Morgunblaðið - 08.04.1982, Blaðsíða 2

82
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. APRÍL 1982
Rætt viö Sigurð Ólafsson,
einn af fyrstu íslenzku atvinnuflug-
mönnunum, en hann var meöal
stofnenda Loftleiða áriö 1944
SIGURÐUR Ólafsson er einn frumherjanna í
íslenzkri flugsögu og var meðal þeirra fyrstu,
sem lauk atvinnuflugmannsprófi. Er rætt hefur
verið um þá, sem vörðuðu veginn á bernsku-
skeiði flugsins hefur nafn Sigurðar ekki verið
nefnt eins oft og hinna upphafsmannanna hin
síðari ár. Skýringin er sjálfsagt sú, að leiðir
Sigurðar og flugsins skildu fyrir 20 árum. Hans
þáttur í þessari miklu byltingarsögu samgöngu-
mála á íslandi er þó verulegur. Sigurður er
maður hægur og slær ekki um sig með stórum
lýsingarorðum. Honum er heldur ekki um það
gefíð að ræða mál, sem gætu verið viðkvæm
einhvers staðar.
Sigurður ( búningi flugmanna Flugfélagsins í landganginum vid Sky-
maatar-vélina Gullfaxa.
Vinningur 1 happdrættinu
gerði flugnámið mögulegt
Viðtal:
ÁgústIngi Jónsson
Myndir:
Óiafur K. Magnússon og fleiri
Hann byrjaði sinn starfsferil
sem afgreiðslumaður í veiðar-
færaverzlun, en kynntist síðan
svifflugi sem ungur maður. Það
kveikti áhugann svo ekki varð
aftur snúið. Flugnám varð ekki
stundað hérlendis á þessum árum
og því lá leiðin til Kanada. Við
heimkomuna stofnaði Sigurður
Loftleiðir ásamt fleirum og starf-
aði hjá því fyrirtæki og Flugfé-
lagi Islands til ársins 1962. Síð-
ustu árin rak hann einnig eigin
flugvél.
Sú vél var hálfgerður galla-
gripur og fór að lokum með fjár-
hag Sigurðar. Hann seldi hlut
sinn í Loftleiðum árið 1959 og
flugvél sína árið 1962. Síðan hef-
ur hann hvorki komið nálægt því
að fljúga sjálfur, né hefur hann
starfað að flugmálum á annan
hátt. 67 ára gamall er hann sátt-
ur við tiiveruna og tekur lífinu
með ró að heimili sínu í fjölbýl-
ishúsi við Hamrahlíð.
SAFNAÐI LEIKARA-
MYNDUM OG VANN
t>ANNIG FYRIR FYRSTU
FLUGFERÐINNI
Sigurður er fæddur á Skóla-
vörðuholtinu árið 1914, sonur
Ólafs Guðmundssonar, verka-
manns, og konu hans, Guðrúnar
Sigurðardóttur. Hann gekk í
barna- og gagnfræðaskóla,
svonefndan Ingimarsskóla, og sat
á skólabekk í þremur merkum
skólahúsum; Stýrimannaskólan-
um við Öldugötu, Menntaskóla-
húsinu við Lækjargötu og gamla
Kennaraskóianum við Laufásveg.
Er skólagöngu lauk gerðist hann
afgreiðslumaður í veiðarfæra-
verzluninni Verðandi og starfaði
þar til 26 ára aldurs, að hann hélt
til flugnáms í Kanada. Áhuginn
fyrir fluginu kviknaði snemma og
þar sem sá þáttur lífshlaups Sig-
urðar er tilefni heimsóknar okkar
er ekki ástæða til að dvelja lengi
við önnur mál.
„Eg veit nú ekki hvað kveikti
neistann, en sem strákur fylgdist
ég grannt með Súlunni og þeim
Flugfélagsmönnum og síðan hol-
lenzkum veðurathugunar-
mönnum, sem höfðu aðstöðu í
Vatnsmýrinni. Fimmtán ára
gamall fór ég í mína fyrstu flug-
ferð. Þannig var, að umboðsmenn
vindlingafyrirtækisins Teofan
ákváðu að veita þeim verðlaun,
sem safnað gætu 500 leikara-
myndum úr Teofan-sígarettu-
pökkum. Ég lagði mikið á mig til
að safna öllum þessum mynda-
fjölda og það tókst með dyggi-
legri hjálp Ólafs Bjarnasonar
vinar míns. Verðlaunin voru
hringflug með Súlunni yfir
Reykjavík, 15 mínútna flug minn-
ir mig. Að komast í flugferð var
ævintýri og því talsvert á sig
leggjandi fyrir ungan strák til að
komast í loftið.
Upp úr þessu fór ég velta því
alvarlega fyrir mér að gerast
flugmaður. Þetta var fjarlægur
draumur, sem kostaði mikla pen-
inga. Ég sá ekki fram á, að ég
gæti aurað saman fyrir flugnámi
og ekki var um það að ræða að
fara í vasa foreldranna, þó svo að
þau hjáipuðu mér reyndar eftir
að ég var kominn til Kanada.
22ja ára gamall fór ég í svif-
flugið og byrjaði með Agnari
Kofoed-Hansen og fleiri strákum
í Vatnsmýrinni. Bræðurnir Geir
og Indriði Baldurssynir voru
miklir drifkraftar í sviffluginu og
smíðuðu sér eigin renniflugu. Við
hinir smíðuðum okkur síðan aðra
slíka. Þessum flugum var skotið á
loft með teygjum og komust
nokkra metra upp í loftið þegar
bezt lét. Það var mikið fjör í
kringum svifflugið á þessum ár-
um og ég gæti trúað, að við höf-
um verið um 20 strákar, sem lék-
um okkur að því að fljúga þarna í
Vatnsmýrinni. 1938 komu Þjóð-
verjarnir og þá fiuttist svifflugið
upp á Sandskeið.
Það ár fékk ég að fljúga með
Þjóðverjunum á Klemm-vél, en
hafði áður farið í loftið með
Kjartani Guðbrandssyni, sem
átti Blue-Bird-flugvél með Birni
Pálssyni. Kjartan hafði aðeins
sóló-próf og mátti því ekki taka
farþega. Við svindluðum á þessu
og ég fékk að taka í stýrið í flug-
ferðinni með Kjartani.
Ég var nú farinn að leita af
alvöru að möguleikum á flug-
námi. Fyrst ætlaði ég í Spartan-
skólann í Bandaríkjunum, en
fékk ekki gjaldeyri til fararinnar.
Þá munaði litlu að ég færi í
norskan skóla, en þar átti ég að
fá starf að námi loknu. Sennilega
var það mín heppni að ekki varð
af Noregsferðinni því þá hefði ég
trúlega lokazt inni í stríðinu. Það
má því segja, að haftastefnan
hafi forðað mér frá stríðsátökum.
HAPPDRÆTTIS-
VINNINGURINN GERÐI
FLUGNÁMIÐ
MÖGULEGT
Á þessum kreppuárum var pen-
ingaíeysið hinn mikli þröskuldur,
sem lengi vel virtist óyfirstígan-
legur fyrir ungan aimúgamann
með ólæknandi flugbakteríu. Það
sem gerði námið að möguleika
var stærsti vinningurinn í Happ-
drætti Háskóla íslands sem ég
fékk að hluta árið 1938. Ég átti
kvartmiða og fékk 3.750 krónur af
15 þúsund króna vinningi og
draumurinn um að verða flug-
maður fór að verða raunveru-
legri. Þetta voru miklir peningar,
en fyrir afgreiðslustörfin í Verð-
andi fékk ég þá 250 krónur á
mánuði að mig minnir. Pen-
ingana setti ég í sjóð og hélt utan
um þá og launin mín eins og
framast var kostur.
Við Kristinn Olsen ákváðum í
sameiningu að fara á flugskóla
Konna Johannessonar í Winnipeg
í Kanada. Þetta var hálfgert basl
hjá okkur Kristni, en Guðbrand-
ur Magnússon í Áfenginu greiddi
götu okkar. Á þessum árum var
allt takmarkað, en Guðbrandur
beitti áhrifum sínum bak við
tjöldin og ræddi við rétta menn í
nefndum og ráðum. Guðbrandur
var mikill áhugamaður um
flugmál. Hann hafði hjálpað
okkur mikið í sviffluginu og
skildi vel hvert gagn þessari þjóð
yrði af fluginu. Guðbrandur var
faðir Kjartans, sem ég hafði flog-
ið með.
Ég átti ekki nóg fyrir flugnám-
inu, en skrapaði það sem upp á
vantaði hjá ættingjum og vinum.
Ég held, að það hefði ekki haft
mikla þýðingu fyrir mig að fara í
banka. Ég hefði ekki haft mikið
upp úr því.
Við vorum fjórir, sem fórum út
saman, ég, Kristinn Olsen, Kjart-
an Guðbrandsson og Jóhannes
Snorrason, sem kom frá Akur-
eyri, en allir vorum við svif-
flugmenn. Það stóð til, að við
færum með Goðafossi, en áætlun-
in breyttist og við fórum með
Eddunni, sem Eimskipafélagið
Isafold átti. Gunnar Guðjónsson,
skipamiðlari, útvegaði okkur far
með skipinu til New York, en það-
an fórum við með Greyhound-
rútu upp til Winnipeg. Þar með
var ævintýrið hafið! Við komum
út í júní 1941 og lukum námi í
flugskóianum undir vor 1942.
Ökkur var ákaflega vel tekið af
íslendingum í Winnipeg. Það var
eins og fólkið ætti í okkur hvert
bein og það bar okkur á höndum
sér. Aðalkennari okkar í skóla
Konna Johannessonar var Jimmy
Syme, en skólinn var með 5—6
kennsluvélar. Námið var jöfnum
höndum bóklegt og verklegt.
Reynsla okkar úr sviffluginu kom
nú í góðar þarfir og við fórum
sóló eftir aðeins 3 '/2 tíma. Kjart-
an hafði mesta reynslu því hann
hafði flogið mikið heima, en hann
heltist því miður fljótt úr lestinni
vegna veikinda.
VÉLIN LENTI SJÁLF
OG I>AÐ VAR EKKI
MJÚK LENDING
Ég man ekki eftir neinu sér-
stöku frásagnarverðu úr flug-
náminu. Það var þá helzt eitt
sinn er ég var kominn svolítið
fram í námið, að litlu munaði að
Sigurður og Gunnar Björgvínsson koma úr síldarlait á hinni tékknesku Aero-vél Siguröar. Siguröur
Gunnar var flugvirki hjá Sigurði um tíma, en starfar nú í Luxemborg. Ólafsson