Morgunblaðið - 04.12.1981, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. DESEMBER 1981
7
BOKMENNTAKYNNING
HJÁ EYMUNDSSON
Höfundar verða í versluninni á
sama tíma og árita bækurnar.
EYMUNDSSON
Austurstræti 18
Alþýðubandalagið,
fræðslukerfið
og menningin
Alþýðubandalagið fór inn í ríkisstjórn,
að eigin sögn, til að tryggja kaupmátt
sólstöðusamninga 1977. Árangurinn varð
þveröfugur eða 20% viðbótarkaupmátt-
arskerðing, að dómi talsmanna BSRB.
Alþýöubandalagið hefur öðrum hærra
hrópað slagorðið „ísland úr NATO —
herinn burt“, en situr síöan rassþungt í
ráðherrastólum aöildarstjórnar að þessu
varnarbandalagi. Alþýðubandalagið hef-
ur um langt árabil vaöið uppi í væminni
hræsni sem sérstakur „málsvari“ skóla-
kerfis og menningar, en komið í valda-
aðstöðu, m.a. í fjármálaráðuneyti, sker
það og sker niður fjárveitingar til hvoru-
tveggja, allt frá Háskóla niður í grunn-
skóla. í staksteinum í dag eru birtir kaflar
úr leiðurum tveggja blaða, sem háskóla-
stúdentar standa að: Stúdentablaðsins
og Vöku.
Vegid að
Háskóla
íslands
f k'idara Stúdentablaðs-
ins segir m.a.:
„í fjárlögum ríklsstjórn-
arinnar í ár er sama skiln-
ingsleysi stjórnvalda uppá
teningnum. Fjárlagabeióni
háskólans var skorin all
verulega niður þrátt fyrir
ad beidninni væri mjög í
hóf stillt. Vekur þessi af-
greiðsla stjórnvalda því
nokkra furðu svo ekki sé
fastar að orði kveðið. Kkki
er aðeins um það að ræða
að oðlilegri þróun sé hafn-
að heldur neita stjórnvöld
að horfast í augu við ýmsa
þætti sem þegar eru orðin
staðreynd. Öllum er Ijóst,
að íslcnska skólakerfið
hefur tekið miklum
stakkaskiptum undanfarin
ár. iH'ssar breytingar hafa
meðal annars leitt til veru-
legrar aukningar stúdenta
og samfara henni aukn-
ingu á ncmendum í Há-
skóla íslands. Til þess að
háskólinn geti mætt þess-
ari aukningu með viðun-
andi hætti verður aukið
fjármagn að koma til. I»að
liggur í hlutarins eðli. Fáist
það ekki, bitnar skorturinn
óhjákvæmilega á ga'ðum
skólans sem æðri mennta-
stofnunar.
Gkki er annað hægt að
segja en að háskólayfirvöld
hafi sýnt stjórnvöldum
mikla þolinmæði og raunar
hefur mörgum þótt nóg
um. Kn nú er málum svo
komið að yfirvöld háskól-
ans geta ekki unað við af-
stöðu stjórnvalda. Nú verð-
ur að koma til festa og
ákveðni í samskiptum við
ríkisvaldið. Oft var þörf en
nú er nauðsyn. Forráða-
menn háskólans og stúd-
entar verða að taka hönd-
um saman um róttækar að-
gorðir sem vænlegar eru til
árangurs. Ekki skal um
það sagt að sinni hvaða að-
ferðir kunna að vera heilla-
vænlegastar til skilnings-
auka fyrir fjárveitingavald-
ið, en ef allt annað reynist
árangurslaust verður sá
möguleiki að loka Háskóla
íslands, æðstu mennta-
stofnun landsins, um til-
tekinn tíma að vera með í
dæminu.
Stjórnvöld sem vilja telj-
ast ábyrg geta ekki leyft
sér þvílíka afstöðu gagn-
vart háskólanum sem fjár
lögin bera vitni um. I»að
hlutverk sem löggjafinn
a-tlar a-ðstu menntastofn-
un þjóðarinnar er bæði
mikið og vandasamt og
stjórnvöldum ber siðferð-
isk'g og lagaleg skylda til
þess að gera háskólanum
kleift að inna þetta hlut-
verk af hendi svo fullnægj-
andi sé.
Stjórnvöld verða nú að
sjá að sér. Kinkcnni áfram-
haldandi niðurskurðar
stefna afstöðu stjórnvalda
gagnvart Háskólanum,
verður afleiðingin sú að
gildi hans sem vísindalegr
ar rannsóknar og fræðslu-
stofnunar rýrnar að mun,
er hlýtur að leiða til
ómælds skaða fyrir menn-
ingu þjóðarinnar. I»að þjóð-
félag sem ekki hcfur efni á
menntun getur vart tallst á
háu mcnningarlegu stigi.“
Roðinn í austri
í leiðara Vöku segir
m.a.:
„ I. desember, fullveld-
isdegi okkar Islendinga,
hefur ávallt verið minnst
með einhverjum hætti inn-
an stúdentahreyfingarinn-
ar. Vökumenn hafa ákveð-
ið að taka til umfjöllunar,
að þessu sinni, efnið: Kru
menntamenn of margir?
Inn í þessa spurningu
spinnast margir þættir,
m.a. niðurskurður ríkls-
stjórnarinnar á fjárlögum
til Háskólans og væntan-
legir mótleikir Háskóla-
ráðs í því efni.
A sama tíma og Vöku-
menn fjalla um þetta brýna
hagsmunamál okkar stúd-
enta, þá ætlar vinstri sellan
í Háskólanum að nota
tækifærið og hjala um frið-
arhreyfingarnar.
I»að er erfitt, í Ijósi at-
burða síðustu vikna, að
koma því heim og saman,
fyrir hvers konar friði, frið-
arhreyfingarnar berjast.
I»að er hverjum manni Ijós-
ara að stðan samvinna
Vesturlanda var efld og
Nató stofnað þá hefur frið-
ur haldist að mcira eða
minna leyti á vesturhveli
jarðar. l»ví hljóta þær
spurningar að vakna, hvað
vilja friðarhreyfingarnar, í
hverra þágu starfa þær?
Friðarhrcyfingarnar
gerðu fyrst alvarlega vart
við sig eftir að Sovétríkin
höfðu hafið mikla áróð-
ursherferð gegn varnar
flaugum þeim er Nató
hugðLst setja upp í Kvrópu,
til mótvægis við SS-20
eldflaugakerfi Sovétríkj-
anna, sem beint er gegn
stórborgum í V-Evrópu.
Skömmu eftir fæðingu frið-
arhreyfinganna og kröfu
þeirra um einhliða afvopn-
un gerðist sá stóratburður
að sovéskum kafbáti, sem
m.a. var búinn kjarnorku-
sprengjum, skolar upp á
land í Svíþjóð. Samtímis
þessum atburði kom í Ijós
að einn helsti friðargöngu-
hrólfur I)ana hafði þegið fé
frá sovésku leyniþjónust-
unni til þess að fjármagna
baráttu friðarhreyfingar
innar þar í landi. I»rátt
fyrir þessa atburði, sem {
raun gengu frá friðarhreyf-
ingunum, fyrir fullt og allt,
þá létu „friðarsinnar" sér
ekki segjast og kröfunni
um einhliða afvopnun
Vesturlanda var enn haldið
á lofti. Næst gerðist það að
Keagan, forseti Bandaríkj-
anna, sendi áskorun til fé-
laga Bresnevs, þess efnLs
að Nató sé tilbúið til þess
að hætta við að setja upp
varnareldfiaugar sínar ef
Sovétmenn taki niður
eldflaugakerfi sín, sem
beint er að stórborgum
V-Evrópu. Sovétmenn
höfnuðu þessu tilboði m.a.
á þeim grundvelli að skil-
yrði þau, sem Keagan setti
fram, væru óaðgengileg.
I»rátt fyrir að Sovétríkin
hafi með höfnun tilboðsins
sýnt sitt réta eðli þá létu
„friðarsinnar" hvar sem
var í V-Evrópu, hafa það
eftir sér að þessi staðreynd
breytti f engu kröfu þeirra
um einhliða afvopnun.
Ifgar þessar staðreyndir
eru hafðar að leiðarljósi, er
þá ekki nokkuð langsótt að
rcvna að halda því fram að
vinstri menn, hér á landi,
sem klæðst hafa „friðar
kuf1um“ séu að berjast
fyrir friði og stuðla að efT
ingu sjálfstæðis og öryggLs
okkar íslendinga. Er ekki
miklu nær að halda því
fram að það sé fyrst og
fremst roðinn í austri sem
heillar?"
KIKÓTI
EFTIR GERVANTES
Komin út á íslensku í þýöingu Guðbergs Bergssonar.
Don Kíkóti er eins og kunnugt er eitt af dýrgripum heimsbókmenntanna — sagan um
vindmylluriddarann sem geröi sér heim bókanna aö veruleika og lagöi út í sína
riddaraleiöangra á hinu ágæta reiðhrossi Rosinant ásamt hestasveininum Sansjó
Pansa til þess að frelsa smælingja úr nauöum, — leita sinnar ástmeyjar og eyjarinnar
fyrirheitnu.
Leiöangúr þeirra tvímenninga viðsvegar um Spán hafa síöan haldiö áfram aö vera
frægustu feröir heimsins og ennþá er sagan um þá Don Kíkóta og Sansjó Pansa aöalrit
spænskra bókmennta. Er því vonum seinna aö fá þetta sígilda rit út á íslensku.
Don Kíkóti er upphafsrit í nýjum bókaflokki sem Almenna bókafélagiö er aö hefja
útgáfu á. Nefnist hann Úrvalsrit heimsbókmenntanna og má ráöa af nafninu hvers
konar bækur forlagið hyggst gefa út í þessum flokki.
Almenna bókafélagið
Austurstræti 18, sími 25544,
Skemmuvegi 36, sími 73055.