Morgunblaðið - 28.03.1982, Blaðsíða 8

56
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. MARZ 1982
EL
SALVADOR
Kosningamar munu
varla leysa vandann
Borgarastyrjöld geisar í El
Salvador og vinstriöilin í
landinu hafa neitað að ganga
að kjörborði á kosningadag-
inn 28. mars. Niðurstöður
kosninganna verða því ekki
marktæk vísbending um vilja
þjóðarinnar. En José Napol-
eon Duarte forseti og for-
maður Kristilegra Demó-
krata, segir, að kosningar
séu eina leiðin í átt að lausn
vandans í El Salvador. Kosið
verður þing sem mun kjósa
forseta til bráöabirgða og
semja nýja stjórnarskrá. Du-
arte telur, að réttkjörið þing
og lögmæt ríkisstjórn geti
haft hömlur á hryðjuverkum
hersins og öryggissveita
stjórnarinnar og ráðið bug á
skæruliðum sem berjast
gegn stjórninni.
Duarte er forseti ríkisstjórnar-
innar sem þrír borgarar og tveir
hermenn eiga sæti í. Hann komst
til valda í desember, 1980. Rúmu
ári áður byltu ungir frjálslyndir
liðsforingjar herforingjastjórn
Carlos Romeros og kristilegir
demókratar og sósíaldemókratar
tóku sæti í nýrri ríkisstjórn ásamt
tveimur fulltrúum hersins. And-
staðan gegn Romero í landinu var
megn. Oscar Romero erkibiskup
(þeir voru með öllu óskyldir)
gagnrýndi stjórnina fyrir kirkj-
unnar hönd. Amnesty Internat-
ional og aðrar mannréttindastofn-
anir gagnrýndu hana á alþjóða-
vettvangi fyrir brot á mannrétt-
indum og Jimmy Carter Banda-
ríkjaforseti hætti hernaðar- og
síðar efnahagsaðstoð við E1 Salva-
dor vegna ofbeldisverka stjórnar-
innar.
Nýja byltingarstjórnin lofaði að
þjóðnýta útflutning á kaffi og
sykri, endurskipta landareignum,
leita alþjóðaefnahagsaðstoðar og
fela nefnd að fjalla um örlög
stjórnmálafanga og týndra borg-
ara. Það kom fljótt í ljós, að völd
hersins og hægriaflanna voru svo
mikil, að loforðin gátu ekki verið
efnd og vinstrisinnaðir borgarar í
stjórninni sögðu af sér. Tveimur
öðrum byltingarstjórnum mis-
tókst að halda saman, þar til Du-
arte féllst á að taka sæti í stjórn-
inni. Bandaríkjastjórn bindur
miklar vonir við hann, en Carter
hóf á ný efnahags- og hernaðar-
aðstoð við landið eftir að hann tók
við embætti.
Duarte skipaði þegar kosninga-
nefnd til að undirbúa kosningar
árið 1982. Hann hvatti stjórnar-
andstæðinga til að snúa heim úr
útlegð og taka þátt í kosningaund-
irbúningnum, en viðurkenndi að
hann gæti ekki tryggt öryggi
þeirra. Vinstri flokkarnir sem
vinna saman í samtökum bylt-
ingarmanna neita að taka þátt í
kosningunum af ótta við ofbeldi á
kjörstað og vegna fyrri reynslu af
kosningum í E1 Salvador. Manuel
Ungo, formaður sósíaldemókrata
og talsmaður samtakanna, er
meðal þeirra sem berst gegn kosn-
ingunum. „í heilan áratug tók ég
þátt í kosningum í landi, þar sem
litið var á lýðræðissinna sem
drottinsvikara," segir hann, en
hann var m.a. varaforsetaefni
kosningabandalags Kristilegra
demókrata og sósíaldemókrata
sem Kommúnistaflokkurinn
studdi árið 1972 og 1977. „Ég efast
um að bandariskir þingmenn vildu
taka þátt í kosningum þar sem út-
koman er fangelsi, ofsóknir, ótti
og svik, þar sem menn eru taldir
fífl fyrir það eitt að gefa kost á
sér.“
Samtök byltingarmanna hafa
farið fram á samningaviðræður
við stjórnvöld í stað kosninganna.
Evrópskir og kanadískir jafnað-
armenn reyndu að hafa milli-
Kona leitar skjóls undan
skothríd skæruliöa og
hermanna.
göngu um slíkar viðræður á síð-
astliðnu sumri, en án árangurs og
nú síðast reyndi José Lopez Port-
illo, forseti Mexíkó, að stuðla að
samningaviðræðum milli deiluað-
ila. En Duarte segir, að samninga-
viðræður geti ekki leitt til neins
án kosninga. Hann segir, að bylt-
ingarmenn geti aðeins farið fram
á skilyrðislausa uppgjöf stjórn-
arsveitanna og þess konar viðræð-
ur myndu bera svipaðan árangur
og hernaðarviðræður Bandaríkja-
manna um Víetnam í París á sín-
um tíma.
Samtök byltingarmanna hafa
ekki sett stefnu sína í samninga-
viðræðum fram formlega, en
hugmyndir þeirra eru í 5 höfuð-
atriðum þessar:
— Myndun ríkisstjórnar, sem
fulltrúar hersins, hægri flokk-
anna, einkageirans og samtak-
anna sjálfra eiga sæti í.
— Kosningar til að lögleiða
stjórnina innan sex mánaða
eftir að hún er mynduð og
bæja- og sveitarstjórnakosn-
ingar skömmu á eftir.
— Hreinsun innan hersins.
— Framkvæmd endurskiptingar
landeigna og þjóðnýtingar sem
byltingarstjórnin hefur þegar
Helkama
reiðhjól
Létt og lipur finnsk úrvals-
reiðhjól úr gæöastáli
Ofgaöflin vongóð um
sigur í E1 Salvador
Krá Onnu Hjarnadóttur, fréttaritara MbL í Wa.shington, 26. mars.
KOSNINGABARÁTTUNNI í El Salvador lauk á miðvikudagskvöld. Robert
d’Aubuisson, fv. major og leiðtogi stærsta hægriflokksins, talaði þá á kosn-
ingahátíð flokksins sem var betur sótt en nokkur annar stjórnmálafundur í
baráttunni. Kylgi d’Aubuissons virðist hafa aukist mjög á síðustu vikum og
talið er að hann kunni að hljóta allt að 40% fylgis í kosningunum. Ef svo fer
getur hann væntanlega myndað stjórn með tveimur minni hægriflokkum og
komist til valda i El Salvador a lý
D’Aubuisson boðar harða stefnu
gegn vinstrisinnuðum uppreisnar-
mönnum og hefur fyrirætlanir um
að byggja upp herinn í landinu.
Hann fjallaði sjaldan um efna-
hagsvanda eða félagslegan vanda í
E1 Salvador í baráttunni. Hann
telur byltingarstjórn Napoleon
Duartes forseta og formanns
kristilegra demókrata ekki hafa
barist nógu hart gegn vinstrisinn-
uðum uppreisnarmönnum og
hyggst leiða Duarte og stuðn-
ingsmenn hans fyrir dómstóla ef
hann kemst til valda.
Duarte ákvað fyrir ári að boða
til kosninga í von um að löglegt
löggjafarþing yrði kosið og það
gæti leitt til friðsamlegrar lausn-
ar á vandamálum E1 Salvador.
Hann þótti öruggur um sigur í
kosningunum þangað til fyrir
nokkrum vikum. Vinstriflokkarnir
í EI Salvador taka ekki þátt í þeim
og kristilegir demókratar eru
frjálslyndastir þeirra sex flokka
sem bjóða fram.
Fimm milljónir manna búa í E1
Salvador. Ekki er vitað hversu
margir eru formlega á kjörskrá en
slegan hátt.
forseti kjörstjórnar vonast til að
um 800.000 manns noti kosninga-
rétt sinn. Uppreisnarmenn hafa
hótað aðför að kjósendum á kjör-
dag.
Eftirlit með kosningunum er
mjög strangt. Erlendar sendi-
nefndir eru í landinu og milli 300
og 400 erlendir fréttamenn fylgj-
ast með kosningunum. Fingur
kjósenda verða merktir með
ósýnilegu bleki sem sést í útfjólu-
bláu ljósi til að koma í veg fyrir að
nokkur greiði atkvæði oftar en
einu sinni og til að andstæðingar
kosninganna geti ekki séð hverjir
tóku þátt í þeim.
Duarte kaus að halda kosningar
í stað þess að setjast að samninga-
borði með vinstriöflunum. En
hugmyndum um samningaumleit-
anir hefur aukist fylgi á síðustu
dögum. Sendiherra Bandaríkj-
anna í E1 Salvador sagði t.d. á
miðvikudag að það þyrfti að gefa
hugmyndum uppreisnarmanna
góðan gaum að kosningum loknum
og leita samninga við þá ef það
gæti leitt tii friðsamlegrar lausn-
ar á vandanum í E1 Salvador.
Þrír ungir menn halda á kosningaspjaldi kristilegra demókrata í El Salvador.
Á það er letrað: „Nú er nóg komið! Við sigrumst á ofbeldinu!**
J /
*■/