Morgunblaðið - 18.07.1982, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. JÚLÍ1982
59
77
Á síðasta áratug eyddu ríkisstjórnir í þriöja heiminum meira
en 100 milljörðum dollara í vopn ... Rúmlega þrír fjórðu
heimsverslunarinnar með vopn er við þessi bláfátæku ríki
Sjá: VIGVÉLAR
RÉTTVÍSIN
100 milljónir
saklausra voru
hundeltar
I Kína er nú gerð mikil herferð á
hendur „efnahagslegum glæpa-
mönnum“. Embættismenn sem sjá
um framkvæmd hennar, eru á hinn
bóginn uggandi um, að menn er
þeir eru látnir elta uppi og sakfella
vegna meintra fjársvika og fleira í
þeim dúr, fái síðar uppgefnar sak-
ir.
Þessi ótti er ekki algerlega út í
hött. Hliðstæð dæmi í Kína eru
nærtæk. Til dæmis segir Hu
Yaobang, formaður
Kommúnistaflokksins, að 100
milljónir manna hafi orðið að
sæta lögleysu í menningarbylt-
ingunni. Þetta er nánast einn tí-
undi af kínversku þjóðinni. All-
margir þessara manna bíða þess
enn að hljóta uppreisn æru.
Sunnlenzka dagblaðið, sem
kemur út í Kanton, skýrði frá
því í síðasta mánuði, að starfs-
menn flokksins í herferðinni
gegn „efnahagslegum glæpa-
mönnurn", hefðu þungar áhyggj-
ur um þessar mundir. Þeir væru
uggandi um, að eftir að hafa
flett ofan af hinum og þessum
þáttum (þ.e. kínverskt hugtak
yfir slæman mann), neyddust
þeir síðar til að lýsa yfir, að við-
komandi hefði hlotið uppreisn
æru. — Þessir félagar, kennir
blaðið, eru fullir efasemda og
alltof varkárir.
Eftir því sem blaðið segir,
veldur það rannsóknaraðilum
miklum áhyggjum, hversu al-
mennir efnahagsglæpirnir eru.
Afleiðingarnar verði þær, að
alltof margir hafi ekki hreinan
skjöld að öllu leyti. Embættis-
menn geti fyllzt ofurkappi og
gert sig seka um ýmsar skyssur.
Hong Kong liggur að Kwangt-
ung, og í því fylki er einkar góð-
ur jarðvegur fyrir smygl og
mútustarfsemi. Fyrir slíkar sak-
ir hafa þúsundir kínverskra
embættismanna verið leiddir
fyrir rétt og sumir þeirra hafa
verið komnir hátt í metorðastig-
anum.
Ahyggjur starfsmanna flokks-
ins um að menn verði sekir
fundnir nú en hljóti uppreisn
æru síðar, eru sem fyrr segir ær-
ið skiljanlegar. Meðan á menn-
Tugir milljóna urðu menningarbylt-
ingunni að bráð.
ingarbyltingunni stóð urðu
milljónir manna fyrir barðinu á
stefnu stjórnvalda, sem síðar var
afneitað. Hundruð þúsunda
hlutu uppreisn æru eftir sinn
dag.
Rauði fáninn, sem er hug-
myndafræðilegt málgagn
Kommúnistaflokksins, skýrði
frá því fyrir skömmu, að áður
fyrr hafi 100 milljónir „vina
okkar“ fengið ósanngjarna með-
ferð. Blaðið segir, að þetta hafi
skaðað orðstír flokksins, en jafn-
vel fimm árum eftir að fjór-
menningaklíkan hlaut makleg
málagjöld bíði sumir af þessum
vinum enn eftir sýknun.
Blaðið segir, að tilskipunum
um að flýta því, að menn fái upp-
reisn æru, hafi QÍt ekki verið
sinnt, og því borið við, að slíkar
aðgerðir séu kostnaðarsamar og
erfitt að finna mönnum starf á
eftir. Þetta telur blaðið með öllu
óafsakanlegt.
Rauði fáninn minnir hina
seinvirku embættismenn á
gamla þjóðsögu um mandarína,
sem skipaði krókódíl að hypja
sig aftur ofan í vatnið. Mandar-
íninn sagði: — Ef krókódíllinn
hlýðir ekki eftir þrjá, fimm eða
sjö daga, hlýtur hann að hafa
mjög þykkan heilabörk og það
þarf að refsa honum fyrir að
neita að hlýðnast skipunum. Og
blaðið bætir við: — Ef menn
framfylgja ekki stefnumiðum
flokksins á heilum sjö árum,
hljótum við að draga þá ályktun,
að heilabörkurinn á þeim sé svo
þykkur, að ekkert komist inn
fyrir hann.
— JONATHAN MIRSKY
ÚRBIRGÐ
Litlu öreig-
arnir hafa
eignast vin
í öllum borgum þriðja heimsins
svokallaða eru litlu skóburstararn-
ir óaðskiljanlegur hluti af mann-
lífinu, svona eins og til að minna á
örbirgðina, niðurlæginguna og
bjargarleysi fátæklinganna. Quito,
höfuðborg Ecuador, er hér engin
undantekning, en þar í borg hefur
þó verið unnið mjög merkilegt
starf sl. 18 ár, sem miðar að því að
bæta hlutskipti þessara drengja og
fjölskyldna þeirra. Þessi starfsemi
stendur nú á nokkrum tímamótum
og hyggst færa mjög út kvíarnar.
Centro del Muchacho Trabaja-
dor heitir fyrirtækið eða Miðstöð
fyrir vinnandi drengi, stofnuð árið
1964 af bandarískum jesúítapresti,
föður John Halligan. Áætlað er að
um 10.000 drengir vinni fyrir sér
með skóburstun í Quito og þrátt
fyrir gífurlega erfiðleika hefur
tekist að koma upp tveimur mið-
stöðvum og er sú þriðja í undir-
búningi. Á þessum tíma hefur
starfsemin mátt búa við algert
afskiptaleysi kirkjunnar í Ecu-
ador, kastast hefur í kekki með
henni og AID, bandarísku hjálpar-
stofnuninni, og ekki er ofmælt að
yfirvöldin líti hana óhýru auga.
Systir Cindy Sullivan, annar for-
stöðumaður fyrstu miðstöðvarinn-
ar (samstarfsmaður hennar, Carl-
os Gomez, er fyrrverandi skóburst-
ari) veit hvers vegna kerfinu er illa
við starfsemina.
„Við erum kerfinu hættuleg,"
segir hún, „vegna þess að við
Cötulífsmynd frá Quite: 10.000
kornungir skóburstarar.
menntum fátæklingana og brýnum
fyrir þeim gildi samhjálparinnar.
Þegar þeir fara síðan út á vinnu-
markaðinn munu þeir gerast starf-
samir í verkalýðsfélögunum og
láta sig hlutskipti meðbræðra
sinna einhverju skipta."
Systir Sullivan segist raunar
vita, að „þegar þeir telja, að veru-
leg hætta stafi af okkur, munu þeir
reka okkur úr landi. Þannig geng-
ur það fyrir sig í Rómönsku Amer-
íku. Þeir bara vilja ekki upplýstan
almúga."
Tilgangur starfseminnar er að
gefa þeim, sem það vilja, kost á
annarri framtíð, en við þeim flest-
um blasir. „Það er eins og þeim sé
í fyrsta sinn gefin einhver von þeg-
ar þeir koma hér,“ segir systir
Cindy, „og það er líka í fyrsta sinn,
sem þeir fá tækifæri til að vera
börn. Þessir drengir fara að vinna
fyrir sér, þegar þeir eru sex ára
gamlir og fara á mis við æskuna,
sem öllum mönnum er nauðsyn-
leg.“
Strangar kröfur eru gerðar til
drengjanna. Þeir verða að taka
þátt í starfsþjálfun og stunda nám
í skólum, sem fyrirtækið rekur
sjálft, enda hafa forsvarsmenn
þess litla trú á ríkisskólunum, sem
aðeins ryðja frá sér námsskírtein-
um, en gera enga raunverulega til-
raun til að mennta börnin. Drengj-
unum ber einnig skylda til að
vinna ákveðin verk og leggja með
þvi sitt af mörkum til starfsem-
innar. Máltíðir eru framreiddar á
ákveðnum tímum og aðeins þá, því
að það er eitt af meginmarkmiðun-
um að venja drengina á stundvísi,
aga og ábyrgð, mennta þá og
þroska félagslega til að þeir geti
brotist út úr vítahring fátæktar-
innar og fáfræðinnar.
Trúbræður föður Halligan og
kollegar innan kirkjunnar í Ecu-
ador hafa lengi ráðið honum frá
því að vera að sóa hæfileikum sín-
um í fátæklingana. Systir Cindy
var spurð að því hvernig ástandið
væri núna. „Jæja,“ svarar hún.
„Við buðum kardinálanum í mat
nú nýlega og ég er ekki frá því að
augu hans séu að opnast."
Atvinnurekendur í Quito sækj-
ast nú mjög eftir að fá til sín í
vinnu drengina úr miðstöðvunum,
enda eru þeir bæði duglegir og
áreiðanlegir. Loksins er svo komið
að drengirnir úr öngstrætum
fátækrahverfanna eru orðnir eftir-
sóknarverðir. Það er hreint ekki
svo lítill árangur. _ SxEVE VINES
væri hann fullbókaður fyrir allt
næsta ár.
Vestur-þýzkir embættismenn
fullyrða, að iðnaðarnjósnir
Austur-Evrópuríkja kosti Vest-
ur-Þjóðverja árlega einn og hálf-
an milljarð króna. — Það er
ljóst, að hér er mjög góður jarð-
vegur fyrir slíkar njósnir, segir
Neubert. — Því veldur lega
landsins og góður efnahagur.
Framhjá því verður ekki litið.
Stórfyrirtæki á borð við Volks-
wagen og Chemical Concern
Bayer hafa sent fulltrúa sína í
skólann. Neubert segir, að þessi
fyrirtæki skorti úrræði gegn iðn-
aðarnjósnum, og það sé í verka-
hring skólans að veita slík úr-
ræði.
Njósnir í viðskiptalífinu eru
nokkuð almennar á Vesturlönd-
um. T.d. reyna tízkufyrirtæki að
stela teikningurn frá keppinaut-
um sínum, en vandamálið er dá-
lítið sérstakt í Vestur-Þýzka-
landi vegna nábýlisins við
kommúnista.
Öryggismálaráðuneyti Aust-
ur-Þýzkaland þjálfar njósnara
til starfa í Vestur-Þýzkalandi.
Þessum mönnum veitist yfirleitt
auðvelt að koma ár sinni fyrir
borð í vestur-þýzkum fyrirtækj-
um, svo og á öðrum sviðum þjóð-
lífsins. Alfred Stúemper, lög-
reglustjóri í ríkinu
Baden-Wúrttemberg hefur skýrt
frá því í vitðali, að 2000—4000
njósnarar á vegum Austur-
Evrópu-ríkja séu að störfum í
Vestur-Þýzkalandi, og þar af séu
um 20% á höttum eftir leynd-
armálum úr iðnaði og öðrum
sviðum atvinnulífsins.
Árið 1979 leitaði austur-
þýskur njósnari, Verner Stiller,
hælis í Vestur-Þýzkalandi. Hann
mun hafa skýrt vestur-þýzkum
embættismönnum frá því, að fé
það sem yfirvöld í Austur-
Þýzkalandi legðu til þjálfunar
njósnara, sem sendir væru til
starfa vestur yfir landamærin,
bæri ríkulegan ávöxt. Ef fimm
milljónum marka eða 22,5 millj.
króna væri varið til þjálfunar,
væri hægt að búast við því að
hagnaðurinn næmi 300 milljón-
um marka eða 1.350 millj. króna,
sem að öðrum kosti hefði runnið
til kaupa á tæknibúnaði o.fl. Sú
tækniþekking, sem Austur-Þjóð-
verjar öfluðu sér á þennan hátt,
væri að miklu leyti látin Rússum
í té.
Nýlega komst upp um hjón í
Múnchen, sem stunduðu njósnir í
þágu Austur-Þjóðverja. Árið
1973 kom austur-þýzkur njósnari
Rolf Hecht, á fund Júergen
Reichwald, og taldi hann á að
láta sér í té upplýsingar um vél-
ina í Tornado-orrustuflugvélinni,
sem Bretar, Vestur-Þjóðverjar
og Italir unnu að í sameiningu.
Reichwald, sem nú er 39 ára
gamall starfaði sem verkfræð-
ingur hjá fyrirtækinu Maschinen
und Turbenunion (MTU). í 6 ár
útveguðu hann og kona hans,
Marietta, austur-þýzka njósnar-
anum mikilvægar upplýsingar á
fundum þeirra í Vestur-Þýzka-
landi og erlendis. Reichwald-
hjónin og Hecht voru sek fundin
við réttarhöld, sem lyktaði í
marz sl. og sitja nú öll í fangelsi.
Ekkert bendir til þess að dreg-
ið hafi úr slíkum njósnum
Austur-Þjóðverja og annarra í
Vestur-Þýzkalandi.
— ALISON SMALE
Sér-
tUbrð
mj* FERÐA
UMill MIÐSTODIIM
AÐALSTRÆTI 9 S. 28133
KAUPMANNAHÖFN —
helgarferð í Tlvolí
Brottför alla föstudaga —
heimkoma alla mánudaga.
Verð frá 3.980,- barn með
foreldrum i herbergi greiðir
kr. 980,-
Allir hafa ánægju af
heimsókn i Tivoli
Kaupmannahafnar.
FRANKFURT — vikuferðir
— flug og bfll.
Brottför alla fimmtudaga —
Verð frá 3.046,-
Helgarferðir — flug og bíll
Verð frá 2.680,-
Helgarferöir — flua og
gisting Verð frá 4.153,-
LON
DON
LONDON — vikuferðir —
flug og bíll
Brottför alla föstudaga
Verð frá 4.235,-
GLASGOW — vikuferðir —
flug og bíll
Brottför alla föstudaga —
Verð frá 3.706,-
Allskonar sértilboð eru nú á
boðstólum.
Fáðu nánari upplýsingar:
[I^FERÐA
M MIÐSTÖDIIM
AÐALSTRÆTI 9 S. 28133