Morgunblaðið - 08.04.1982, Blaðsíða 7

V-^--
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. APRÍL 1982
87
hvað var stoppað. Á kvöldin þurfti
svo að tappa af honum vatninu og
setja aftur á hann að morgni.
Bíllinn kostaði tæpar 300 kr.
nýr, sem var mikið fé í þá daga, en
það hafðist allt því að ég var tal-
inn skilvís og hafði lánstraust.
Bílinn notaði ég fyrst framan af
til venjulegra vöruflutninga, eða
til ársins 1921, en þá lét ég byggja
yfir hann, gera úr honum kassabíl
eins og það var kallað. Ég held ég
fari rétt með það, að ég hafi verið
fyrsti prívatmaðurinn á Islandi,
sem átti svona bíl. Kristinn
vagnasmiður smíðaði yfir hann
fyrir mig eins og fleiri og það var
nokkuð dýrt fyrirtæki en það var
þannig, að fremst á pallinum var
kassinn með sætum fyrir sex
manns, en aftast var svo pláss
fyrir ýmsan farangur.
Á þessum tíma, um 1920, áttu
orðið ýmsir menn bíl, einkum
fólksbíla, og t.d. var Steindór byrj-
aður á leigubílaakstri í Reykjavík,
en meinið var, að þessir bílar voru
svo burðarlitlir, gerðu ekki meira
en komast leiðar sinnar með fólkið
sjálft. Ég sá þvi sem var, að það
var þörf á veigameiri bíl til
mannflutninga, bíl, sem gæti flutt
bæði fólk og farangur, og ákvað að
freista gæfunnar með reglulegum
fólksflutningum milli Hafnar-
fjarðar og Reykjavíkur.
Áætlunin Hafnar-
fjörður — Reykjavík
— Ég auglýsti þrjár ferðir á
dag frá Hafnarfirði, þá fyrstu
klukkan níu á morgnana, aðra
klukkan eitt eftir hádegi og þriðju
ferðina klukkan fjögur. Ur
Reykjavík fór ég svo síðast klukk-
an sex um kvöldið. í Hafnarfirði
var ég með aðstöðu í Kaupfélaginu
en í Reykjavík á Laugavegi 33 hjá
Jóni Bjarnasyni kaupmanni. Farið
aðra leið kostaði eina krónu og
fimmtíu og einu sinni lækkaði ég
það niður í krónu þegar Steindór
var að agnúast út í mig vegna lúx-
usbílanna sinna, en það er nú önn-
ur saga.
Þegar ég byrjaði var byggðin
með veginum hér á milli bæjanna
ekki eins og hún er í dag. Þá var
búið í Kópavogi, þar sem Kópa-
vogshælið er nú, í Arnarnesi, á
Hofsstöðum, í Hagakoti og í
Hraunsholti. Þá var vegurinn
heldur ekki merkilegur, eiginlega
bara hestakerruslóð, og það var
ekki fyrr en nokkrum árum síðar
sem hann var púkkaður upp.
Þrátt fyrir það reyndi ég að
halda áætlunina sem best ég gat
og þegar vel viðraði gekk allt vel
en í umhleypingatíð og rigningum
var nú annað uppi á teningnum.
Þá var vegurinn eitt forarsvað,
eins og í Hraunsholtinu, við Kópa-
vogsbrú og í Fossvoginum en þó
alverstur við Blöndals-fjósið, þar
sem nú eru Þórustaðir. Þá gat það
látum. Vildi ólm komast út, sagði
að bíllinn væri laus við jörðina.
Sigurgeir heitinn Gíslason var
með mér í þessari ferð og hann tók
að sér að sansa kerlingu og það
stóð heima, að þegar við komum á
Oskjuhlíð fékkst hún til að setjast
niður. Sigurgeir sagði mér seinna,
að hann hefði furðað sig mest á
því hvað konan gat blótað jafn
hrædd og hún var.
í þessum flutningum stóð ég
einn í tíu ár, til 1931, þegar þeir
bræður Karl og Þorsteinn Auð-
unssynir byrjuðu með sinn bíl og
skömmu seinna fóru strætisvagn-
arnir að ganga. Aldrei lenti ég í
verulegum erfiðleikum enda alltaf
farið varlega og ekki teflt í neina
tvísýnu, en þó má nefna eitt, sem
var dálítið að ónáða mig fyrstu
árin, en það var, að lögreglan var
tekið þrjá eða fjóra tíma að kom-
ast á milli ef ég sat þá ekki bara
alveg fastur.
Á veturna, þegar mikla snjóa
gerði, varð auðvitað ekkert kom-
ist, kannski í viku eða halfan mán-
uð, og þó að 30 manna flokkur
væri sendur af stað til að moka þá
skefldi bara í slóðina þeirra jafn-
hraðan. Þá voru ekki vélarnar við
moksturinn, bara handaflið. Svo
var líka það, að gömlu bílarnir
voru bilanagjarnir og þá var ekki
hlaupið með þá á verkstæði eins
og nú heldur varð maður að hafa
með sér nauðsynlegustu varahluti
og gera við allt sjálfur, skipta um
platínur og fjöður eða annað, sem
vildi gefa sig.
Farþegarnir voru af öllum stig-
um, bæði háir og lágir, fólk, sem
fór að versla í Reykjavík eða ann-
arra erinda, frammámenn í at-
vinnu- eða bæjarlífinu, sem lá á að
komast inneftir og oft var ég vak-
inn upp á nóttunni. Ég keyrði líka
mikið sjómenn, sem voru á Hafn-
arfjarðarskipunum en áttu heima
í Reykjavík, og Hafnfirðinga, sem
voru að fara í skip í Reykjavík. í
gamla daga var nú ekki stoppið
stórt hjá togurunum, bara meðan
landað var, kannski í sex tíma, og
þá jjurftu menn að hafa hraðan á.
Ég hafði gaman af að keyra sjó-
mennina. Þetta voru fjörmenn
Fimm hafnfirskir vörubílar
skömmu fyrir 1930. Frá vinstri:
Tveir Ford T, HF-39 og HF-20,
tveir Chevrolet, HF-23 og HF-17,
og einn bíll af geröinni Rugby,
HF-3. Myndin er tekin viö Han-
sens-verslunina en þar var lengi
afgreitt bensín.
margir og þeir drukku sitt brenni-
vín í þá daga eins og nú. Það gat
því orðið varasamt fyrir þá að
koma víða við, þegar þeir komu
frá borði og eins víst að heimferð-
in gæti þá dregist eitthvað á lang-
inn. Ég vissi hins vegar að kon-
urnar treystu mér og þess vegna
gerði ég mitt til þess, að þeir
kæmust ekki á neitt fyllirí. Ég
vissi hvar þeir áttu heima flestir
og þó að þeir myndu allt í einu
eftir því, að þeir þyrftu að koma
við hjá einhverjum kunningja sín-
um, þá ansaði ég því ekki og stopp-
aði ekki fyrr en fyrir framan hús-
dyrnar hjá þeim. Þetta kunnu þær
að meta, konurnar.
Einu sinni var með mér úr
Reykjavík kona, sem hafði komið
þangað með skipi frá ísafirði og
ætlaði að vera nokkra daga í
Hafnarfirði. Hún hafði aldrei
komið upp í bíl áður. Ég var varla
lagður af stað þegar konan fór að
bölva og ragna og láta öllum illum
stundum að handtaka mig, ekki
síst hann Sigurður heitinn Gísla-
son, ágætismaður og góður vinur
minn.
Þannig var, að eftir að Kristinn
vagnasmiður hafði breytt bílnum
var hann orðinn ólöglegur, var
fjórum sentimetrum breiðari en
hann mátti vera, 182 sem en ekki
178 eins og lögin sögðu. Ég sótti
um það til vegamálastjóra að fá
hann samþykktan og þó ég segði
honum, að þetta væri framtíðin,
var það ekki viðkomandi og ég
mátti hafa lögregluna á hælunum
á mér. Ég var þó ekkert að kippa
mér upp við það og allir voru þeir
ágætis kunningjar mínir, lög-
regluþjónarnir. Lögunum var svo
líka breytt fljótlega.
Vildu fá að sjá Þingvöll
áður en þeir dæju
— Fimm daga keyrði ég á milli
en á laugardögum og sunnudögum
var farið í annars konar túra,
gjarna í skemmtiferðir eitthvað út
fyrir bæinn, jafnvel alla leið upp í
Mosfellssveit, sem þótti mikið
sport. Ég man t.d. eftir mörgum
slíkum ferðum, sem ég fór með
verslunarmenn í Hafnarfirði með
Jón Gest Vigfússon í broddi fylk-
ingar. Þó þóttu mér alltaf merki-
legastar ferðirnar með gamla
fólkið. Sumt af því átti ættir sínar
að rekja til héraðanna fyrir aust-
an Fjall og langaði svo ósköp mik-
ið að fá að sjá sveitina sína eins og
það komst að orði. Það var svo
undur frótt þetta gamla fólk, það
virtist þekkja hvern stein og
hverja þúfu í sveitum, sem það
hafði kannski ekki augum litið
alla sína ævi. Ég fór austur í
Fljótshlíð, upp í Hreppa og í
Þjórsárdal og svo voru það þeir,
sem vildu fá að sjá Þingvöll áður
en þeir dæju.
Ég gleymi því aldrei hvað gamla
fólkið var mér þakklátt. Það kunni
nú aldeilis að meta þessa nýjung,
sem billinn var, og faðmaði mig og
kyssti svo fegið var það að fá þetta
tækifæri.
í útgerð og versl-
unarrekstur
— Eftir að ég hætti að aka á
milli fór ég út í útgerð, átti Njál-
inn gamla ásamt öðrum og rak
hann í sjö ár, en var þó alltaf í alls
kyns akstri samhliða. Seinna átti
ég hlut í Morgunstjörnunni, allt
til 1951, en þá var ég fluttur í
Hraunsholtið, hafði flust þangað
1947, árið eftir að ég missti kon:
una mína, Herdísi Níelsdóttur. í
Hraunsholtinu reisti ég mér hús
einn og með berum höndunum,
hrærði steypuna og bar í pokum
upp á stillansana. Það var erfitt
verk en mér lá ekkert á, hafði tím-
ann fyrir mér og var líka lengi að.
I Hraunsholtinu kom ég upp
verslun, sem ég hafði í kjailaran-
um, en entist ekki lengi við hana,
aðeins í tvö ár. Það var svo erfitt
að hafa sama fólkið í einhvern
tíma, alltaf þetta los og ég sjálfur
reyndar byrjaður að vinna hjá
Nathan og Olsen, þannig að það
má segja, að það hafi verið sjálf-
hætt. Nú er þar verslunin Arnar-
kjör. Hjá Nathan og Olsen hef ég
nú unnið í 20 ár og alltaf við akst-
ur og keyri enn, 91 árs að aldri. Að
vísu bara hálfan daginn núna.
Læknarnir segja, að hjartað sé
eitthvað farið að gefa sig, en mér
líður samt vel, enda ekki í kot vís-
að hérna hjá henni Halldóru
minni Jakobsdóttur, en á Marar-
götuna til hennar fluttist ég 1965.
Hún er nú ekkert unglamb heldur,
hún Halldóra, orðin áttræð, en
þetta hefur gengið allt vel hjá
okkur.
Ég hef verið gæfumaður í mínu
lífi, verið á réttri hillu eins og sagt
er. Ég var kominn til vits og ára
þegar fyrsti bíllinn kom til lands-
ins og öll mín manndómsár hefur
hann verið snar þáttur af sjálfum
mér. Ætli ég sé ekki elsti starf-
andi bílstjóri á íslandi. Það er
óefað.
— Sv.
Við komuna til Roykjavíkur. F.v. Dagfinnur Stefánsson flugmaður, Bolli Gunnarsson loftskeytamaður og
Einar Runólfsson vélamaður.
Nú eru ekki lengur sérstakir loft-
skeytamenn í flugvélum."
En ef við fetum okkur aðeins til
baka aftur, hvernig stóð á því að leit-
að var til þín í þetta starf, hvaða
kunnáttu og menntun þurftu menn
að hafa í þá daga til þess að vera
gjaldgengir loftskeytamenn í flugvél?
„Ég vann á Landsímanum og var
mjög vanur vinnu á telex. Loft-
skeytamannsvinnan var reyndar
dálítið framandi í fyrstu, en alls
ekki vandasöm og vandist fljótt.
Um menntun t.d. erlendis var alls
ekki að ræða. Þessi vinna lærðist
með reynslunni. Og þegar morsinn
var lagður niður var starf okkar
reyndar lítið annað en að vera
miililiðir milli flugturnanna og
flugstjóranna."
Geysisslysið
Bolli var fyrst og fremst í milli-
landaflugi, kom raunar lítið sem
ekkert nálægt innanlandsflugi. Á
löngum ferli slapp hann blessun-
arlega vel frá alls kyns óhöppum og
svaðilförum. Þ.e.a.s. ef frá er skil-
inn einn atburður, Geysisslysið
fræga og marg um talaða. Er Bolli
var spurður um hvað sér væri
minnisstæðast frá löngum ferli
sagði hann: „Ekki nema Geysis-
slysið, þegar við vorum að koma frá
Luxemborg 14. september 1950 og
brotlentum á Vatnajökli. Það var
hrikaleg lífsreynsla og slysinu og
dögunum sem á eftir komu gleymi
ég auðvitað aldrei. En ég slapp
óskrámaður og allir sem um borð
voru lifðu af. Mátti það heita
kraftaverk, því ekki nóg með að
vélin brotlenti á jöklinum, heldur
vorum við að hrekjast á jöklinum í
fimm daga, kaldir og matarlitlir á
meðan leitarflokkar leituðu nánast
alls staðar annars staðar en á jökl-
inurn."
En hvernig bar slvsið að, var um
óveður eða annars konar slæm skil-
yrði að ræða?
„Nei, nei, skilyrðin voru svo sem
ágæt, hér var einfaldlega um
skekkju siglingafræðingsins að
ræða. Hann dró frá er hann átti að
leggja saman, útkoman því röng og
því fór sem fór.“
Hvað (ók svo við er þú hætlir að
fljúga?
„Til að byrja með fór ég vestur
um haf, Loftleiðir voru að opna
skrifstofu á Kennedy-flugvelli og
ég varð fyrsti stöðvarstjóri þeirrar
skrifstofu. Þetta stóð yfir í kring-
um 1950—60. Síðan var ég kominn
heim og var orðinn flugafgreiðslu-
stjóri Ixjftleiða fyrir Bandaríkja-
flugið, sá þá um afgreiðslu vélanna
bæði hér á landi og í Bandaríkjun-
um, flaug þá gjarnan á milli. En
um 1979 dró ég mig út úr þessu.“
— BK