Morgunblaðið - 16.02.1982, Blaðsíða 22

3 0 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. FEBRÚAR 1982
Aukin markadshlutdeild innlendrar framleiðslu:
Skjót viðbrögð til stuðn-
ings íslenzkum iðnaði
Tillaga þingmanna úr þrem þingflokkum
Ellefu þingmenn úr þremur þingflokkum hafa lagt fram þingsályktunartil-
lögu um aðgerðir til að efla innlendan iðnað og auka markaðshlutdeild
innlendrar framleiðslu. Tillagan felur það í sér að ríkisstjórnin hefjist nú
þegar handa um slíkar aðgerðir, þ.á m. að auka iðnað í hinum dreifðu
byggðum landsins, að hvetja til nýrrar innlendrar framleiðslu og bæta
afkomu og vaxtarmöguleika íslenzks iðnaðar. í greinargerð er m.a. bent á
þcssar leiðir til að ná settum markmiðum:
• a) Niðurfelling ýmissa opinberra gjalda til lækkunar á kostnaði.
• b) Kndurskoðun á orkuverði innlendri framleiðslu í hag.
• c) Sérstakt átak verði gert til að nýta opinber innkaup til eflingar inn-
lendrar framleiðslu.
• d) Að breyta lögum og reglum um gjaldeyrisviðskipti á þann hátt, að þau
örvi útflutning og lækki tilkostnað við hann.
• e) Að fella niður aðflutningsgjöld á öllum vélum og tækjum og þá sér
. staklega að því er varðar framlciðniaukandi tæki, svo sem á tölvum.
• 0 Sérstök athugun verði á því gerð, hvaða áhrif styrktar og stuðningsað-
gerðir við iðnað í helstu viðskiptalöndum okkar hafa á samkeppnis-
stöðu innlendra fyrirtækja og á hvern hátt eigi að mæta þeim vanda.
• g) Gert verði átak í því að hvetja til að hafin verði framleiðsla innanlands
á vörum, sem nú eru eingöngu innfluttar.
Flutningsmenn telja að með skjótum viðbrögðum stjórnvalda á ofantöld-
um sviðum megi rétta verulcga stöðu íslensks iðnaðar og tryggja þar með
atvinnuöryggi í landinu. Til að tryggja sem best framkvæmd þessara tillagna
væri eðlilegt að stjórnvöld hefðu um það samvinnu við samtök iðnaðarins í
landinu.
í greinargerð segir að íslenzkur
iðnaður eigi í vök að verjast. Gengis-
þróun eigi stóran hlut í verri stöðu
hans, en meginhluti útfluttra iðnað-
arvara fari á Evrópumarkað þar sem
gjaldmiðlar hafi hækkað óverulega
miðað við tilkostnaðarhækkanir hér
heimafyrir.
28.000 manns í iðnaðarstörfum
í greinargerð segir ennfremur:
• Markaðshlutdeild innlendrar
framleiðslu hefur lækkað verulega.
Markaðshlutdeildarkönnun Hag-
stofu íslands og FII sem mælir
hlutdeild nokkurra neysluvöruflokka
bendir til þess, að hlutdeild inn-
lendrar framleiðslu hafi minnkað
verulega á milli áranna 1980 og 1981.
• Talið er, að nú starfi rúmlega 28
þúsund manns í framleiðslu- og
þjónustuiðnaði, þegar fiskiðnaður er
undanskilinn, eða um 28% allra
starfandi manna í landinu. Viðgang-
ur iðnaðar er því mikilvægur frá
sjónarmiði atvinnuöryggis. Sam-
dráttur í iðnaðarframleiðslu og
minnkandi markaðshlutdeild inn-
lends iðnaðar dregur úr atvinnu-
möguleikum í iðnaði. Samkvæmt
hagsveifluvog Félags íslenskra iðn-
rekenda og Landssambands iðnaðar-
manna virðist nokkurs samdráttar í
atvinnu þegar farið að gæta. Á það
er að líta, að breytingar á atvinnu í
iðnaði gerast tiltölulega hægt, en
ekki í stórum stökkum. Þegar dregur
úr iðnaðarframleiðslu dregur smám
saman úr atvinnu í iðnaði, og á sama
hátt tekur það langan tíma að vinna
aftur upp glötuð atvinnutækifæri í
þessari grein. Þess vegna er afar
þýðingarmikið að koma í veg fyrir
samdrátt.
• Afkoma iðnaðarins hefur rýrnað
ár frá ári að undanförnu. Búist er
við að útflutningsiðnaðurinn hafi
verið rekinn með miklu tapi á síð-
asta ári, og samkv. gögnum Þjóð-
hagsstofnunar er hallinn allt að 19%
sem hlutfall af tekjum, fyrir síðustu
gengisfellingu. Léleg afkoma dregur
fljótt dilk á eftir sér. Fjárfestingar-
geta fyrirtækjanna dvínar við rýrða
afkomu og nauðsynleg endurnýjun
framleiðslutækja og uppbygging
nýrra greina verður illmöguleg.
Slæm afkoma iðnfýrirtækja í dag
hefur því ekki einungis skammtíma-
áhrif, heldur dregur úr frekari iðn-
þróun í landinu.
• Slæm afkoma iðnfyrirtækja og
aðrir erfiðleikar í rekstri hefðu
væntanlega haft afdrifaríkar afleið-
ingar á síðasta ári hefði ekki komið
til stóraukin fyrirgreiðsla innláns-
stofnana. Á síðasta ári munu heild-
arútlán innlánsstofnana til iðnfyrir-
tækja hafa aukist um tæp 80%, sem
er töluvert umfram verðbólgu. Slík
þróun getur gengið til skamms tíma
og í neyð, en dylur raunverulegan
vanda fyrirtækjanna og er hættuleg
til lengdar.
brýtur verðbólgumúrinn-besta kjarabótin!
Verð
kr.79.100
Góðir greiósluskilmálar.
\rr:
LADA STATION kr. 84.500.-
LADA CANADA kr. 87.400.-
LADA SPORT kr. 129.800.-
Munið að varahlutaþjónusta okkar er í sérflokki.

III Bifreiðar og Landbúnaðarvélar hf ZZ Suðurlandsbraut 14 ~ Sími 38600 Söludeild 31236 ^
UHariðnaður
Undanfarinn áratug hefur ullar-
vöruiðnaður verið í örum vexti og
mikilvægi erlendra markaða ein-
kennt þá þróun, þar eð um 60%
framleiðslunnar eru til útflutnings.
Á sl. ári nam útflutningur ullarvara
237 millj. kr. eða um Vh.% heildar-
útflutnings landsmanna. Gengis-
þróunin á árinu 1981 hafði veruleg
áhrif á afkomu ullariðnaðar. Samkv.
mati Þjóðhagsstofnunar reyndist
tap ullar-, prjóna- og fataiðnaðar
nema rúmlega 12% af tekjum í byrj-
un þessa árs. Gengisbreytingin 14.
janúar hefur að nokkru bætt þessa
stöðu, en ljóst er að frekari aðgerða
er þörf eigi atvinna þeirra u.þ.b. 1000
manna, sem í ullariðnaði starfa, að
vera tryggð til frambúðar.
Skipaiðnaður
íslenskur skipaiðnaður á nú í vök
að verjast vegna þess að almennt er
álitið að fiskiskipastóllinn sé orðinn
of stór. Hins vegar er staðreynd að
mikil endurnýjunarþörf er til staðar
og mun hún fara vaxandi á komandi
árum.
I stað þess að draga þessa endur-
nýjun úr hófi fram og bíða eftir að
hún gerist með innflutningshol-
skeflu, eins og reyndin hefur oftast
orðið, ætti að stefna að hægfara
endurnýjun og nýta þá miklu mögu-
leika sem eru til uppbyggingar ís-
lensks skipaiðnaðar. Áthuganir hafa
sýnt að kostnaður við nýsmíðar,
breytingar og viðhaldsverkefni, sem
framkvæmd eru af innlendum skipa-
smíðastöðvum, er sambærilegur við
það sem almennt gerist erlendis. Að
svo miklu leyti sem um mismun á
endanlegu verði hefur verið að ræða
liggur hann einkum í miklum fjár-
magnskostnaði á smíðatíma hjá ís-
lensku stöðvunum. Til þess að skipa-
iðnaðurinn geti boðið útvegs-
mönnum sem ódýrust skip þyrfti að
tryKKja honum sambærilega rekstr-
arlánafyrirgreiðslu og sjávarútvegur
og framleiðsluiðnaðurinn búa nú við.
Húsgagnaiðnaður
Á undanförnum árum hefur inn-
lendur húsgagnaiðnaður farið hall-
oka fyrir innflutningi húsgagna.
Samkv. athugunum Landssambands
iðnaðarmanna minnkaði markaðs-
hlutdeild innlendra húsgagnafram-
leiðenda úr 90% árið 1975 í 70% árið
1977 og var kominn niður í um 50%
árið 1979. Innflutningur húsgagna
og innréttinga jókst gífurlega á ár-
unum 1980 og 1981, og benda fyrir-
liggjandi tölur til þess, að hlutur
innlendra framleiðenda húsgagna sé
nú kominn niður í 30— 35%. Starfs-
mönnum við húsgagnasmíði fækkaði
um 30% frá árinu 1974 til 1979 eða
um 200 manns. Einsýnt er að enn
frekari fækkun verður í þessari
iðngrein, ef ekkert verður aðhafst.
Umbúðaiðnaður
Mikilvægt er að reynt verði í rík-
ari mæli en hingað til að færa inn í
landið framleiðslustarfsemi sem nú
er unnin erlendis fyrir íslendinga.
Sem dæmi má nefna umbúðaiðnað-
inn. Um árabil hefur mikill hluti
allra mjólkurumbúða verið fram-
leiddur erlendis, þótt hér innanlands
sé til staðar þekking og framleiðslu-
geta til að annast þetta verkefni. Um
langt árabil hefur ríkissjóður greitt
niður verð mjólkur í landinu og varið
til þess miklum fjárhæðum. Með
hliðsjón af því er ekki óeðlilegt að
ríkisvaldið beiti sér fyrir því sér-
staklega, að innlend iðnaðarstarf-
semi verði efld á þessu sviði.
Prentiðnaður
Prentiðnaðurinn er annað dæmi
um grein sem átt hefur í vök að verj-
ast í samkeppni við erlenda aðila. Á
seinni árum hefur töluverð prentun,
sem áður var unnin innanlands, ver-
ið send í vinnslu erlendis. Innan-
lands er til staðar framleiðslugeta
og þekking sem í flestum tilvikum
gerir vinnslu erlendis ónauðsynlega.
Vinna þarf markvisst að því að færa
alla slíka prentun til landsins á nýj-
an leik.
Fyrsti flutningsmaður tillögunnar
er Matthías Bjarnason. Meðflutn-
ingsmenn eru: Jóhann Einvarðsson
(F), Árni Gunnarsson (A), Eggert
Haukdal (S), Guðmundur G. Þórar-
insson (F), Jósef H. Þorgeirsson (S),
Magnús H. Magnússon (A), Guð-
mundur Bjarnason (F), Birgir ísl.
Gunnarsson (S), Friðrik Sophusson
(S) og Matthías Á. Mathiesen.