Morgunblaðið - 31.01.1982, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐJÐ, SUNNUDAGUR 31. JANUARA982
„Uún finnur líka til.“ Cud-
rún og Jóhann Sigurðarson
í hlutverkum sínum sem
Salka Valka og Arnaldur
Björnsson.
(Ljó.sm. L.K. (iuóm. lngólfs.son)
Fyrst
og fremst
frjáls
Rætt viö Guörúnu Gísladóttur leikkonu
sem leikur Sölku Völku í lönó
SALKA VALKA er komin. Sagan um hana og
Sigurlínu móður hennar er komin á fjalirnar
í Iðnó. I»au eru þar öll, Bogesen, Steinþór,
Arnaldur, Todda trunta ... Eftir að hafa ver-
ið hluti af undirmeðvitund þjóðarinnar í
fimmtíu ár eru þau komin í leikhús. Svíar
hafa gert um þau kvikmynd, Finnar bæði
ballett og leikrit. En nú er röðin komin að
okkur sjálfum. Nú tala þau íslensku. Eins og
í bókinni. Nei, ekki eins og í bókinni. Líkt og
í bókinni. Leikhus er leikhús. Bók er bók. En
Salka er nú líka Salka, hvort sem er í leik-
húsi eða í bók.
Það er Guðrún Gísladóttir sem
ieikur Sölku Völku í sýningu Leik-
félags Reykjavíkur. Hún útskrif-
aðist úr Leiklistarskólanum vorið
1977 og hefur síðan leikið í Al-
þýðuieikhúsinu og Þjóðleikhúsinu
ok í sönKÍeiknum Gretti í Austur-
bæjarbíói.
— „Þetta er níunda eða tíunda
hlutverkið mitt og það fyrsta niðri
í Iðnó. Áður hef ég m.a. tekið þátt
í sýningum á Stundarfriði og
Sumargestum í Þjóðleikhúsinu og
Blómarósum, Þríhjólinu og Konu í
Alþýðuleikhúsinu. Þar fyrir utan
hef ég svo unnið við ýmislegt, m.a.
í skotbökkunum í Tívolí í Kaup-
mannahöfn og sem fiskistúlka,
eins og það heitir í Sölku Völku.
Það kemur til af því, að ég hef
verið að reyna að veita mér þann
munað að gera aðeins það sem ég
vil í leiklistinni og það þýðir að ég
verð að grípa í ýmislegt til að
halda í mér lífinu. Seinni part
sumars og nú í haust hef ég ann-
ars aðallega verið að byggja."
Híbýli Guðrúnar bera þess
merki að hún er enn ekki búin.
Milliveggir og klæðningar eru
nokkuð af skornum skammti, en
allt er á góðri leið þarna uppi und-
ir rjáfri í þessu stóra húsi við
Seljaveginn.
— „Mér fannst gott að vera að
b.vggja og púla þegar ég var að
hugsa um Sölku. Þegar maður
stendur í svona löguðu lærir mað-
ur að meta svofelld undur eins og
rennandi vatn úr krönum og ljós
og hita. Það er holl ábending.
Mér hafði aldrei dottið í hug að
leika Sölku. Ég hafði allt aðrar
hugmyndir um útlit hennar. Ég
hélt alltaf að ég væri líkari Arn-
aldi. Rn ég treysti mér til þess að
fara út í þetta, vegna þess að ég
treysti mér til að vinna með því
fólki sem stendur að þessari sýn-
ingu. En það tók mig nokkurn
tíma að taka ákvörðun."
Fortíd off fisklykt
— „Það fyrsta sem mér datt í
hug þegar Stefán Baldursson og
Þórunn S. nefndu þetta við mig,
voru hendurnar á mér. Þær voru
allt of fínlegar, fannst mér. En svo
hafði ég allt sumarið til að hugsa.
Ég las bókina aftur þegar við í
Alþýðuleikhúsinu vorum á leik-
ferðalagi með Konu og við komum
á marga staði sem gátu einhvern
tíma hafa verið Óseyri við Axlar-
fjörð. Ég man að við fórum einu
sinni til Hjalteyrar og þar var
Stefán þá staddur og við gengum
um þorpið og veltum okkur upp úr
fortíðinni og fisklyktinni. Að lok-
um ákvað ég að gera þetta. En ég
er engu að síður voða hrædd við að
vera að þessu. Ég veit hvílíkar
væntingar fólk hefur, þegar það á
að fara að leika hana Sölku þeirra
á sviði. Hún, eins og það sér hana
f.vrir sér, ég eins og ég er.
Þar að auki er þetta rándýrt
fyrir mig. Ég hef varla efni á að
leika Sölku. Þetta er hálf hallær-
islegt starf, að vera lausráðinn
leikari. Maður er mjög bundinn og
ræður litlu og fær lág laun. Það er
varla að ég lifi á því að leika
Sölku, þótt ég geti nánast ekki
gert neitt annað á meðan á því
stendur.
En ég þekki samstarfsfólkið í
sýningunni og það þekkir mig og
við viljum vinna saman. Það er
svo erfitt þegar fólk þarf að byrja
á því að kvnnast hvað öðru í svona
vinnu, það tekur svo langan tíma.
Það kemur jafnan betur út úr því
ef hópur fólks sem þekkist, vinnu.r
sýningu, en vitaskuld er alltaf
hætta á stöðnun ef sama fólkið
vinnur alltaf saman í áraraðir."
Hún finnur líka til
— „Leikgerðin var ekki tilbúin
þegar mér bauðst hlutverkið, en
mér leist vel á hana þegar hún
kom. Það er alltaf erfitt að koma
skáldsögu á svið og vitaskuld er
ekki hægt að koma öllu að, en mér
finnst það hafa tekist nokkuð vel í
þessu tilfelli.
Ég hugsaði óskaplega mikið um
Sölku í sumar og í haust. Ég rifj-
aði upp hvað mér hafði fundist
eftir að ég las söguna í æsku. Þá
hataði ég Steinþór og Sigurlínu al-
veg voðalega. Eg skynjaði söguna
auðvitað allt öðruvísi þegar ég svo
las hana aftur núna mörgum ár-
um síðar. Það er svo margt sem
fjallað er um í sögunni. Samband
Sölku og móður hennar er aðeins
eitt af þeim atriðum, hvernig
Salka fyrirlítur veikleika Sigur-
línu og vill forðast að verða eins
og hún. Það tekst líka.
Mér finnst hún eiginlega ekkert
lík Sigurlínu. Hún er lika í allt
annarri aðstöðu. Sigurlína kunni
til dæmis hvorki að lesa né skrifa.
Salka gerir það eina rétta, finnst
mér. I lokin stendur hún reist, en
ekki niðurbrotin. Hún er fyrst og
fremst frjáls. Hún giftist ekki
Steinþóri, það er alveg víst. Hún
er sátt við að láta Arnald fara.
Hún iætur hann fara, af því hún
skilur hann. Af því hún elskar
hann. Maður á ekki að vera að
kássast utan í þeim sem maður
elskar.
Mér finnst Salka alls ekki
óraunveruleg. Það eru til margar
stelpur sem eru eins og hún. Hún
er kannski óvanalega sterk. Hún
gerir það sem henni finnst skyn-
samlegt. En hún finnur líka til.
Hún lætur hinsvegar skynsemina
ráða gerðum sínum að lokum. Það
er hennar styrkur."
Vil vera í leikhúsi
— Hvað er mikið eftir af Guð-
rúnu Gísladóttur þegar hún er bú-
in að vera að æfa eða sýna Sölku í
marga klukkutíma?
— „Það er lítið. Sjálf er ég öll í
rugli, en það skiptir nú engu máli.
Þetta hefur verið mikil vinna. Á
tímabili var ég búin að hugsa of
mikið um hana. Þá varð ég bók-
staflega að fara að hugsa um eitt-
hvað annað, og ég gerði það. En
auðvitað var Salka alltaf í undir-
meðvitundinni."
— Er þetta stærsta hlutverk
sem þú hefur leikið?
— “Mér hefur alltaf fundist að
hlutverkin sem ég hef leikið
hverju sinni væru stór. Ég er líka
ánægð með, hvað ég hef fengið
tækifæri til að leika ólíkar persón-
ur. Ég hugsa alltaf svolítið um
það, að það sem ég er að leika sé
kannski síðasta rullan mín. Ég
held að það sé gott að hugsa þann-
ig. Ég vona þó að sú verði ekki
raunin. Ég vil vera í leikhúsi. En
því er ekki að neita að stundum
finnst mér að ég fái litlu áorkað
með því að leika."
— Hvað finnst þér um sýning-
una, á hún erindi til einhvers
ákveðins hóps, fremur en ann-
arra?
„Nei, alls ekki. Hún á erindi til
allra sem láta sig einhverju skipta
hvernig manneskjan er innréttuð.
Þess utan er hún svo flott innlegg
í kvenfrelsisbaráttuna. En þetta
er erfið sýning. Sviðið í Iðnó er
lítið og erfitt og býður ekki upp á
marga möguleika. Það mæðir líka
töluvert mikið á manni í þessari
sýningu og fyrir utan allt annað,
þá er sú spurning alltaf fyrir
hendi, hvort það eigi yfirleitt að
reyna að leika skáldsögur. Ég hef
heyrt mjög misjafnar skoðanir á
því. Sumt fólk hefur jafnvel orðið
vont, þegar ég hef sagt því frá því
að ég ætti að leika Sölku.
Það er til svo mikið af vondu
fólki. Það er alveg hræðileg til-
hugsun að það skuli líka geta
keypt siérmiða,“ SIB