Morgunblaðið - 18.12.1980, Qupperneq 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 18. DESEMBER 1980
Arnór Ragnarsson:
Þegar kartaflan fór að
rúUa á rermisléttu gólfinu
Þessi mynd birtist i Mbl. 29. júli sl. Hún er tekin í Háfshverfi sem er skammt frá Þykkvabæ ok er af fyrstu
kartöflunum sem teknar voru upp til sölu i fyrrasumar. Þá þegar var ljóst og reyndar miklu fyrr að
uppskeran yrði mjög góð.
Það er sagt að ef sagan er nógu
oft sögð fari fólk að trúa henni
alveg sama hvað vitlaus hún er. í
grein sem Jón I. Bjarnason skrifar
í Morgunblaðið 4. desember sl. er
ein slíkt klisja gatslitin en samt
kemur hún fyrir tvisvar í sama
dálknum og er tilefni þessara
ritsmíða.
I grein Jóns segir m.a.: „Það
hlýtur að vera augljóst mál, að
þær kartöflur sem skemmast í
upptöku missa geymsluþol og
verða þar eftir meira og minna
gölluð vara .. .„
Þetta er nú meiri spekin. Hvað vill
Jón Bjarnason að verði gert?
Ætlast hann til að bændur fari að
taka upp úr görðum sínum með
höndunum? Snúum okkur heldur
að nútíðinni. Svona er þetta gert í
dag og svona verður þetta gert í
framtíðinni.
Eg tel að þetta sé alrangt hjá
Jóni I. Bjarnasyni og Eðvald B.
Malmquist að kartöflurnar
skemmist mest í upptökunni. Ég
hefi rætt þetta nokkuð við kart-
öflubændur. Þeir segja að þegar
varan fari frá þeim sé hún í góðu
ásigkomulagi og líti vel út. En þeir
telja a.m.k. sumir hverjir að
kartöflurnar þoli illa að fara í
burstun. Þessu trúi ég vel. Ég vil
miklu heldur fá kartöflurnar
óhreinar og ætar en hreinar og
óætar og ég býst við að svo sé um
fleiri. Þær missa örugglega mjög
mikið geymsluþol á því að veltast í
burstunum.
Meiri mold og
meiri sand í mat-
vöruverzlanirnar
Ég tel að neytendum ætti að
standa til boða bæði hreinar og
óhreinar kartöflur. Ég er það
ungur að ég man ekki eftir
kartöflustríðinu sem Jón I.
Bjarnason minnist á en það hefir
Frá kartöfluupptöku I Þykkvabæ.
mikið vatn runnið til sjávar frá
þeim tíma og margt gerst í
þessum málum. Hins vegar man
ég ekki eftir því að neinar breyt-
ingar hafi orðið á viðskiptaháttum
með kartöflur í mörg ár og tel ég
að stöðnun hafi orðið í framförum
og kominn tími til að eitthvað
gerist jákvætt neytendum og
ræktendum í hag.
Furðuleg rit-
smíð hvers?
Grein Jóns I. Bjarnasonar er
svargrein við grein eftir Sigurgeir
Ólafsson sem birtist í Mbl. 11.
sept. sl. sem hann kallar m.a.
furðulega ritsmíð og árás. Þetta
þykir mér kynlegt og verður fróð-
legt að vita hvað þetta greinar-
korn verður kallað. Mér fannst
grein Sigurgeirs góð og athyglis-
verð og ef eitthvað er furðulegt þá
er það grein Jóns. Mér finnst
einkennilegt að þessi ritsmíð hefir
verið í 2'/2 mánuð að fæðast og vel
það og sýnist mér hún að ein-
hverju leyti „fædd og uppalin" hjá
yfirmatsmanni garðávaxta Eðvald
B. Malmquist a.m.k. ber mynd-
birtingin með greininni það með
sér.
Myndöflun
Ég tel að myndin af kartöflun-
um sem birtist með grein Jóns
verði að flokkast undir myndföls-
un. Aliir sem til þekkja vita að ef
rétt er að farið við kartöfluupp-
töku með þeim vélum sem nú eru
notaðar sést ekkert á a.m.k. þriðj-
ung kartaflnanna að þær hafi
verið teknar upp með vél til að
finna svo illa farnar kartöflur eins
og myndin sýnir verði matsmað-
Arnór Ragnarsson
urinn að fara yfir nokkur tonn,
síðan verður hann að fara með
þær heim með sér og geyma á
heitum stað í a.m.k. viku áður en
hann getur látið mynda þær.
Ég skal, ef matsmaður óskar,
fara austur í Þykkvabæ í maí í vor
og taka fyrir Grænmetisverzlun
landbúnaðarins myndir sem hægt
er að nota til myndskreytingar í
framtíðinni. Af hverju í maí? Jú,
þá eru kartöflurnar búnar að vera
í 8 mánuði í húsi en ég treysti mér
samt ekki til að finna eins ljótar
kartöflur og myndin sýnir?
Grænmetisverzlun
landbúnaðarins
Sem kunnugt er hefir Grænmet-
isverzlun landbúnaðarins einka-
umboð fyrir sölu og dreifingu á
kartöflum. Eftir hvaða reglum þar
er unnið veit ég ekki en ég veit að
bændur austan fjalls eru ekkert
sérlega hressir með þau vinnu-
brögð sem þar viðgangast og
verður það að teljast furðulegt að
Félag kartöflubænda á Suðurlandi
skuli aldrei láta frá sér heyra
stakt orð hvernig sem viðrar í
þeirra garð. Grænmetisverzlunin
lét t.d. það út ganga fyrir nokkru
að fram að jólum væri ekki tekið á
móti kartöflum sem væru minni
en flokkaðist í 45 mm sikti. Er
þetta til í einhverri reglugerð?
Getur Grænmetisverzlunin ákveð-
ið þetta að vild? Mér finnst
einokunarlykt af þessu.
Kristnar
hugvekjur
- fyrra bindi komið út
Á myndinni eru þcir fimm menn, sem sáu um útgáfu Kristinna hugvekja, talið frá vinstri: Séra
Bernharður Guðmundsson, fréttafulltrúi þjóðkirkjunnar, Ellert Ág. Magnússon, prentari, annar
kostnaðarmanna bókarinnar, séra Bragi Friðriksson prófastur, séra Guðmundur Oskar Olafsson,
formaður Prestafélags íslands og séra Björn Jónsson.
Nýlega er komin út bókin
Kristnar hugvekjur eftir íslenska
kennimenn, fyrra bindi. Nær þetta
bindi yfir fyrri helming kirkjuárs-
ins, frá jólaföstu (aðventu) til
hvítasunnu. Höfundar eru alls
tuttugu og átta og ritar hver
þeirra hugvekjur fyrir eina viku
kirkjuársins, en auk þess fylgir
mynd hvers höfundar og æviágrip.
Höfundum Kristinna hugvekja
er það öllum sameiginlegt, að þeir
eru landsþekktir kennimenn og
hafa þjónað sem sóknarprestar og
sálusorgarar vítt og breitt um
byggðir íslands. Biskup íslands,
dr. Sigurbjörn Einarsson ritar
hugvekjur jólavikunnar, en elsti
klerkurinn, sem þarna á hugvekj-
ur, er dr. theol. Jakob Jónsson,
sem ritar hugvekjur fyrstu viku
aðventu og eru þær í bundnu máli.
Eina konan í íslenskri prestastétt,
séra Auður Eir Vilhjálmsdóttir,
ritar hugvekjur páskavikunnar.
Aðrir höfundar þessa fyrra bindis
Kristinna hugvekja eru eftirtald-
ir: Séra Ágúst Sigurðsson, séra
Árelíus Níelsson. séra Árni Berg-
ur Sigurbjörnsson, séra Birgir
Snæbjörnsson, séra Björn Jóns-
son, séra Bolli Gústavsson, séra
Brynjólfur Gíslason, séra Gísli
Brynjólfsson, séra Gísli H. Kol-
beins, séra Guðmundur Guð-
mundsson, séra Guðmundur Ó.
Þorsteinsson, séra Gunnar
Björnsson, séra Halldór Gunn-
arsson, séra Heimir Steinsson,
séra Hreinn Hjartarson, séra Jón
Bjarman, séra Lárus Halldórsson,
séra Magnús Guðjónsson, séra
Ragnar Fjalar Lárusson, séra Sig-
fús J. Árnason, séra Sigurvin
Elíasson, séra Stefán Lárusson,
séra Tómas Guðmundsson, séra
Yngvi Þórir Árnason og Þórhallur
Höskuldsson.
I formála bókarinnar segir með-
al annars:
„Fyrir nærfellt einni öld, árið
1883, voru gefnar út hér á landi
„Níutíu kvöidlestrarhugvekjur
eftir íslenska andlegrar stéttar
menn“. Það var í fyrsta sinn, sem
slíkt hugvekjusafn eftir marga
höfunda leit dagsins ljós. Af
almenningi voru þær nefndar
„Prestahugvekjurnar", en Pétur
Pétursson biskup safnaði til
þeirra og annaðist útgáfuna.
Tvennar hliðstæðar hugvekju-
bækur hafa síðar verið gefnar út,
báðar af Prestafélagi íslands.
Hundrað hugvekjur árið 1926 og
Nýjar hugvekjur árið 1947, þær
síðarnefndu í tilefni aldarafmælis
Prestaskólans. I Nýjum hugvekj-
um er einnig æviágrip hvers
höfundar ásamt mynd. Æviágrip-
in tók Sigurgeir Sigurðsson biskup
saman ...
Fram á þessa öld voru húslestr-
ar almennt tíðkaðir hér á íslandi.
En nú munu þeir næsta fátíðir, ef
ekki niður lagðir fyrir fullt og allt
og er margt, sem þar um veídur.