Morgunblaðið - 12.04.1981, Qupperneq 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. APRÍL 1981
IVIyncfllistarlconur á
Kiarvalsstöðum
Á Kjarvalsstöðum stendur yfir myndlistarsýning á verkum
47 norrænna listakvenna. Sýning sem er búin að vera í vel
metnum söfnum í Svíþjóð, Finnlandi, og Noregi og fer til
Danmerkur frá íslandi. Hefur sýningin fengið mikið umtal og
ágæta dóma, þar sem hún er búin að vera, þ.e. i Malmö
konsthall í Svíþjóð, Ábo Konstmuseum og Mellersta Finland
Museum í Jyváskylá í Finnlandi, Galleri F. 15 í Moss. En hún
verður sett upp i Árhus Kunstmuseum eftir að henni lýkur á
Kjarvalsstöðum 26. þessa mánaðar. Þetta er geysiyfirgrips-
mikil sýning, 255 verk alls, og þótt hún fylli Vestursal
Kjarvalsstaða og ganga, varð samt ekki rúm fyrir þau öll.
Sex islenzkar myndlistakonur eiga þarna verk. Ætluðu
upphaflega að vera 10, eins og frá hinum löndunum, en þar
sem sýningin var svo lengi í undirhúningi, 3—4 ár, þá gátu
ekki allar verið með þegar til kom. bessar sex á Kjarvals-
síöðum, Borghildur Oskarsdóttir, Bergljót Ragnars, Edda
Jónsdóttir, Björg Þorsteinsdóttir, Sigríður Björnsdóttir og
Valgerður Bergsdóttir voru þar allar, þegar fréttamaður
blaðsins hitti þær, og Ijósmyndari smelllti af þeim meðfylgj-
andi myndum. í spjalli yfir kaffibolla frammi i veitingasaln-
um kom fram að þarna er á ferð ákaflega önnum kafinn hópur
listamanna og mikil f jölbreytni og gróska í þvi sem þær eru að
fást við.
í verbúð vestur
á f jörðum
Bergljót Ragnars er upphafs-
maður að þessari sýningarhug-
mynd ásamt sænsku listakonunni
Marianne Agren. Hún er búsett i
Danmörku og vinnur þar að list
sinni. Hefur unnið mikið í piast og
skyld efni, segir hún. En verk
hennar á Kjarvalsstöðum eru olíu-
málverk. Og það voru verk hennar
á síðustu einkasýningu hennar í
Danmörku í nóvember sl. líka.
Bergljót kvaðst þó ætla að
dvelja eitthvað áfram á íslandi
núna. Og það kemur í ljós, í spjalli
okkar aö til þess aö afla peninga
og geta verið á íslandi, þá hefur
hún ráðist sem matráðskona í
verbúð á Patreksfirði, var eigin-
lega að hlaupa út á flugvöli til að
ná flugvélinni þangað. — Ég hefi
skuldbundið mig til að vera þar í
mánuð í viðbót, og geri það að
sjálfsögðu, sagði hún. En þar sem
þær réðu sig tvær saman, gat hún
skroppið í bæinn. Og hvernig líkar
listakonu, sem kemur úr stórborg-
inni við Sundin að vera matráðs-
kona í verbúð vestur á fjörðum.
— Stórkostlegt, segir Bergljót.
Auðvitað er það allt annað en það
sem ég á að venjast. Við höfum 15
manns í verbúðinni og áhöfnina af
bátunum, þegar hann er inni, sem
hefur verið býsna oft í vetur, því
veðrið hefur verið svo slæmt.
Hefur þessi vera á Patreksfirði
áhrif á listsköpun hennar? — Ja,
ég er alltaf upp með mér af því að
geta gert eitthvað, sem ég hélt
ekki að ég gæti, svarar Bergljót
um hæl. Og þannig getur það orðið
mér uppörvun og haft áhrif á
upplifun á umhverfinu — og gerir
það áreiðanlega, þótt ég sé ekki
beint að mála umhverfið þar.
Þetta land okkar er svo stórkost-
legt. Maður veit það í rauninni
ekki fyrr en maður hefur kynnst
því.
Hefur teikning-
una til vegs
Vaigerður Bergsdóttir er graf-
íklistakona, sem einnig er mikill
teiknimeistari. Og það eru einmitt
teikningar, sem hún sýnir hér. Það
kemur fram í spjallinu við hana,
að þátttaka í norrænusýningunni
var bundin við olíumálverk og
teikningar. Það gefur kannski til
kynna hvers vegna þessar sex
völdust einmitt til að vera full-
trúar íslands.
Valgerður var með teiknisýn-
ingu í Torfunni í janúarmánuði.
Og hún á nú teikningar á nor-
rænni sýningu í Sveaborg, sem
valdar voru í samkeppni, auk þess
sem teikningar eftir hana verða á
Biennainum í Rostock. En hvers
vegna er teikning henni svona
hugleikin? Hefur það kannski haft
áhrif, að móðir hennar er Valgerð-
ur Briem teiknikennari? Það kann
að vera, segir hún. Ég reikna með
að það hafi haft áhrif að alast upp
í því andrúmslofti. Og hún hefur
verið teiknandi frá barnæsku.
Hinar koma inn í þessar um-
ræður, segja að þótt teikning hafi
oft verið litin sem einhvers konar
annars flokks list, þá sé hún
undirstaðan undir allri myndlist.
Og þær segja að þetta viðhorf sé
alls staðar mjög að breytast og
teikningar að rísa til vegs og
virðingar. Ef til vill sé það and-
svar við allri tækninni, að fólk
hallast aftur að þessu beina sam-
bandi, sem verður milli þess sem
vinnur með blýanti á pappír eða
pensli beint á léreft, án miililiða
eins og t.d. er þörf í grafík og
ýmissri annarri tækni. En þetta er
einmitt einkenni á þessari sýn-
ingu, að hér sýna listamenn aðeins
verk unnin með svo beinni tækni á
léreft og pappír. En sumar þess-
ara listakvenna ætla einmitt að
vera með á mikilli teiknimynda-
sýningu á Kjarvalsstöðum í
sumar.
Myndefni Valgerðar á norrænu
sýningunni nú eru frá Flatey á
Breiðafirði og teikningarnar upp-
haflega skissaðar þar. En þar á
hún hús og er á sumrin. Annars
starfar Valgerður við myndlistar-
kennslu á vetrum, hefur kennt
börnum í Myndlistaskólanum og
einnig grafík. Og sjálf vinnur hún
mikið að dúkskurði. — Það er
miklu auðveldara sem önnur graf-
ík, segir hún. Þarf ekki verkstæði,
nægir að hafa efnið og hnífinn í
hendinni.
Námskeið fyrir fatl-
aða og ófatlaða saman
Sigriður Björnsdóttir er með
sína list á ferð og flugi. Var með
verk á einkasýningu í Malmö í
haust, er á leið til Vestmannaeyja
með nýja sýningu á páskum — og
hefur viðkomu nú á Kjarvals-
stöðum. Þar sýnir hún litlar
landslagsstemmningar, byggðar á
því, sem hefur heillað mig, eins og
hún sagði. — Ég var alltaf í sveit
og upplifði þar línurnar, áferðina
og víddirnar í náttúrunni. Þaðan
eru óþrjótandi verkefni.
Annars kvaðst Sigríður hafa
verið með námskeið fyrir fatlaða
og ófatlaða saman að undanförnu.
Hjá Sjálfsbjörgu hafði hún slíkt
námskeið með Guðmundi Magn-
ússyni leikara, sem er sjálfur
fatlaður, þar sem hún kenndi
myndræna tjáningu og hann leik-
ræna tjáningu, og þau fléttuðu
þetta saman. — Þar varð geysi-
lega áhugaverður árangur og örv-
andi viðbrögð, segir Sigríður. Til-
efnið var það, að spurningar komu
til íslenzkra listamanna frá UN-
ESCO, menningarsamtökum Sam-
einuðu þjóðanna, um það hvað
listamenn hér ætluðu að gera á ári
fatlaðra og það kveikti hugmynd-
ina að því að reyna þetta. En ég er
í íslandsdeild Alþjóðamynd-
listarsamtaka, sem aftur eru aðil-
ar að UNESCO, útskýrir Sigríður.
Og UNESCO vill fá skýrslu frá
okkur um þessa tilraun okkar á
ári fatlaðra. Ætla að dreifa henni
til 48 aðildarríkja. Þessi íslands-
deild, sem m.a. Valgerður Bergs-
dóttir er í með mér, hefur sinnt
þessu og hyggur á sýningu í haust
og það verður framlag íslenzkra
myndlistarmanna til árs fatlaðra.
Austan við Bláfjöllin
í tveimur greinum, sem báðar
hafa komið hér í blaðinu, hefur
verið sagt frá nokkrum
skemmtilegum gönguleiðum
fyrir skíðamenn um Mosfeils-
heiði og nágrenni. En um fleiri
leiðir er að ræða, og verður þessu
spjalli framhaldið enn um sinn.
I. Gengið í Jósefsdal
Allir, sem eitthvað hafa kynnt
sér gönguleiðir í nágrenni borg-
arinnar þekkja Jósefsdaiinn,
þessa vinalegu og sumarfögru
dalkvos að baki Vífilsfellsins.
Þar er mikið vetrarríki og að
jafnaði liggur snjór í dalnum
langt fram á vor. Göngunni er
nú heitið þangað. Ef snjór er
nægur umhverfis Kaffistofuna
við Svínahraun er sjálfkjörið að
skilja bílinn þar eftir, spenna
skíðin á sig, og taka stefnuna í
skarðið austan við Vífilsfellið,
milli þess og Sauðadalshnúk-
anna. Af efstu brún skarðsins
blasir meginhluti dalsins við
augum okkar þakinn fönn.
Brattar hlíðar umlykja hann frá
öllum hliðum en dalbotninn er
flatur og sléttur, kjörið göngu-
land skíðamannsins. Á austur-
hlið dalsins, skammt frá skarð-
inu sem leið okkar lá um, opnast
annað skarð milli hárra fjalla-
toppa. Það heitir Ólafsskarð.
Við göngum nú inn eftir daln-
um og alveg inn í botn. Hann er
allt að 2 km að lengd svo gangan
tekur sinn tíma. Ef til vill á
einhver í hópnum ljúfar minn-
ingar fólgnar í hugskotinu frá
fyrri dögum, þegar líf og fjör
ríkti í skíðaskála Ármanns, en
hann stendur á háum hól nærri
miðjum dal, að falli kominn, góð
áminning til okkar um „hve allt
er í heiminum hverfult".
Ef tími og aðstæður leyfa er
sjálfsagt að skreppa upp í
Olafsskarðið og ganga síðan
norður með Sauðadalshnúkun-
um að austanverðu. Fara svo
norður fyrir Blákoll og þaðan
niður að bíl.
II. Gengið um Eldborgir,
Leiti að Geitafelli
En það er um fleiri áhugaverð-
ar leiðir um þetta svæði að ræða
en þá, sem þegar hefur verið
nefnd. Er ætlunin að kanna eina
þeirra hér, en hún er nokkuð
löng, svo óvanir göngumenn
ættu ekki að leggja í hana að
óathuguðu máli.
Farið er úr btlnum í Svína-
hrauni austan við Biákoll og
þaðan er svo gengið suður
hraunið milli Blákolls og
Lambafellsins að Eldborgum.
Þær eru tvær. Sú nyrðri er ekki
merkt á kortið, en hún sést frá
veginum. Frá syðri Eldborginni
göngum við að Leiti, sem er
austanvert við Bláfjöllin. Leiti
er gömul eldstöð. Þaðan hafa
runnið hraun, m.a. þau hraun er
mynduðu Raufarhólshelli og
Rauðhólana svo eitthvað sé
nefnt. Leiðin að þessari fornu
eldstöð hefpr verið nokkuð á
fótinn, en nú breytir til hins
betra, því segja má, að þaðan og
suður að Geitafellinu sé samfelld
brekka, ekki brött að vísu, en
alls staðar hailar undan fæti svo
rennslið verður hagstætt. Eftir
kortinu að dæma er leiðin frá
Leiti að Geitafelli 7 km og munu
brunbrekkurnar ekki gerast
lengri á öðrum og frægari
stöðum.