Morgunblaðið - 22.11.1980, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. NÓVEMBER 1980
33
geti fullnæKt lánsfjárþörf landbún-
aðarins í framtíðinni.
Þá verði tekið til endurmats,
m.a. með tilliti til breyttra láns-
kjara, hvort ekki sé unnt að fella
niður það gjald, sem innheimt
hefur verið af búvöruverði og hefur
í raun verið varið til lánajöfnunar,
eða að öðrum kosti verði því varið
til eflingar nýrra verkefna, sbr. 8.
lið.
Rekstrar- og afurðalán verði þau
sömu og til annarra atvinnuvega og
greiðslum hagað skv. ályktun Al-
þingis frá 22. maí 1979.
7. Til að ná því markmiði að
koma á jafnvægi í framleiðslu og
eftirspurn (markaði) og til þess að
treysta grundvöll nýrra verkefna í
landbúnaði, verði rannsóknar- og
leiðbeiningarstörfum beint að þeim
verkefnum. Bændaskólarnir taki
upp verklega og bóklega kennslu í
nyjum búgreinum í samræmi við
niðurstöðu tilrauna- og rannsókn-
arstarfseminnar.
Hér kemur m.a. til greina hag-
ræðing og einföldun í rekstri bú-
anna, nýting jarðhita, sem æ víðar
kemur til nota, fiskirækt í ám og
vötnum og önnur hlunnindi, einnig
mat á gróðri og uppskeru túna og
beitilanda, fjölbreytni í ræktun
grænfóðurs, garðávaxta, skjólbelta
og skóga, korns og fleiri tegunda,
með sérstöku tilliti til íslenskra
aðstæðna og möguleika. Þá má
nefna ný áform í búfjárrækt, svo
sem sérræktun ákveðinna eðlis-
þátta innlendra búfjárkynja, sem
miðuðu að verðmætari útflutningi
búvara.
Til að treysta þessi áform í
framkvæmd er áhersla lögð á að
efla rannsóknarstarfsemina og
gera tilraunir á tilraunastöðvunum
sjálfum svo og á búum bænda í svo
ríkum mæli sem nokkur kostur er
á.
8. Komið verði á skipulagðri
starfsemi og ákveðnu formi varð-
andi uppbyggingu nýrra búgreina
og ræktun nýrra búfjártegunda.
Þar verði m.a. kveðið á um,
hvernig haga beri innflutningi á
nýjum búfjártegundum, fyrir-
komulagi í rekstri og rannsóknum,
sölu og vinnslu framleiðsluvara og
félagslegum grundvelli þessarar
starfsemi.
Stofnuð verði sérstök deild innan
Stofnlánadeildar landbúnaðarins
til stuðnings við ný verkefni í
landbúnaði.
Hömlum verði létt af Fram-
kvæmdasjóði útvarpsins
MARKÚS Á. Einarsson (F) flutti
framsöguræðu í sameinuðu þingi á
fimmtudag fyrir þingsályktunar-
tillögu sinni um byggingu útvarps-
húss. Efni tillögunnar er það, að
Alþingi lýsi yfir vilja sinum til
þess að Rikisútvarpinu sé heimilt
að hefja að nýju framkvæmdir við
hyggingu útvarpshúss í Reykjavik.
I ræðu sinni sagði Markús, að
bygging útvarpshússins hefði legið
niðri um hríð, þótt fyrir hendi sé
fjármagn í byggingarsjóði stofnun-
arinnar og þrátt fyrir yfirlýsingar
menntamálaráöherra um nauðsyn
þess, að byggingarframkvæmdum sé
haldið áfram. Markús sagði, að
samkvæmt lögum frá 1971 hefðu 5%
af brúttótekjum útvarpsins verið
lagðar í sérstakan Framkvæmda-
sjóð, og skyldi fé hans varið til að
tryggja viðunandi húsnæði og
tækjakost fyrir starfsemi útvarps.
Nýlega hefði þetta hlutfall verið
hækkað upp í 10% og mætti af því
álykta að komið væri að byggingar-
framkvæmdum og að vilji alþing-
ismanna til útvarpshúss væri ótví-
ræður.
Markús sagði, að fram hefði
komið hjá menntamálaráðherra, að
byggingin hefði fyrst og fremst
stöðvast fyrir áhrif frá samstarfs-
nefnd um opinberar framkvæmdir,
sem ekki hafi treyst sér til að leggja
til við fjármálaráðherra og Alþingi
yfirborðslaginu.
b) Óvenju háu hlutfalli jurta-
næringarefna, einkum fosfórs.
c) Litlu gagnsæi að sumrinu,
sem bendir til mikils svifgróð-
urs.
d) Fátæklegum gróðri og dýra-
lífi í fjörum og á grunnum með
föstum botni.
e) Óvenjulegu magni vissra
dýrategunda (orma) sem geta
nýtt úrganginn.
Sum þessara atriða má þó að
einhverju leyti skrifa á reikn-
ing ferskvatns sem fellur í
fjarðarbotninn og hefur
óheppileg áhrif á sjávarlíf.
2. Djúplagið í Pollinum og álnum
þar fyrir utan virðist hins
vegar hafa orðið fyrir furðu
litlum áhrifum af skólpmeng-
un, sem fram kemur m.a. í:
a) Nægilegu magni uppleysts
súrefnis við botninn og vöntun
á brennisteinsvetni í leðjunni.
b) Ríkulegu og fjölbreyttu
botndýralífi.
Skýringa á þessum mismun er
að leita í lagskiptingu sjávarins
í firðinum (sem rekja má til
ferskvatnsstreymisins í fjarð-
arbotninn) og mismunandi
strauma í lögunum.
Líklegt er þó að einhverra
„áburðaráhrifa“ gæti á botnlíf-
ið í Pollinum, sem eigi þátt í að
auka magn sumra tegunda.
3. Mengunarástandið í heild sinni
er þannig ekki eins slæmt og
ýmsir hafa talið að það væri og
við hefði mátt búast við núver-
andi aðsiæður. A hinn Ikiginn
veiður ekhert fullyrt um þær
breytingar á gróðri og dýralífi
sjávarins í innanverðum Eyja-
firði, sem kunna að hafa orðið á
undanförnum áratugum vegna
mengunar, því samanburð
vantar frá fyrri tímum.
Samt ættu núverandi rannsókn-
ir að vera nokkuð staðgóður
grundvöllur til samanburðar við
athuganir er síðar verða gerðar til
að fylgjast með mengunarástand-
inu, en á því hljóta allar ráðstaf-
anir til úrbóta að byggjast.
Heilbrigðisnefnd telur þó meng-
unina svo mikla, að hún megi ekki
versna úr þessu, og setja verði
mengunarmörk, sem ekki megi
fara yfir. Nefndin mun á næstunni
ákveða staðla fyrir ákveðna þætti
mengunar, svo sem gerlamagn,
lífræn efnasambönd, þungmálma
o.fl.
Þá þarf að koma á forhreinsun
skólps eða síun fastra efna úr því
við útrennslisop skólpræsa. Reynt
verður að samtengja skólplagnir
sem mest og fækka útrennslisop-
um, en það helst í hendur við
gatnagerð og endurnýjun eldri
gatna í bænum. Hugsanlega verð-
ur unnið að samciningu allra
skólplagna með tengingum og
dælingu í eitt útrennslisop og þar
verði komið upp stórri hreinsistöð
í framtíðinni. Einnig kemur til
greina að nota strauma, t.d. út-
fallsstraum með austurlandinu, til
að flytja mengaðan sjó burt. Ekki
hafa verið lagðar ákveðnar tillög-
ur fyrir bæjarstjórn ennþá, en
fljótlega þarf að ákveða, hvað gert
verður til að stöðva og draga úr
mengun í Akureyrarpolli og
innsta hluta Eyjafjarðar. Verði
ekkert aðhafst til úrbóta, getur
ástandið aðeins versnað, og fyrr
en varir verður umrætt svæði
„dauður sjór“.
Sv.P.
að framkvæmdir héldu áfram að
sinni.
Markús benti á þá sérstöðu, sem
framkvæmdasjóðurinn hefur, en
ráðstöfun hans ætti að vera ein-
göngu í höndum Ríkisútvarpsins.
Hann sagði að áætlaður bygg-
ingarkostnaður, miðað við verðlag 1.
jan. sl. hefði verið 5,8 milljarðar og
miðað við byggingartíma frá
1980—86, hefði sjóðurinn alfarið
staðið undir kostnaði út árið ’82 og
hefði því fyrst komið til beinna
framlaga á árinu 1983, eða þá
lántöku, sem sjóðurinn stæði síðar
skil á.
Hann sagði að gerðar hefðu verið
áætlanir um tvo minni áfanga, þar
sem einungis er reiknað með að
leysa úr vanda hljóðvarps í byrjun.
Á verðlagi 1. janúar á þessu ári
kostaði ódýrari kosturinn 3,1 millj-
arð króna og væri athyglisvert í því
sambandi að benda á, að staða
Framkvæmdasjóðsins væri á svip-
uðum forsendum áætluð 3,03 millj-
arðar króna um áramótin 1983/84.
Á eftir Markúsi tóku margir til
máls, m.a. Árni Gunnarsson, og
vottaði hann um það ófremdar-
ástand, sem ríkir bæði hjá sjónvarpi
og hljóðvarpi. Hann sagði, að á
undanförnum árum hefðu tekjulind-
ir ríkisútvarpsins verið skertar og
að Framkvæmdasjóður RUV hefði
raunverulega verið tekinn eignar-
námi. Á fimmtíu ára afmæli þessar-
ar merkustu menningarstofnunar
þjóðarinnar, væri það verðugt verk
fyrir hið háa Alþingi, að leyfa henni
að hefja smíði á sínu eigin húsi.
Árni tók undir orð Markúsar og
sagði, að þeim hömlum, sem lagðar
hafa verið á framkvæmdasjóðinn,
yrði að aflétta.
Ingvar Gislason menntamálaráð-
herra, tók síðan til máls og sagði, að
hann hefði fylgt þeirri stefnu, að
reyna að ná samkomulagi við Fjár-
málaráðuneytið og samstarfsnefnd
um opinberar framkvæmdir um að
ráðast í byggingu næsta áfanga
útvarpshússins. Framkvæmdirnar
hefðu verið stöðvaðar gegn vilja
þriggja menntamálaráðherra. Hann
sagðist fyllilega sammála því, að
ekki eigi að verja fé úr Fram-
kvæmdasjóðnum til annars en bygg-
ingarframkvæmda, og ef Alþingi
samþykkir þessa þingsályktunartil-
lögu liti hann svo á að Alþingi væri
því fylgjandi að sjóðnum verði beitt
í samræmi við reglur um notkun
hans.
Hann sagðist vonast til að höml-
um yrði aflétt áður en afgreiðslu
fjárlaga lýkur, en ef Alþingi neitaði,
þá myndi hann nota vald sitt, sem
menntamálaráðherra ,til að leyfa
útvarpinu að nota fé sitt til bygg-
ingarframkvæmda, engu að síður.
Albert Guðmundsson, sem tók
næstur til máls, sagðist harma
þetta valdboð ráðherrans. Einnig
sagðist hann vera hræddur um, að
útvarpshúsið í þeirri mynd sem nú
er áætlað að það rísi, sé of dýrt og
sagðist telja, að Ríkisútvarpið gæti
annast það starf, sem það nú innir
af hendi fyrir alla landsmenn, þótt
ráðist væri í byggingu minna hús-
na-ðis.
Alexander Stefánsson lýsti yfir
ánægju sinni með framkomu þess-
arar þingsályktunartillogu og taldi
ekki orka tvímælis að framkvæmda-
sjóðinn eigi aðeins að nota til
byggingarframkvæmda. Hann sagði
þó, að vandamálin sem steðjuðu að
Ríkisútvarpinu væru mörg og gera
þyrfti vandaða fjárfestingaáætlun
fyrir stofnunina. Langbylgjustöð út-
varpsins væri t.d. að hruni komin og
í fjárlagafrumvarpinu væri ekki
komið til móts við þann gífurlega
fjárhagsvanda, sem stofnunin er í.
Hann sagði að taprekstur væri
mikill á stofnuninni, m.a. vegna
þess að komið hefði verið í veg fyrir
að hún fengi að rukka eðlilega fyrir
sína þjónustu.
Friðrik Sophusson tók undir mál
fyrri ræðumanns og sagði að hallinn
á rekstri útvarpsins væri alvar-
legur. Varðandi byggingu útvarps-
hússins sagði hann undarlegt það
sambandsleysi sem virtist ríkja
milli menntamálaráðherra og fjár-
málaráðherra, fyrst báðir hefðu lýst
sig fylgjandi því að nýtt útvarpshús
yrði byggt, en hefði samt ekkert
orðið úr. Afsökun ráðherranna væri
hins vegar sú, að það stæði á
embættismönnum þeirra eigin ráðu-
neyta að málið yrði afgreitt.
Nokkrir fleiri tóku til máls og að
þeim ræðum loknum sagði Markús,
að af þessari umræðu að dæma
virtust sér undirtekir við tillöguna
góðar og ef þetta gilti líka um aðra
þingmenn ætti ekkert að vera því til
fyrirstöðu að tillagan yrði samþykkt
og bygging útvarpshúss leyfð.
^Bauknecht
Frystir og kœlir
í einum skóp
Tekur ekki meira rúm en
venjulegur kæliskápur
Alsjálfvirk affrysting í kælirúmi
Ódýr í rekstri
Fáanlegur í lit
Greiðsluskilmálar eða
staðgreiðsluafsláttur

Utsölustaðir DOMUS
oy Kaupfélögin um land allt
Sambandslhs
Ármúla 3 Reyk/avik Srri38900