumenn hefðu
verið þúnir að sýna sér íbúðina
áður en hann gaf lýsinguna. Kom
fram hjá öðrum af tveimur lög-
reglumönnum, sem við málið
unnu, að Tryggvi Rúnar hefði gert
skissu af herbergjaskipaninni en
sú skissa hefur ekki fundist. Sagði
Hilmar það einkennilegt að þrjú
Erfitt að sanna að fram-
burðurinn sé tóm vitleysa
ÖRN CLAUSEN hrl., verjandi Alberts Klahn Skaftasonar, flutti
varnarræðu sína i gær og stóð hún í 50 minútur. Örn gerði þær
kröfur fyrir dómi að Albert yrði sýknaður af ákæru um hlutdeild í
drápi Guðmundar Einarssonar en krafðist vægustu refsingar sem
lög leyfa hvað varðar aðra ákæruliði.
Örn sagði í upphafi máls síns,
að málflutningurinn fyrir
Hæstarétti væri svipaður og
fyrir héraðsdómi árið 1977.
Saksóknari byggði ræðu sína
svipað upp og þá var gert og
sömuleiðis verjendur. Þá hefðu
famburðir ákærðu verið dregnir
til baka og sama væri upp á
teningnum nú.
Málið ekki svo einfalt
Örn sagði, að ef engir atburðir
hefðu gerst gæti hann afgreitt
vörnina fyrir Albert Klahn á
einfaldan hátt, nefnilega þannig
að ef ekkert hefði gerst hefði
Albert auðvitað hvergi komið
nærri. En hann sagði að málið
væri ekki svona einfalt og verj-
endur yrðu að reikna með versta
möguleikanum, þ.e. að saksókn-
aranum hefði tekizt að sanna
sekt ákærðu í málinu. Allir væru
jafnir fyrir lögreglu og dómi og
kvað hann erfitt að sanna það
fyrir virðulegum dómi að fram-
burður Alberts Klahn, fram-
burður Gunnars Jónssonar,
framburður vinkonu Sævars í
starfsmannahúsi Kópavogshæl-
is, framburður vitnanna, sem
sáu Guðmund Einarsson, og
annarra vitna væru allt saman
tóm vitleysa.
Örn Clausen lýsti því næst
hvernig Albert Klahn hefði verið
sóttur í einkaflugvél austur á
Seyðisfjörð um miðja nótt að-
faranótt Þorláksmessu 1975, en
hann var þar í heimsókn. Sagði
Örn, að sjá mætti af skýrslum að
það hefði tekið Albert j>ó nokk-
urn tíma að rifja upp atburði þá
sem gerðust þegar Guðmundur
Einarsson hvarf. Kvaðst Örn
telja að Albert hefði af fremsta
mætti leitast við að segja sann-
leikann í málinu. Einn ljóður
hefði þó verið á ráði hans og það
var að halda nafni Gunnars
Jónssonar leyndu alveg fram í
marz 1977 en þá hafi hann
nánast tilneyddur rifjað upp
þátt hans eftir að Sævar hafði
nefnt fyrstur nafn hans skömmu
áður. Kvað Örn það athyglisvert
í málinu að þegar samprófun fór
fram milli Gunnars Jónssonar
og Kristjáns Viðars hafi hvorug-
ur haft neitt við framburð hins
að athuga.
örn Clausen hrl.
Ekki ásetningur
heldur tilviljun
Örn Clausen kvað útilokað að
það hafi verið ásetningur
ákærðu að ráða Guðmund Ein-
arsson af dögum. Það hafi þvert
á móti verið tilviljun að þeir fóru
bílferðina til Hafnarfjarðar, til-
viljun að þeir hafi hitt Guðmund
og tilviljun að þeir hafi farið að
Hamarsbraut 11. Rifrildi hafi
byrjað vegna áfengiskaupa,
síðan stimpingar milli Sævars
og Guðmundar að því er virtist,
síðan hafi Kristján og Tryggvi
blandast í málið þegar Sævar
kallaði á hjálp. Átök hafi byrjað
og þau hafi leitt til láts Guð-
mundar. Ásetningur hafi aldrei
myndast og aðfarirnar ekki ver-
ið slíkar að ákærðu væri ljóst, að
það gat leitt til dauða Guðmund-
ar. Hér hafi gerst hörmulegt
slys.
Örn gerði að umtalsefni laga-
greinar, sem talið var koma til
greina að heimfæra meint brot
Alberts Klahn undir og leitaðist
við að sýna fram á, að sýkna
bæri Albert af alvarlegustu
ákærum í málinu, þ.e. hugsan-
lega hlutdeild vegna nærveru að
Hamarsbraut 11 og aðstoð við
líkflutninga, svo og aðrar ákær-
ur.
Að lokum gerði Örn að um-
talsefni þau óþægindi, sem skjól-
stæðingur hans hafði haft af því
að lenda í þessu mikla máli fyrir
tilviljun. M.a. hefði slitnað upp
úr sambúð hans við stúlku í
fyrrasumar, en hún hafði staðið
í nokkur ár en málið hefði að
vonum valdið spennu í sambúð-
inni og átt þátt í að svona fór.
- SS.