Morgunblaðið - 17.05.1981, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. MAÍ1981
35
Evrópskir
fatahönnuðir
hafa kunngjört
hverju konur
eiga að
klæðast
næsta haust
og vetur
Texti:
Guðný Bergsdóttir
„kimono“-sniði. Kragar, bæði á
yfirhöfnum, blússum og kjólum
verða mun stærri en áður hefur
verið, en þó eru hinir litlu „kína“-
kragar enn vinsælir. Stórar slauf-
ur á blússum, úr þunnum, þægi-
legum efnum. Blússurnar eru
lausar og oft með skemmtilegum
útsaum.
Frakkar hafa mikið að segja á
þessum síðustu og verstu orku-
sparnaðardögum, en þeir eru mjög
misjafnir að sídd, allt frá % og %
og svo niður á miðjan legg eða
síðari. Hinir klassísku city-
frakkar halda velli, svo og vatter-
aðir frakkar, duffelkápur og
trenchcoats og víðir hettufrakkar
úr hlýjum ullarefnum. Jakkar
hverskonar, anorakk, parkajakk-
ar, reiðjakkar og óteljandi fleiri
tegundir verða vinsælir, ef marka
má hönnuði, og hér er lögð áherzla
á ýmis þjóðleg mynstur, t.d. frá
íslandi, Noregi og Lappíandi, en
vatteraðir, kínverskir jakkar eru
enn hátt á tízkuhimninum og
ponchos í suðuramerískum stíl eru
líka með.
Þröngar buxur verða allsráð-
andi, en nú er þó farið mikið yfir í
reiðbuxnasnið, ekki .minnst vegna
þess, að þá er auðveldara að nota
hástígvél. Þröngar gallabuxur eru
að verða sígildar, en buxur fyrir
samkvæmis- eða kvöldnotkun eru
ekki eins þröngar, t.d. eru þær
með lausu, indversku sniði, en
einnig sýndu nokkrir framleiðend-
ur þröngar hnébuxur úr flaueli,
sem ýmist voru notaðar við síða
kyrtla eða vesti.
Kjólarnir verða langflestir
tvískiptir og sniðin eru allt frá
rússablússu-kjólum, lausum eins
og á málarakyrtlum og út í hinn
vinsæla army-stíl. Kjólarnir eru
ákaflega misjafnir, stórir, flatir
kragar, kvenlegir knippiingakrag-
ar eða útsaumaðir með tungukönt-
um á móti litlum, háum krögum
með flauelsböndum og oft eru
hálsmál kjóla lokuð með stórri
slaufu eða t.d. bindi við skyrtu-
blússukjóla.
Alls kyns vesti úr hinum ýmsu
efnum, svo sem skinni, leðri,
flaueli eða vatteruðum efnum,
handprjónuð, einlit eða útsaumuð,
köflótt eða með mynstrum. Vestin
eru ýmist síð eða stutt, en liggja
öll laus.
Eins og áður segir, er ógerning-
ur að lýsa öllum nýjungum sem
gestum nefndrar sýningar gafst
tækifæri til að skoða. Það, sem hér
hefur verið nefnt, er aðeins það
helsta. Ábyggilega hefur eitthvað
gleymst, en sjón er sögu ríkari og
kvenþjóðin getur farið að spara og
hlakka til að endurnýja eða bæta
við fatnaðinn næsta haust og
vetur.
Kb
Pólland:
Fjórum sinnum á átta mánuð-
um hafa Rússar hætt við að
ráðast inn í Pólland. Bölsýnis-
menn hófu að spá innrás þegar í
águst í fyrra, þegar fyrstu óháðu
verkalýðsfélögin voru stofnuð í
kommúnistaríki. Næst spáðu þeir
innrás í nóvember þegar Sam-
staða neitaði að viðurkenna „for-
ystuhlutverk kommúnistaflokks-
ins“ í stofnskrá sinni. í desember
fóru spámenn enn á kreik, en þá
skóku herir Varsjárbandalagsins
vopn sín af miklum móði rétt við
Áhrif um-
bótaaflannan
eru að um-
þessu sambandi. Það er ekki bara
hugsjón um alheimskommún-
ismann sem heldur fyrir honum
vöku, heldur einnig óttinn við þau
áhrif sem innrás mundi óhjá-
kvæmilega hafa á þjóðarbúskap-
inn í Sovétríkjunum. Vestræn
iðnríki hafa á takteinum til
hvaða efnahagslegu refsiaðgerða
verður gripið ef Sovétmenn fara
inn í Pólland. Ráðamenn þessara
ríkja hafa ekki viljað greina frá
því opinberlega í hverju þessar
aðgerðir yrðu fólgnar, en heyrzt
hefur um möguleika á hafnbanni
turnakommúnistaflokknum
landamæri Póllands, og loks upp-
hófst dómsdagsumræðan í byrjun
apríl þegar Samstaða hótaði alls-
herjarverkfalli eftir að lögreglan
hafði látið hendur skipta í viður-
eign við bændur sem voru að leita
réttar síns. Þá sá stjórnin sér
ekki annað fært en afstýra verk-
falli með því að lofa að refsa
lögreglunni, og nú er komið fram
í maí og enn hafa Sovétmenn ekki
látið til skarar skríða.
Þótt Sovétmenn hafi þannig
hvað eftir annað látið deigan síga
er ekki víst að þeir geri það
endalaust, en frá sjónarhóli
þeirra verður málið sífellt alvar-
legra og erfiðara viðfangs. Brésn-
eff gerir sér ljóst að innrás i
Pólland yrði Sovétríkjunum
dýrkeypt. Með því að stöðva þá
þróun sem nú á sér stað í
Póllandi með því að beita her-
valdi yrði að engu gerður sá
árangur, sem Sovétstjórnin hefur
óneitanlega náð á alþjóðavett-
vangi á liðnum árum. Innrás í
Pólland mundi gera það að verk-
um að Sovétmenn stæðu skrefi
aftar en þegar Helsinki-sáttmál-
inn var gerður árið 1975, og
jafnvel yrðu þeir þá enn aftar á
merinni en þegar þeir gerðu
Yalta-samkomulagið árið 1945.
Brésneff veit að ekki er aðeins
við pólskan verkalýð undir
merkjum Samstöðu að etja, held-
ur er pólski kommúnistaflokkur-
inn orðinn æði þungur í taumi.
Víst má telja að í ágúst í fyrra
hafi Brésneff reiknað dæmið svo,
að enda þótt ekki væri hægt að
kæfa Samstöðu í fæðingunni
mundi pólski kommúnistaflokk-
urinn altént sjá til þess að
ungviðinu yxi ekki fiskur um
brygg. Annað hefur komið á
daginn. Hvorki áframhaldandi
biðraðir við matvöruverzlanir né
hættan á innrás hafa orðið til
þess að gera Pólverja fráhverfa
hinni nýju hreyfingu í landinu.
Innan Samstöðu eru vissulega
andófsmenn, en þeir andófsmenn
krefjast þess að kné verði látið
fylgja kviði en ekki að kerfinu og
kommúnistaflokknum verði hlíft.
Samstaða hefur verið órög við að
bregða þeim brandi sem löngum
hefur komið verkalýðssamtökum
að gagni, þ.e. að hóta vinnustöðv-
um. Og með því að hóta verkföll-
um sýknt og heilagt hefur Sam-
stöðu ekki einungis tekizt að fá
stjórnvöld til að lofa úrbótum
heldur einnig knúið þau til að
efna sum loforðin.
Suslov, helzti hugmyndafræðingur Sovétstjórnarinnar, birtist skyndilega i Varsjá á dögunum,
og var þessi mynd þá tekin af þeim Kania flokksleiðtoga.
Svo víða er búið að höggva
skörð í hið kommúníska kerfi í
Póllandi að Sovétmenn geta ekki
einu sinni reitt sig á öryggislög-
regluna lengur.
Afturhaldsöflin í pólska
kommúnistaflokknum og Sovét-
stjórnin fylgjast nú með því sér
til sívaxandi skelfingar að það
sem í haust var veikburða ung-
barn og nú er orðið að tápmiklum
krakka, fer að verða baldinn
unglingur sem ekki verður fýsi-
legt að komast í kast við. Um
þriðjungur félaga í pólska komm-
únistaflokknum er genginn í
Samstöðu og fyrir tilstilli Sam-
stöðumanna hefur verið ákveðið
að efna til aukaþings Kommún-
istaflokks Póllands í júlí í sumar.
Þingið mun starfa samkvæmt
nýjum skipulagsreglum, sem m.a.
fela í sér nýtt fyrirkomulag
kosninga. Reglur um kosningar á
þinginu eru langtum rýmri en
þær sem í gildi voru og er útlit
fyrir að Samstöðu-menn nái því-
líkum áhrifum á flokksþinginu að
þeir geti tryggt sér völd til að
hrinda í framkvæmd margskonar
umbótum, sem krafizt hefur verið
á undanförnum mánuðum.
Flokknum hefur sumsé ekki tek-
izt að gleypa Samstöðu, heldur er
framtíð pólska kommúnista-
flokksins nú að verulegu leyti í
höndum hreyfingarinnar.
Brésneff er ekki öfundsverður
af þeirri hnappheldu sem hann er
kominn í. Hann getur ekki lengur
treyst því að hagsmunum Sovét-
manna sé borgið í höndum harð-
línumanna í flokksútibúinu þar.
Að vísu hafa þeir enn völd til að
lýsa yfir neyðarástandi í landinu,
en við slíkri yfirlýsingu er ekki
nema eitt svar: Samstaða lýsir
yfir allsherjarverkfalli. Flokks-
forkólfarnir gætu þá gefið her og
lögreglu fyrirmæli um að stöðva
verkfallið og handtaka leiðtoga
stjórnarandstöðunnar, en ekki er
sennilegt að bræður og synir
Samstöðu-manna mundu sinna
slíkri skipun. Og þótt þeir gerðu
það væri það heldur ekki vænlegt
til árangurs þar sem útilokað er
að 300 þúsund hermenn geti
haldið 10 milljónum manna að
verki i skugga byssustingja til
langframa. Flokkurinn mundi
klofna og skömmu síðar væri allt
komið í bál og brand í landinu.
En pólitiskar afleiðingar inn-
rásar í Pólland er ekki það eina
sem Brésneff stendur stuggur af í
fyrir sovézk skip, stóraukna sölu
á vopnum og vísindabúnaði til
Kína, endalok afvopnunarvið-
ræðna, útflutningsbann til Sov-
étríkjanna, afnám vildarkjara í
lánaviðskiptum og þar fram eftir
götunum. Staðreyndin er sú, að
Sovétríkin eru orðin svo háð
lýðræðisríkjunum, efnahagslega
og tæknilega, að refsiaðgerðir
yðu meiriháttar áfall fyrir Sov-
étríkin, ef ekki rothögg.
Slík var staðan ekki þegar
Sovétmenn réðust inn í Ung-
verjaland árið 1956 og Tékkóslóv-
akíu 1968. Pólverjar eru hvorki
Tékkar né Slóvakar og pólskur
Kadar er ekki í sjónmáli. Frá
tímum uppreisnanna i þessum
löndum hefur margt breytzt í
Austur-Evrópu. Ný kynslóð er
komin í kjölfar stríðskynslóðar-
innar, kynslóð sem veit að til eru
betri lífskjör en þau sem roðinn í
austri hefur upp á að bjóða, og
þessi kynslóð verður erfiðari við-
fangs en þær sem þökkuðu sínum
sæla fyrir að hafa lifað af
heimsstyrjöldina síðari og gerðu
sér ekki háar hugmyndir um
frelsi, jafnrétti og bræðralag.
- A.R.
(Heimild: The Economist)
Þrír myndlistarmenn
opnuðu í gær samsýningu
í Ásmundarsal á 45 myndum
unnum í olíu, vatnsliti og
pastel eða með bland-
aðri tækni. Sýnendur eru
Páll Sig. Pálsson og Elfar
Þórðarson frá Stokkseyri
og Páll Isaksson frá
Selfossi. Þeir hafa áður
sýnt víða á Suðurlandi. Sýn-
ingin er opin kl. 14 til 22
um helgar og virka
daga kl. 16 til 22, en henni
lýkur 24. maí.
Söngsamkoma Æsku-
lýðskórs KFUM og K
ÆSKULÝÐSKÓR KFUM og K í
Reykjavík gengst í kvöld fyrir
söngsamkomu að Amtmannsstíg
2b og hefst hún kl. 20.30. Kórinn
syngur þar undir stjórn Sigrúnar
Huldar Jónasdóttur, Karlakór
KFUM syngur undir stjórn Geir-
laugs Árnasonar og fleiri söng-
hópar koma fram. Þá verður
einnig m.a. einsöngur Jóhönnu
Möller og tvísöngur Árna Sigui-
jónssonar og Svanlaugar Sigur-
jónsdóttur. Samkoman er jafn-
framt fjáröflunarsamkoma. Sam-
koman verður hljóðrituð og verða
síðar til sölu snældur með upptök-