Morgunblaðið - 01.05.1981, Side 13

13
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. MAÍ 1981
sem stendur í því að koma þaki
yfir höfuð sér.
Lántökur erlendis
aukast um 100%
Það er ástæða til að vekja enn á
ný athygli á því í þessu sambandi,
að ríkisstjórninni er ekki næKÍlegt
að reyna með lagaákvæði og laga-
skyldu að ná til sín sparifé
landsmanna, því sem þeir hafa,
þrátt fyrir allt og þrátt fyrir
verðbólgu, lagt inn í bankana nú í
trausti þess, að um verðtryggingu
sé að ræða, heldur er gert ráð
fyrir því samkvæmt lánsfjáráætl-
un, að lántökur erlendis aukist um
yfir 100% frá því sem ætlunin var
samkvæmt síðustu lánsfjáráætl-
un. Og það er slík erlend lánsfjár-
aukning, sem kyndir verðbólgu-
bálið, þannig að í raun er þetta
frumvarp til laga um verðlagsað-
hald, lækkun vörugjalds og bindi-
skyldu innlánsstofnana ekki fram-
lagt í baráttunni gegn verðbólgu.
Þvert á móti er þetta frumvarp til
þess fallið, ef að lögum verður, að
kynda fremur undir verðbólgubál-
inu í framtíðinni. Og umfram allt
er það til þess fallið að kreppa að
atvinnuvegum landsmanna, ein-
staklingum og heimilum og þeirri
verðmætasköpun, sem hlýtur um-
fram allt að verða grundvöllur
bættra lífskjara og tæki í barátt-
unni gegn verðbólgu. Þess vegna
vakna auðvitað ýmsar spurningar
varðandi þau atriði, sem heldur
eru ekki í þessu frumvarpi. Það
hafa að vísu gengið yfirlýsingar
ráðherra um ýmsar fyrirætlanir,
sem ástæða er til að spyrja þá um.
Það er þá fyrst það, að ég vildi
ítreka; hver eru þau ársfjórðungs-
legu meginmarkmið, sem miða
skal verðlagsákvarðanir við í verð-
lagsmálum? Og ég ítreka það; ég
tel það forsendu þess að fá svar
við þeirri fyrirspurn, að þetta
frumvarp nái fram að ganga í
raun. Þá hefur verið látið í veðri
vaka, að ætlunin sé að hækka. —
Það er rétt að spyrja að þessu
næst; hverjar eru þær verðhækk-
unarbeiðnir, sem fyrir liggja hjá
ríkisstjórninni?
Hvaða hækkanir
vcrða leyfðar?
I þriðja lagi: Hvaða hækkanir
ætlar ríkisstjórnin að leyfa um
eða eftir mánaðamót 1. maí á
opinberri þjónustu og á öðrum
vörum og þjónustu? Við höfum
heyrt, að verðhækkunarbeiðnir
liggi fyrir eins og t.d. yfir 30%
verðhækkunarbeiðni Sements-
verksmiðjunnar, 85% hækkun
Aburðarverksmiðjunnar, um
30—40% hækkun Pósts og síma,
um 30—40% hækkun Hitaveitu
Reykjavíkur og annarra opinberra
hitaveitna. Raunar hefur það
komið fram á sameiginlegum
fundum þingmanna Reykjavíkur
og borgarfulltrúa, að helsta
áhyggjuefni borgarfulltrúa í
Reykjavík, hvort heldur þeir eru í
meirihluta eða minnihluta, er
fjárhagsafkoma borgarfyrirtækj-
anna, en auk Hitaveitunnar er um
að ræða Rafmagnsveitu Reykja-
víkur, Hafnarsjóð, Strætisvagna
Reykjavíkur, og þessar hækkunar-
beiðnir, er hlaupa á 30—50%.
Fleiri slíkar opinberar stofnanir
má nefna, en afleiðing þess að
horfast ekki í augu við raunveru-
lega tekjuþörf þessara stofnana er
annað tveggja, að úr þjónustu
þeirra dregur, ef þær verða að
leita að auknum erlendum lánum.
í báðum tilvikum er afleiðingin sú,
að verðhækkun þjónustu þeirra
verður enn meiri, þegar undan
verður að láta og að skorti er
komið eða afborgunum á erlend-
um lánum.
Þá er ástæða til að spyrja
ráðherra auk þess, sem sérstak-
lega er spurt um hækkanir opin-
berra stofnana, hvernig er ætlun-
in að fara með hækkunarbeiðnir
Flugleiða vegna innanlandsflugs,
steypustöðvanna, skipafélaganna?
Það getur vel verið, að forsvars-
menn ríkisstjórnar komi hér á
eftir og finni að þessum spurning-
um, að talsmaður stjórnarand-
stöðunnar sé að espa upp hækkun-
arbeiðnir og gleðjast yfir slíkum
hækkunarbeiðnum. Það er eins og
ég hafi lesið eitthvað því um líkt í
stjórnarblöðunum. En sannleikur-
inn er sá, að það er skylda
stjórnarandstöðunnar og raunar
skylda stjórnarsinna að gera sér
grein fyrir raunverulegum hækk-
unartilefnum, sem eru orðin að
veruleika og verður ekki framhjá
gengið. Annað er að þora ekki að
horfast í augu við vandamálin, en
án þess verða þau heldur ekki
leyst.
Ilækkun landbúnaðarvara
Það hefur og flogið fyrir, — já,
ég vildi í tilefni sérstaklega af
hækkunarþörf Aburðarverksmiðj-
unnar og þeim hækkunum á að-
föngum í landbúnaði, sem sú
hækkunarþörf ber vitni um,
spyrja ráðherra um það, hvernig
ætlunin er að fara með verðhækk-
unarþörf í sambandi við landbún-
aðarvörur? Eg hef það fyrir satt,
að landbúnaðarvörur muni hækka
í útsölu um 20% 1. júní nk.
Samgönguráðherra hefur látið
hafa það eftir sér, að ætlunin væri
að auka niðurgreiðslur á landbún-
aðarvörum, sem svarar 'k% í
framfærsluvísitölu, en það er alls
ekki nægilegt til þess að vega upp
á móti þessari hækkun og því
meiningin bersýnilega að auka
niðurgreiðslurnar um þessi mán-
aðamót, sem leiði af sér smávægi-
lega verðlækkun landbúnaðar-
vara, en láta svo um eða yfir 20%
verðhækkun landbúnaðarvara
flæða yfir landsmenn, þegar þeir
fá ekki nema 8% verðbætur á
laun. Þá er ástæða til að spyrja, að
gefnu tilefni, þar sem sagt er, að
halda skuli genginu föstu í einn
mánuð, hver ætlunin sé, þegar
verðbætur á laun hækka, þó ekki
sé um nema 8% með tilsvarandi
hækkun fiskverðs og þegar áorðn-
um öðrum kostnaðarhækkunum í
fiskvinnslu, hver sé þá ætlunin
varðandi stefnuna í gengismálum?
Ég hef það fyrir satt, að það sé
útilokað annað en gengislækkun
verði á millibilinu 6—10%, þegar
upp úr öðrum mánaðamótum eða
1. júní og þá mun verðbólguhjólið
og fá aukið eldsneyti með af-
greiðslu þeirra verðhækkana sem
safnast hafa upp á því falska
verðstöðvunartímabili undanfar-
inna fjögurra mánaða, í kjölfar
bráðabirgðalaga á gamlárskvöld,
sem auðvitað voru ekkert annað
en sýndarmennska og sjónarspil,
eins og raunar það frumvarp sem
við hér ræðum. En það frumvarp,
sem við hér ræðum, er ekki
eingöngu sjónarspil og sýndar-
mennska, heldur og stórskaðlegt
og til þess fallið að vinna gegn því,
að við náum þeim mprkmiðum
sem við segjumst allir vilja, þ.e. að
vinna bug á verðbólgunni.
Ég held, að áratugsreynsla ætti
að vera nægilega löng og sár til
þess að við gerðum okkur grein
fyrir því, að leiðin til lækkunar
verðlags er ekki verðstöðvun, leið-
in til lækkunar verðlags er aukin
samkeppni og frjáls verðmyndun.
Það tók okkur sjálfstæðismenn að
vísu fjögur ár á árunum 1974—
1978 að fá þáverandi samstarfs-
flokk okkar, Framsóknarflokk, inn
á það að samþykkja lög um
verðlag, samkeppnishömlur og
óréttmæta viðskiptahætti, þar
sem í 8. gr. var gert ráð fyrir því,
að frjáls verðmyndun væri þar
sem samkeppni væri til staðar. Og
ég hygg, að bæði slæm reynsla
okkar Islendinga af verðstöðvun,
verðlagshöftum, svo og góð
reynsla annarra þjóða af frjálsri
verðmyndun og samkeppni sé slík,
að eindregið bendi til þess, að við
eigum að leiða í lög aftur þau
ákvæði sem samþykkt voru hér á
þingi vorið 1978. Fyrr verður ekki
unnt að ráða niðurlögum verð-
bólgunnar. Fyrr verður heldur
ekki unnt að auka verðmætasköp-
unina í þjóðfélaginu, brjóta nýjar
leiðir atvinnuveganna til betra og
farsælla lífs hér á landi.
Lagaflokkur
við ljóð Gunnars
Dal fluttur í
Vínarborg
Kvenfélag Karlakórs Reykjavíkur verður með Flóamarkað að
Freyjugotu 14 A á laugardaginn og á myndinni eru félagskonur að
undirbúningsstörfum.
Garðyrkjufélag íslands:
Borgaryfirvöld komi
upp moldarbanka
NÝLEGA var lagaflokkur eftir
austurríska tónskáldið og íslands-
vininn Ilelmut Neumann, (rum-
fluttur í Vínarborg, en Ijóðin við
lögin eru eltir Gunnar Dal og sótt í
Ijóðahók hans „Kastið ekki stein-
um". Ljóðin eru: „Siglt að sandi",
„Kveðja". „Minning", „Eins og
ferjumaður" „Enginn getur fylgt
þér" og „Ég gekk um græna
skóga".
Flytjendur verksins voru Wolf-
gang Holzmair barytonsöngvari og
Anna Wagner píanóleikari.
Tónskáldið Helmut Neumann er
fæddur 1938 í Vínarborg. Hann
stundaði nám við Linzer Bruckner-
Konservatorium, Mozarteum í
Salzburg og Wiener Musikakademie.
Meðal kennara hans voru Egon
Kornauth, Peter Ronnefeld, dr.
Friedrich Neumann, Othmar Stein-
bauer (tónsmíðar), Frieda Krause og
Enrico Mainardi (selló). — Um skeið
starfaði hann sem sellóleikari við
borgarhljómsveitina í Innsbruck og
síðar á íslandi við sinfóníuhljóm-
sveit Íslands og Tónlistarskóla
Hafnarfjarðar sem kennari. Nú er
hann skólastjóri Franz Schubert
Konservatoríum í Vínarborg. Hann
er kvæntur Marenu Gísladóttur frá
Hafnarfirði. Helmut Neumann er
formaður íslandsvinafélags í Vínar-
borg.

AÐALFUNDUR Garðyrkjufélags
íslands. sem haldinn var nýlega,
samþykkti áskorun til borgaryf-
irvalda um að koma upp moldar-
hanka fyrir garðeigendur. „þar
sem jarðvegur er víða snauður af
lífrænum efnum i görðum borg-
arhúa og að gróðurmold verði
alls ekki ekið á hauga."
Félagsmenn eru nú vel á sjötta
þúsund talsins. Formaður félags-
ins er Jón Pálsson póstfulltrúi,
aðrir í stjórn eru Olafur B.
Guðmundsson, Agústa Björns-
dóttir, Berglind Bragadóttir, Ein-
ar I. Siggeirsson. Félagið festi
kaup á íbúð að Amtmannsstíg 6, á
árinu sem leið, fyrir skrifstofu-
starfsemi sína. Er það í fyrsta
sinn sem félagið eignast þak yfir
starfsemi sína, segir í frétt frá
félaginu.
■ ' ■
DUUM OLDRUÐUM
ÁHYGGJULAUST /EVIKVÖtD
Hrafnista
í Hafnarfirði
FJQLGUNOG
STORHÆKKUN
VINNINGA
Framkvæmdir við hjúkrunar-
heimilið við Hrafnistu í Hafn-
arfirði ganga vel og verður
heimilið væntanlega fokhelt
síðla þessa árs og það tekið í
notkun á árinu 1982.
Fullbúið mun hjúkrunarheim-
ilið rúma 79 vistmenn.
Eins og öllum mun kunnugt
nú, þá eru hjúkrunarmál aldr-
aðra eitt mesta vandamálið
meðal mannúðarmála okkar
þjóðar.
Jafnframt er hver miði mögu-
leiki til stór-vinnings.,
dae