Morgunblaðið - 21.12.1980, Blaðsíða 10

50
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. DESEMBER 1980
OFSTÆKI
Alla tid hefur veriA Krunnt á
fasisma og GyðinKahatri í Ar«-
entínuher
Ofsóknir c
gegn
Gyð-
ingum
magnast
í Argentínu
VERwLD
AndstæðinKar gyðin«dóms í
Argentínu hafa nýlega hleypt af
stokkunum nýju tímariti í barátt-
unni fyrir málstað sínum. Heitir
það Papeles, og á forsíðu þess gat
fyrir skömmu að líta þessa ögr-
andi fyrirsögn: „Buenos Aires er
háborg aría“. Með greininni voru
birtar glæsilegar myndir af Hitler
og Mussolini. Og til þess að ekki
færi nú framhjá neinum í þágu
hvaða málstaðar tímariti væri,
var á baksíðu þess minnzt hins
svonenda Núrnberg-glæps og þar
var m.a. listi yfir helztu „píslar-
vottann", t.d. Hermann Göring,
Julius Streicher og Arthur Seyss-
innquart.
Slík útgáfustarfsemi er ekki
nýnæmi í Argentínu. Mánaðarrit-
ið Cabildo hefur komið út á vegum
andstæðinga gyðingdóms um
nokkurt skeið og verður útkomu
þess haldið áfram. Hið nýja mál-
gagn mun eiga að herða baráttuna
og telja menn það ljósan vott þess,
að herforingjastjórn Jorge Videla
sé staðráðin í því að reyna að
magna upp gyðingahatur í land-
inu. Þar búa nú um 300.000
gyðingar.
Um þessar mundir þorir enginn
blaðasali að hafa á boðstólum
málgögn þeirra hreyfinga vinstri
manna, sem bannaðar eru í land-
inu, né heldur rit herskárra Per-
AUSTURLENSKA AÐFERÐIN
Listin
að
lifa á
brjóst-
viti
sínu
„Prófessor" Patrick Cullen, írski
lófalesarinn, sem kynnti fyrir hin-
um vantrúuðu Bretum „listina að
lesa í brjóstin", er nú látinn, 69
ára að aldri.
Það var snemma á þessum
áratug sem Cullen hóf glæsilegan
feril sinn sem „brjóstalesari" eftir
að hafa rýnt í lófa fólks um langan
aldur. Cullen var vanur að segja
kvenfólkinu, viðskiptavinum sín-
um, að með þessari ævafornu,
austurlensku aðferð gæti hann
sagt fyrir um óorðna hluti, brjóst-
in bentu nefnilega til framtíðar-
innar eins og alkunna væri í
Indlandi þar sem hann sagði, að
aðferðin væri upprunnin.
Tæknin, sem Cullen sagðist
hafa fullkomnað í hóruhúsunum í
Shanghai þegar hann gegndi her-
þjónustu, var m.a. fólgin í því að
mála brjóstin með bursta úr
kamelhári og gera að því búnu
afþrykk af þeim á hvíta pappírs-
örk.
Þær konur, sem var um og ó að
bera brjóstin fyrir Cullen, máttu
gera afþrykkið í einrúmi í vinnu-
stofu hans í Brighton en höfðu þó
alltaf samband við Cullen í gegn-
um talstöð. Þegar Cullen hafði svo
rýnt í rúnirnar á pappírnum — og
stundum brjóstin sjálf — sagði
hann fyrir um framtíð konunnar
og þáði náttúrlega sína þóknun
ónista, sem enn reyna að láta á sér
kræla. Þessi aukning á útgáfu-
starfsemi fasista og gyðingahat-
ara með augljósu samþykki yfir-
valda á sama tíma er því augljós
vísbending um, að öfgahreyfing-
um vex nú fiskur um hrygg í
ríkisstjórn Videla.
Gyðingahatur í Argentínu á sér
langa sögu. Herforingjastjórnin,
sem var við völd í landinu í
upphafi síðari heimsstyrjaldar,
fór á engan hátt dult með aðdáun
sína á möndulveldunum. Það fór
að vísu svo skömmu fyrir stríðs-
lok, að Argentína sagði möndul-
veldunum stríð á hendur, en eigi
að síður hefur alla tíð verið mjög
grunnt á fasisma og gyðingahatri
í her landsins. Þegar Perón komst
til valda árið 1945 hafði hann í
hyggju að framkvæma ýmislegt af
því, sem hann hafði lært í Róm á
valdatíma Mussólinis, er hann
starfaði við sendiráð Argentínu í
borginni.
Gyðingar í Argentínu vilja eng-
in andsvör veita gegn þessum
ofsóknum. Leiðtogar þeirra telja
víst, að opinber mótmæli og aðrar
gagnráðstafanir verði aðeins til
þess að hella olíu á eldinn.
Bæði blöðin Cabildo og Papeles
hafa lýst því yfir, að gyðingar séu
í tengslum við hinn alþjóðlega
kommúnisma og telja báða aðila
hafa kynt undir alþjóðlegar kröf-
ur um aukin mannréttindi í Arg-
entínu. Svo sem kunnugt er, hafa
mannréttindabrot þar verið mjög
á dagskrá að undanförnu. Og
Papeles lætur ekki þar við sitja,
heldur staðhæfir, að kommúnistar
og samtök gyðinga hafi gert sam-
særi ásamt æðstu valdamönnum í
Hvíta húsinu og utanríkisráðu-
neyti Bandaríkjanna, ýmsum gyð-
ingasamtökum og nokkrum æðstu
mönnum Vatíkansins — um að
sverta hinn góða orðstír Argen-
tínu!
- HUGH O’SHAUGNESSY
HJARTASJUKDOMAR
Dánartíðni
dauðyflanna'^
mun hærri
„Engir sérvitringar"
Miðaldra menn, sem hreyfa sig mikið, eru hálfu óliklegri til að fá
hjartaáfall en þeir, sem stritast við að sitja allan daginn, segir í
nýútkominni skýrslu, sem birt var í breska læknaritinu Lancet nú á
dögunum.
Rannsóknin, sem segir frá í skýrslunni, fór fram á tveimur árum og var í
því fólgin, að einn mánudagsmorguninn var 17.944 ríkisstarfsmönnum um
allt Bretland gert að fylla út spurningalista um einkahagi sína og
fjölskyldunnar. Einnig áttu þeir að svara því út í hörgul hvernig þeir hefðu
varið föstudeginum og laugardeginum í fyrri viku.
Úrvinnsla upplýsinganna tók alls átta ár, en á þeim tíma hafa 1.138
ríkisstarfsmannanna fengið hjartaáfall og mörg hundruð þeirra eru komin
undir græna torfu. I Lancet er ríkisstarfsmönnum lýst sem fremur
háttsettum mönnum, „samstæðu og efnalega sjálfstæðu miðstéttarfólki".
Niðurstöðurnar, sem dregnar eru af þessari rannsókn eru þær, að hófleg
hreyfing sé öllum holl.
Á þeim átta árum, sem liðu frá því að rannsóknin fór fram, var fylgst
nákvæmlega með dauðsföllum og hjartaáföllum í tilraunahópnum, en aðeins
einn af hverjum átta hafði sagst stunda líkamsæfingar reglulega. Af þeim
mönnum á aldrinum 40—65 ára, sem fengu hjartaáfall, lést aðeins 1,1%
þeirra sem hreyfðu sig mikið, en 2,9% kyrrsetumannanna. Allt í allt fékk
3,1% þeirra, sem stunduðu líkamsæfingar, hjartaáfall en 6,9% hinna.
í skýrslunni segir, að aðeins 12 af 1400 mönnum, sem hreyfðu sig mikið og
reyktu ekki, hafi fengið hjartaáfall á þessum átta árum og að það sé aðeins
1/5 miðað við þá, sem litla hreyfingu höfðu en reyktu þó ekki.
Það kemur fram í skýrslunni, og ætti að verða mörgum til hvatningar, að
líkamsæfingarnar, sem sumir mannanna lögðu stund á, væru yfirleitt
skemmtilegar og alls ekki erfiðar.
„Þeir eru engir keppnismenn og það, sem einkum vekur athygli, er hvað
„íþróttamennirnir“ okkar eru venjulegir, ekki einhverjir sérvitringar."
GISL
Ennfremur „skuggaaðferðin" og
afþrykk af sitjandanum á fólki.
fyrir, sem var 3 pund á brjóst árið
1977.
„Mér fannst þetta vera hálfgert
svindl, en honum var fullkomin
alvara með þessu," segir ekkja
hans, frú Margaret Cullen. „Hann
var mjög góður lófalesari, en hélt
því annars fram, að hann gæti
notast við hvaða hluti líkamans
sem væri.“
Það var á efri árum sínum sem
Cullen byrjaði á „brjóstalestrin-
um“. Hann var fæddur í Dyflinni
og eftir að hafa komist til nokk-
urra metorða í hernum lagði hann
land undir fót og las í lófa fólks.
Veðurspádómar voru þó sérgrein
hans.
Undir það síðasta hafði Cullen
tekið upp á því að taka afþrykk af
sitjandanum á fólki og þróaði auk
þess „skuggaaðferðina" og sagðist
geta séð með henni hvort stúlka
væri hrein mey. Þá aðferð sagðist
hann einnig hafa lært í Austur-
löndum. Hún var þannig, að
sterku ljósi var beint að stúlkunni,
sem var nakin, og Cullen las síðan
út úr skugganum, sem lagði af
líkamanum. Þetta voru, sagði
Cullen, „ákaflega merkileg og
nákvæm vísindi".
ÞEIR LEIKA SER
AÐ LIZU
KÖTTUR
Andrei D. Sakharov, sovéski
eðlisfræðingurinn, sem barist hef-
ur fyrir auknum mannréttindum
og rekinn var í útlegð til borgar-
innar Gorky, hefur beðið rússn-
esku vísindaakademíuna um
stuðning við þá kröfu, að réttar-
höld í máli hans fari fram fyrir
opnum tjöldum, og einnig að
stjórnvöld hætti að fara með
unnustu fóstursonar hans sem
„gísl“.
„Ég bið ekki um náð og miskunn,
en ég krefst réttlætis," sagði Sakh-
arov í opnu bréfi til forseta
vísindaakademíunnar, Anatoly P.
Aleksandrov. Afrit af þessu bréfi
og öðrum, sem Sakharov hefur
sent vísindaakademíunni undan-
farna tvo mánuði, hafa verið gerð
opinber í Moskvu og það var kona
hans, sem það gerði, Yelena Bonn-
er. Hún hefur ýmist verið með
manni sínum í Gorky eða á heimili
þeirra í Moskvu.
„Þegar ég er í Moskvu hef ég
áhyggjur af Andrei og þegar ég er
í Gorky hef ég áhyggjur af Lizu,“
sagði frú Bonner.
Liza er Yelizaveta Alekseyeva,
sem rússnesk stjórnvöld hafa látið
gjalda Sakharovs. Hún hefur búið í
EINS OG
AÐMÚS
íbúð Sakharov-hjónanna í Moskvu
og reynir stöðugt að fá leyfi til að
flytjast til Bandaríkjanna. Dr.
Sakharov lýsti því í bréfinu til
forseta vísindaakademíunnar
hvernig komið væri fyrir henni:
„Vegna stöðugra hótana við börn
okkar og barnabörn" töldu Sakhar-
ov-hjónin Aleksei, son Yelenu af
fyrra hjónabandi, Tatyönu, dóttur
hennar, og tengdason, Yefrem
Yankelevich, á að flytjast til
Bandarikjanna. Síðan hefur Aleks-
eyeva reynt að fá leyfi til að fara
til unnusta síns en án árangurs.
„KGB hefur beitt hana kúgun og
hótunum," skrifaði Sakharov, „og
henni hefur verið meinað að heim-
sækja mig í Gorky. í raun og veru
er hún ekkert annað en gísl.“
I bréfi sínu segir Sakharov, að
12. ágúst sl. hafi hann ritað
varaforseta vísindaakademíunnar,
Yevgeny P. Velikhov, og fullyrt, að
„hótanirnar, kúgunin og óhróður-
inn í blöðunum" um Alekseyevu
hafi verið til þess gerður að
„þjarma að mér“.
Yelizaveta Alekseyeva var neydd
til að hætta námi þegar uppvíst
varð um tengsl hennar við Sakhar-
ov-fjölskylduna, hún var rekin úr
Sakharov:
„Eg kreíst réttlætis“
vinnunni og vegna ofsókna hins
ómennska kerfis, sem snúist hafði
gegn henni, reyndi hún „í örvænt-
ingu að svipta sig lífi vorið 1979,“
sagði Sakharov. „Vissulega sér hún
nú eftir því,“ hélt Sakharov áfram,
„en það, sem öryggislögreglan er ,
að gera núna, er að reyna að fá
hana til að endurtaka sjálfsmorðs-
tilraunina. Síðan ætla þeir að setja
heilmikinn skrípaleik á svið og
kenna mér eða konu minni um.“
Sakharov, sem er enn meðlimur
vísindaakademíunnar, bað Velikh-
ov, náinn samstarfsmann sinn fyrr
á árum, að fá stjórn akademíunnar
til að biðja Alekseyevu griða og að
henni yrði leyft „að fara til fundar
við manninn, sem hún ann“ í
Bandaríkjunum.
- ANTIIONY AUSTIN
J