Morgunblaðið - 30.11.1980, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 30. NÓVEMBER 1980
57
Eyjólfur Guömundsson skrifar fra Noregi:
Sérþjálfaðir hermenn við æfingar í Norður-Norejfi
Ráðgert er nú að koma upp
birgðum af hergögnum og mat-
vælum, fyrir hermenn frá USA
og Kanada, sem koma eiga
Norðmönnum til hjálpar, ef til
styrjaldar dregur. Er hér um að
ræða þung hergögn, sem flytja
verður sjóleiðis, en slíkt er
tímakrefjandi og eins áhættu-
samt, ef styrjöld væri að skella
á. Ráðgert er að birgðum þessum
verði komið fyrir í Þrændalög-
um, eða í um 1000 km fjarlægð
frá rússnesku landamærunum.
Nokkuð eru skiptar skoðanir
varðandi það, hvort rétt sé að
koma birgðum þessum fyrir í
Þrændalögum eða norðar í landi.
Talsmenn Hægri-flokksins hafa
haldið því fram að eðlilegra sé
að Norður-Noregur verði fyrir
valinu, þar eð þar sé varnarþörf-
in mest.
Norska stjórnin (Verka-
mannaflokkurinn) telur
Þrændalög heppilegri, og hefur
m.a. bent á að vegna hinnar
miklu fjarlægðar frá landamær-
um Sovétríkjanna, geti stjórnin í
Kreml ekki komið með þá rök-
semdafærslu að Norðmenn
„ógni“ þeim með hergagnabirgð-
unum.
Fari svo, að risaveldið í austri
ráðist inn í Noreg, er ljóst að
skæruliðasveitirnar (Heime-
vernet) hafa miklu hlutverki að
gegna. Hér er um að ræða
herflokka, sem skipaðir eru fólki
sem fengið hefur það hlutskipti
að verja sínar heimabyggðir og
ætlast er til að gefist ekki upp
heldur stundi harðan skæru-
hernað, að baki víglínunnar.
Herflokkar þessir eru í öllum
byggðarlögum og í þeim eru
bæði bændur, sjómenn, og svo að
segja fólk úr öllum starfsgrein-
um. Meðlimir mæta árlega til
heræfinga, sem fara fram í
skógum og fjalllendi. Þeir hafa
vopn sín og hermannabúning á
heimilum sínum og geta því
mætt til herkvaðningar á
skömmum tíma.
Segja má að stór hluti af
Noregi sé virki frá náttúrunnar
hendi, og því mjög ákjósanlegt
til að stunda skæruhernað. Dalir
Vestur-Noregs eru þröngir, með
ókleifum fjöllum og miklum
skógargróðri, þar sem erfitt er
að beita skriðdrekum og öðrum
vélknúnum farartækjum. Auð-
velt er einnig að rjúfa vega-
samband, með því að sprengja
vegi og eyðileggja jarðgöng.
Margt fleira kemur til greina,
sem gerir landið ákjósanlegt
fyrir skæruhernað, en erfitt til
hertöku fyrir innrásarher.
Þrátt fyrir baráttuvilja, og
góðan vopnabúnað, er ljóst að
erfitt yrði fyrir Norðmenn að
verjast árás frá Sovétríkjunum
og Varsjárbandalaginu. Með
þetta í huga m.a. gerðust þeir
aðilar að NATO, og hafa þar með
hafnað hlutleysi og lélegum
vopnahúnaði. Hvorutveggja,
lélegur vopnabúnaður og hlut-
leysi. reyndist landinu illa vorið
1940.
Tólf myndir úr
vitfirrtu húsi
Pólitika, 23. september 1980,
Beltfrad.
Ef dæma á eftir sýningunni á
Stundarfriði sem Þjóðleikhúsið
frá Reykjavík á íslandi sýndi á
Bitef 14, þá er ísland ekki eins
fjarlægt og það virtist og heim-
urinn verður sífellt minni, ef
ekki þrengri og einhæfari. Hin
ýmsu menningarsvæði eignast æ
fleira sameiginlegt og verða æ
keimlíkari hvert öðru. En hvað
yrði um leikhúsið og lífið ef við
ættum einungis sameiginleg
vandamál; hvað ættum við sam-
eiginlegt sem ekki skildi okkur
að, heldur hnýtti okkur saman?
Leikrit Guðmundar Steinsson-
ar, Stundarfriður, sem einnig
mætti kalla „Enginn hefur tíma
til neins“, lýsir lífi sem einkenn-
ist af pilluáti og er gersneytt
samskiptum og hlýju. Það er rétt
að við höfum aldrei haft nægan
tíma, né höfum við getað átt
þannig fríar stundir. En hér er
átt við þann tmaskort sem
orsakast af getuleysi okkar til að
velja og hafna, er við gerum
engan greinarmun á því sem
máli skiptir og því sem er einskis
virði. Eins og þeir sem harma
„hina gömlu góðu daga“ myndu
segja: Við glötuðum tímaskyninu
um leið og við glötuðum verð-
mætaskyninu.
A Broadway hefði Stundar-
friður Hklegast verið leikinn sem
stórkostlegur gamanleikur. Þar,
og ekki einungis þar, eru menn
hættir að taka þessi vandamál
fyrir á harmrænan hátt. í túlk-
un Stefáns Baldurssonar og ís-
lenska Þjóðleikhússins er Stund-
arfriður gamanleikur, en einnig
satíra og þjóðfélagslegt, eða öllu
heldur fjölskyldudrama. Þegar
það fáránlega er undirstrikað í
einum lífsstíl, þá er það samtím-
is hlægilegt og grætilegt. Við
hlæjum jafnframt því að með
okkur vakna áhyggjur. Hvað er
því hægt að gera þegar vitfirr-
ingahús eru orðin hin eðlilegu
heimkynni borgarbúa nútímans!
En í Stundarfriði er enn-
fremur undir niðri annað eðli
sem er í andstöðu og minnir
okkur á þá staðreynd að eitt sinn
voru hlutirnir öðruvísi, og gefur
í skyn önnur tengsl og önnur
lifsgildi. Með öðrum orðum, þá
er mitt í þessu æði ennþá
eitthvað rómantískt og örvandi
við heimili foreldranna sem er
ekki lengur til nema í gömlum
sögum ...
Það er ekki einungis að feð-
urnir séu orðnir fjarlægir sonum
sínum, heldur lenda synirnir í
andstöðu við sín börn. A þennan
hátt losar höfundurinn okkur við
hinar venjulegu svart-hvítu and-
stæður ungra og gamalla. Skil
brenglast og vandinn orsakast
ekki einungis af aldri, heldur
líka af skilningi og fyrirætlun-
um einstaklinga og kynslóða. í
Stundarfriði er þetta annað og
betra eðli sýnt með foreldrum
Haraldar, og yngri dóttirin,
Guðrún, er andstæða hins brjál-
aða nýja heims. Eldra fólkið
segir lítið en undrast þeim mun
meira. Það getur á engan hátt
skilið líf barna sinna! Guðrún
afneitar einnig lífsstíl foreldra
sinna og systkina. Hún finnur til
meiri skyldleika með afa sínum
og ömmu.
En hvern varðar um þau!
Enginn hefur nægan tíma fyrir
sjálfan sig, hvað þá fyrir aðra.
Allir eru að flýta sér, en hvert?
Þau hlaupa inn í íbúðina til þess
eins að hlaupa enn hraðar út
aftur. Þau kalla ennþá í hvort
annað, en gæta þess að þjóta
eigin leiðir án þess að komast í
snertingu við aðra. Ógnvaldur-
inn er síminn, segulbandið og
sjónvarpið sem lemur og skýtur í
allar áttir! Allir hrópa, en eng-
inn heyrir í öðrum. I þessari
síbylju tekst fjölskyldunni ekki
einu sinni að koma saman á
hinum hátiðlegustu stundum.
Þau lifa friðlausu lífi. Þetta er
hrynjandi nútímans, eitt ein-
kenni okkar tíðar. Þetta friðleysi
er í flokki með neytendasamfé-
laginu, mannúðarmissi nútím-
ans, sundrung fjölskyldunnar,
einsemd og tjáskiptavandamál-
um, gengisfellingu allra sannra
lífsgilda o.s.frv.
Leikritið er í tólf atriðum sem
fylgja þétt hvert öðru. Hér
virkar allt fullkomlega. Leikar-
arnir frá Reykjavík leika án
stundarfriðs og næstum frá
byrjun með sömu áherslum og
hrynjandi. í háðshríðinni ganga
leikstjóri og leikarar stundum of
langt á að hlaða upp sömu
áhrifum og eiginleikum, þau
undirstrika afstöðu sína um of,
þau brjóta upp hurðina sem þau
voru áður búin að opna. Við að
sýna einkenni eins lífsstíls grípa
leikstjórinn og leikararnir til
vissrar einhæfni í leit sinni að
hinu beinskeytta.
Rétt er þó að mikið hugarflug
og mikla fyndni þarf til að gefa
líf á leiksviðinu þeim lífsstíl sem
í raun er gersneyddur þessum
eiginleikum.
Leikmyndateiknarinn frá
Reykjavík umskapaði leiksvið
Þjóðleikhússins í Zemun. Al-
hvítt, autt og firrt gaf það til
kynna dýpi sem hverfur í hverfi-
punkti og rými þar sem líf getur
ekki fest rætur.
Listamönnum frá Reykjavík
var innilega fagnað af áhorf-
endum.
Jafnan
fyrirliggjandi
í miklu úrvali
RAFMAGNS
<öF
w
HANDVERKFÆRI
1437 H
Heimilisborvél
Mótor: 320 wött
Patróna: lOmm
Stiglaus hraðabreytir í rofa: 0-2600 sn./mín.
Ðorun: 0-36000 högg/mín.
1417 H.
Heimilisborvél
Mótor: 420 wött
Patróna: 13mm
Stiglaus hraðabreytir í rofa og tvær fastar
hraðastillingar: 0-900 eða 0-2600 sn./mín
Við SKIL heimilisborvélar fæst gott úrval hagnýtra fylgihluta
svo sem hjólsög, stingsög, smergel, pússikubbur og
limgerðisklippur. Alla þessa fylgihluti má tengja
við borvélina með einkar auðveldum hætti, svonefndri
SNAP/LOCK aðferð, sem er einkaleyfisvernduð
uppfinning SKIL verksmiðjanna. Auk ofan-
greindra fylgihluta eru á boðstólum
hjólsagarborð, láréttir og lóðréttir
borstandar, skrúfstykki, borar,
vírburstar, skrúfjárn og
ýmislegt fleira sem eykur
stórlega á notagildi SKIL
heimilisborvéla. Eigum
einnig fyrirliggjandi
margar fleiri gerðir
og stærðir af SKIL
rafmagnshandverkfærum.
ÞEIR, SEM VILJA VÖNDUÐ VERKFÆRI, VELJA SKIL
Einkaumboö á Islandi fyrir Skil rafmagnshandverkfæri.
FALKIN N

SUÐURLANDSBRAUT 8, SIMI 84670
Komið og skoðið, hnngið eða
skrifið eftir nánari
upplýsingum. Athugið hvon
SKIL heimilisborvél og
fylgihlutir eru ekki
hagnýt gjöf til heimilis ykkar
eða vina ykkar.
AÐRIR ÚTSÖLUSTAOIR:
REYKJAViK:
SÍS Byggingavorudeild.
Suðurlandsbraut 32.
Verslunin Brynja, Laugavegi 29.
HAFNARFJÖRÐUR:
Rafbuöin, Alfaskeiöi 31..
KEFLAVIK:
Stapafell h/f.
ÞINGEYRI:
Kaupfelag Oyrfiröinga
iSAFJÖRÐUR:
Straumur h/f.
HÓLMAVIK:
Kauptelag Steíngnmsf|aröar.
BLÖNDUÓS:
Kauptelag Hunvetninga
SIGLUFJÖRÐUR:
Rafbær h/f.
AKUREYRI:
Verslunin Raforka
Handverk, Strandgötu 23.
HUSAVIK:
Kaupfelag Þingeyinga
VOPNAFJÖRÐUR:
Kaupfelag Vopnfiröinga
EGILSTAÐIR:
Verslunin Skogar
SEYÐISFJÖRÐUR:
Stalbuöin
NESKAUPSSTAÐUR.
Eirikur Asmundsson
HÖFN:
Kaupfelag Austur-Skaftfellinga
VIK:
Kaupfelag Skaftfellinga
ÞARFTU AÐ KAUPA?
ÆTLARÐU AÐ SELJA?

Þl' Al'GLYSIR l'M Al.LT LAND ÞEGAR
Þl AIGI.YSIR I MORGI NRLAÐIM