Morgunblaðið - 21.02.1981, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. FEBRÚAR 1981
bók? Það er spurningin um
„þráðinn að ofan“, sambandið
við Guð.
Síst skal ég neita því, að
Biblían getur verið torveld
aflestrar. Engin góð og mikil
bók er reyndar auðveld á sama
hátt og prentað léttmeti. Stað-
gott efni rennur ekki ofan í
mann og niður af manni aftur
eins og flautir dagblaða, sæt-
indi reyfara eða inngjafir eit-
urritlinga. Ég veit ekkert verk,
ritverk eða annað, er geti talist
veigamikið og ábatasamt, sem
ljúki sér upp viðstöðulaust og
án allrar fyrirhafnar. Það er
löngum svo, að því meira sem
að kveður um tilþrif, andagift
og auðlegð slíks verks, því
meira leynir það á sér, og
gagnið og yndið, sem af því
verða, byggjast á varanlegum,
stöðugum og oft nokkuð
áreynslusömum kynnum.
Biblían er ekki undantekn-
ing í þessu. Það er margt í
henni, sem skírskotar umsvifa-
laust til hverrar heilbrigðrar
1. Þegar ég lýk upp Biblíunni
minni hef ég hugfast, að Guð
er hjá mér og vill tala við mig.
Ég ætla að hlusta á hann, ekki
sjálfan mig, kynnast hans
hugsun, beygja mig fyrir hans
athugasemdum við mig og lífið
mitt en ekki að gera athuga-
semdir við orð hans. En til þess
að heyra það, sem Guð vill við
mig tala, er ekki nóg að sjá
orðin eins og þau standa á
blaðsíðum bókarinnar. Ég þarf
að opna hug og sál. Og það
gerist með bæn. Bænin er lykill
að Drottins náð. „Tala þú,
Drottinn, ég vil hlýða á það,
sem Guð Drottinn talar." Með
slíkri bæn og ákvörðun skal
hefja lestur Biblíunnar hverju
sinni og sú bæn skal búa í huga
meðan lesið er. Og það, sem ég
les, geri ég að bænarefni: „Lát
mig skilja, hlýða, helga mig í
sannleikanum." Ég skil
kannski ekki allt, sem ég les.
Það gerir ekkert til. Mark
Twain sagði: „Fólk er alltaf að
vandræðast yfir því, að það sé
Hvaða gagn er að svo gamalli
bók eins oe Biblíunni í nútíma
Fyrst ættum við að koma
okkur saman um það, að nota
ekki orðið „nútímalíf" með
neinu yfirlæti. Við erum ekkert
merkilegra fólk en það, sem
lifað hefur á undan okkur.
Nútíminn getur vissulega
miklast af stórum afrekum. En
hann má líka fyriverða sig
fyrir hrapalleg slys og ótrúlega
staurblindu. Og ótvíræða afsið-
un. Stjórnmálasaga aldarinnar
og líðandi stundar ber þess
merki. Eða hvað? Og þó að kjör
manna, öll aðbúð og félagsleg
aðhlynning hafi batnað til
stórra muna, þá er ekkert
auðvelt að lifa nú á dögum,
ekki vandalaust að lifa nú-
tímalífi án innri áfalia. Um
'það eru dæmin deginum ljós-
ari. Fyrir utan það, að maður
nútímans er ekki tryggður
fyrir ytri áföllum. Hann getur
beðið heilsutjón, misst ástvini,
lent í árekstrum við nákomna.
Og „enginn dauðanum ver“.
Það megum við líka vita, að
afrekin í bókmenntum eru ekki
öll frá því í dag eða gær. Það
eru til listaverk frá fjarlægum
tímum, bækur og annað, sem
eldast ekki. Sumt yngist með
aldri, birtir sífellt nýjar hliðar
og ný djúp þess innsæis og
meistarabragða, sem þar eru
fólgin. Einhver hefur sagt:
„Verk er klassískt, sístætt,
þegar það er alltaf nýtt.“
Slíkar gamlar bækur eru til.
Það vitum við báðir. Og mér
þykir það engin fjarstæða, sem
maðurinn sagði: „Þegar ég vil
kynnast nýrri hugsun, tek ég
gamla bók.“
Hvaða gagn?
Svo spurði líka köngulóin í
ævintýri Andersens um „þráð-
inn að ofan“. Hún spann þráð
og festi hann við grein efst í
háu tré. En hún kunni ekki við
sig þar uppi og ákvað að spinna
sig niður. Þar lenti hún í
stórum þyrnirósarunna og
spann mikinn vef um allt lim
og kvisti hans. Og vefurinn var
festur við þráðinn að ofan, sem
köngulóin hafði sjálf lesið sig á
ofan úr trjákrónunni. Vefurinn
varð stór og fagur og köngulóin
var fengsæl og hreykin yfir
verki sínu. En einn morgun,
þegar hún var að kanna snilld-
arverk sitt, sá hún í efsta horni
vefsins þráð, sem hún kannað-
ist þá ekki við. Hún var búin að
gleyma, að hún hafði komið
niður á þessum þræði og að
hann hélt vefnum uppi. Nú sá
hún engan tilgang og ekkert
gagn í þessum þræði, sem lá
beint upp í loftið, út í bláinn.
Og hún hafði snör kjafttök og
beit á þráðinn. En þá datt
vefurinn auðvitað, hrundi allur
og varð ónýtur. Hann hafði
hvílt á einum, nær ósýnilegum
þræði, þræðinum að ofan.
Köngulóin var heimsk. Hún
mátti vera hreykin yfir tækni
sinni — köngulóarvefur er
mikið snilldarverk. En með öll
sín mörgu augu og frábæru
fimi varð hún blind á það, sem
mestu skipti, hún gleymdi
hvaðan hún kom og að lífsverk
hennar hvíldi á einni taug,
líftaug að ofan.
Erum við, nútímans fólk,
svona heimsk? Það er ljóst,
hvað skáldið er að fara. Viltu
ekki hugleiða, hvort áminning
þessa ævintýris kunni ekki að
eiga tímabært erindi við þig?
Og nútímann almennt? Hvaða
gagn er að Biblíunni, gamalli
Herra Sigurbjörn
Einarsson biskup
hugsunar sakir fegurðar, visku
og djúpsæis. Þar er margt, sem
barnið skilur, tær og gagnsær
vísdómur. Raunar getur það
hið sama orðið ævilangt íhug-
unarefni og vakið þroskuðustu
spekingum aðdáun, undrun,
frjóar spurningar æ að nýju.
Það má sækja mikla nautn í
Biblíuna, þótt hún sé aðeins
lesin sem bókmenntir. En þá
fyrst er hún lesin í samræmi
við þann skilning, sem hún
hefur á sjálfri sér og erindi
sínu, þegar leitað er til hennar
í því skyni að heyra Guð tala
til hjarta og samvisku og
treysta þann þráð, sem tengir
lífið honum.
Hér eru fáeinar bendingar
um notkun Biblíunnar til
gagnsmuna.
svo margt í Biblíunni sem það
skilur ekki. Ég fyrir mitt leyti
er einlægt í vandræðum með
það, sem ég skil.“
Ég tek undir þetta. Auðskilj-
anleg eru orðin: Elska skaltu
Drottin Guð þinn af öllum
huga, sál og mætti, og náung-
ann eins og sjálfan þig. Fögur
og einsæ er lífsreglan gull-
væga: Allt sem þér viljið að
aðrir menn gjöri yður, það
skuluð þér og þeim gjöra. Hið
eina erfiða við slík orð er að
fara eftir þeim. Og það sem
sagt er í Biblíunni um miskunn
og kærleika Guðs, það er ekk-
ert torf. Hið eina torvelda í því
sambandi er að geta treyst
þeim orðum og láta þau móta
líf sitt.
Ég þarf ekki öðruvísi Biblíu.
En ég þyrfti að vera öðruvísi
sjálfur en ég er. Biblían þarf að
breyta mér. Ég þarf ekki að
hreinsa hana. En ég þarf að
biðja daglega með orðum
hennar: „Skapa í mér hreint
hjarta, ó Guð, og veit mér
nýjan, stöðugan anda.“
Þegar ég hnýt um eitthvað í
Biblíunni, sem vel getur komið
fyrir, þá minnist ég þess, að
hún er ekki sniðin eftir mínum
stakki, tíma, skilningi eða að-
stæðum. Hún er gefin kynslóð-
um, óteljandi einstaklingum
með mismunandi þarfir,
þroska og kjör. Hún hefur
eitthvað handa öllum, líka
mér. Ég leita þess, sem varðar
mig og mér er ætlað. Og ég
fýlgi reglu William Booths:
„Ég les Biblíuna eins og ég
borða fisk — ég legg beinin til
hliðar."
2. Ég reyni að lesa daglega í
Biblíunni, einhvern kafla, helst
eftir vissri reglu, þannig að ég
lesi ákveðin rit í samhengi. Það
ætti helst ekki að bregðast, að
Guðs orð fái sína ákveðnu
stund á deginum, skemmri eða
lengri eftir ástæðum. Stund að
morgni, jafnvel stutt, getur
gefið ómetanlegt veganesti
fyrir komandi dag.
3. Það er gömul og gild regla
handa þeim, sem vilja hefja
biblíulestur, að byrja ekki eins
og venjulega er byrjað á bók-
um, þ.e. á fyrsta blaði, heldur á
guðspjöllunum eða Postulasög-
unni. Biblían er ekki ein bók,
heldur ritsafn. Og guðspjöllin
eru inngangur að því öllu. „Ég
er dyrnar," sagði Jesús. Um
þær dyr verður að ganga inn í
sali Biblíunnar.
4. Þegar ég les guðspjöllin
hugsa ég mér, að ég sé meðal
þeirra, sem leituðu Jesú og
hlýddu á hann, þegar hann var
sýnilegur hér á jörð, einn
þeirra, sem komu til hans og
báðú um hjálp, sjálfum sér eða
öðrum til handa. Og hann segir
við mig eins og þá: „Hvað viltu
að ég gjöri fyrir þig? Þann sem
til mín kemur mun ég alls ekki
,burt reka.“
5. Ég heyri Jesú flytja orð
lífsins, sé hann ganga um
kring og gjöra gott og græða
alla, sé hann ofsóttan og kross-
festan, sé hann vinna sigur á
synd og dauða. Og í ljósi
páskanna fylgi ég vinum hans
áfram og les önnur rit Nýja
testamentisins. Ég finn, hvern-
ig þeir verða gagnteknir af
mætti hins upprisna Drottins
og höndlaðir af anda hans. Ég
sé, hvernig þeir taka að vitna
um konungdóm hans og flytja
öllum heimi fagnaðarboðin um
sigur hans og líf. Ég les um
þetta í Postulasögunni og bréf-
unum. Ég tek undir með þeim,
sem vitna þar. Ég bið um þann
heilaga anda, sem gaf þeim
sýn, svo að þeir gátu sagt: „Vér
sáum dýrð hans.“ Á bak við
þeirra sterku trú og mína
veiku er bæn hans: „Ég bið
fyrir þeim. Ég bið ekki einung-
is fyrir þessum, heldur einnig
fyrir þeim, sem á mig trúa
fyrir orð þeirra ... Ég vil að
þeir séu hjá mér þar sem ég er
og sjái dýrð mína.
6. Gamla testamentið les ég
með Jesú Kristi. Það var hans
Biblía. Hann las það stöðugt,
lagði út af orðum þess, lifði og
dö með orð þess á vörum. Hann
sagði að það vitnaði um sig.
Ljósið í Gamla testamentinu
birtist í mörgum litbrigðum,
eins og árdegisbjarmi, sem
roðar ský og boðar uppkomu
sólar. Kristur er sólin. Gamla
testamentið lýsir að sama
skapi sem maður vill ganga í
birtu Krists og láta dögun hans
renna upp yfir lífi sínu og
játast honum sem Drottni sín-
um og frelsara.
Sigurbjörn Einarsson
Að biðja með börnum
Jæja, hvað eigum við helzt
að kenna?
Nokkur hópur fólks, líklega
um 10 manns, var saman
kominn í kirkju einni á höfuð-
borgarsvæðinu í haust. Þéssi
hópur ætlaði að annast barna-
starf safnaðarins í vetur og var
að ræða verkefnið. Þarna voru
ömmur og afar og ungar mæð-
ur, svo og organleikarinn og
presturinn.
Það stóð ekki á svarinu við
spurningunni. Ein amman
sagði: „Við skulum fyrst og
fremst kenna þeim vers og
bænir. Skólinn kennir þeim
biblíusögurnar en minna af
versum, en þau verða allir að
kunna.“
Við frekari umræður kom í
ljós hvílíkt gildi gömlu barna-
versin hafa í huga þeirra sem
þau kunna og nota. Það var
vitnað til skipbrotsmanns, sem
sagði frá því, að þegar hann
féll í sjóinn, kom fram í
hugann gamalt vers, sem hann
hafði lært í æsku og var
næstum gleymt. Þetta vers
fyllti vitund hans meðan hann
barðist þarna í hafrótinu.
„KrÍKtur minn éjc kalia á þijf.
komdu ad rúmi minu.
GræÖarinn Jesús geymdu mijf,
Gud í faömi þínum.M
Og nú er bamastarfi þessa
safnaðar þannig hagað, að
vissan hluta af samverunni er
barnahópnum skipt í smáhópa
sem safnast kringum „ömm-
urnar" og „afana" sem þarna
eru og kenna börnunum eitt
vers á hverjum sunnudegi. Nú
hafa börnin þegar lært milli 10
og 20 vers.
Lesendum er boðið að senda
spurningar sem fjalla um
kristni og þjóðlif til síðunnar.
Biskup og fleiri guðfræðingar
munu svara þeim á þessum
vettvangi.
Utanáskriftin er: Á Kristni-
boðsári, c/o Bernharður
Guðmundsson. Ritstjórn
Morgunblaðsins, Reykjavik.