Morgunblaðið - 28.07.1982, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 28. JÚLÍ 1982

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 120 kr. á mánuöl innanlands. i lausasölu 8 kr. eintakiö.
„Efnahagslegt sjálf-
stæði, atvinnulíf
og lífskjör í hættu“
Verzlunarráð Islands hefur sent frá sér ályktun er varð-
ar stöðu íslenzkra efnahagsmála. Þar er vakin athygli
á aflasamdrætti, óstöðugleika á erlendum sölumörkuðum,
versnandi gjaldeyrisstöðu, þverrandi innlendum sparnaði
og hallarekstri í undirstöðuatvinnugreinum, en allt séu
þetta viðblasandi alvarlegar blikur á lofti í efnahagslífi
þjóðarinnar. Þessir erfiðíeikar, sem þjóðin stendur nú
frammi fyrir, séu hálfu erfiðari viðureignar vegna þess, að
þeir komi í kjölfar langvarandi þrenginga í íslenzkum at-
vinnurekstri, ört vaxandi erlendrar skuldasöfnunar og
offjárfestingar í sjávarútvegi síðustu misseri.
Það eykur enn á vandann, segir í umsögn Verzlunarráðs-
ins, að samhliða þessum þrenginum og samdrætti í þjóðar-
tekjum, vaxi ríkisútgjöld, með tilheyrandi skattheimtu,
sem í senn hafi þenslumyndandi áhrif og minnki svigrúm
atvinnufyrirtækja til nauðsynlegrar endurnýjunar og upp-
byggingar á tímum fjárfrekrar tæknivæðingar á flestum
sviðum. Þannig hafi innheimta ríkissjóðs í mánuðunum
janúar—apríl 1982 verið 68% meiri — og ríkisútgjöld 52%
meiri — en á sama tíma 1981. Ört vaxandi erlend skulda-
söfnun dekki myndina enn, en greiðslubyrði erlendra lána,
sem verið hafi milli 13% —14% af útflutningstekjum til
skamms tíma, sé áætluð um 20% 1982, sem er ógnvekjandi
stökkbreyting.
Síðast en ekki sízt auki svo verðbólgan enn á þann vanda,
sem staðið er frammi fyrir, en innlendar tilkostnaðar-
hækkanir séu langt umfram verðþróun á erlendum sölu-
mörkuðum. Gengisstýring hafi hvergi nærri jafnað þennan
mun, sem komi fram í vaxandi hallarekstri og skuldasöfn-
un útflutningsfyrirtækja. Á tímabilinu frá 1. janúar 1981
til 20. júlí 1982 hafi launataxtar hækkað um 86%, láns-
kjaravísitala um 81% og framfærslukostnaður um 72% en
v-evrópskur gjaldmiðill um 27—52%. „Telja verður lík-
legt,“ segir Verzlunarráðið, „að verðbólga á árinu 1982
verði ekki undir 55% með hliðsjón af því ástandi, sem nú
ríkir og þeim horfum sem eru framundan."
í umsögn Verzlunarráðsins er og vakin athygli á harðn-
andi samkeppni af hálfu Kanada á fiskmörkuðum í Banda-
ríkjunum, en íslenzkir söluaðilar hafi orðið fyrir 20% sölu-
samdrætti í þorskflökum í sl. mánuði miðað við sama
mánuð á sl. ári. Islenzkur útflutningsiðnaður, sem búið
hafi við óhagstæða gengisskráningu og ótryggar tekjur
undanfarin ár, hafi og mætt vaxandi vanda 1981 og 1982,
fyrst og fremst vegna ósamræmis milli innlendra
tilkostnaðarhækkana annarsvegar og verðhækkana fram-
leiðslunnar og gengisstýringar hinsvegar. Sama máli gegni
um orkuiðnað: álframleiðslu, járnblendi og kísilgúr. Inn-
flutningur hafi hinsvegar staðið með nokkrum blóma, m.a.
vegna þeirrar þróunar sem átt hafi sér stað í gengisskrán-
ingu, en innlendur sparnaður minnkað.
I umsögn Verzlunarráðs Islands segir að dregizt hafi úr
hömlu að leysa þann mikla vanda, sem við blasi í efna-
hagslífinu. Frekari tafir séu óverjandi. Umsögninni lýkur
með þessum orðum:
„Breytingar í lána- og gengismálum verða ekki umflún-
ar, ef eyða á því jafnvægisleysi sem hefur skapazt. Jafn-
framt er nauðsynlegt að treysta rekstrarskilyrði atvinnu-
veganna og skapa þeim rekstrarskilyrði, sem treysta má að
bresti ekki á þriggja mánaða fresti.
Framtíðarstefna og varanlegar lausnir í efnahagsmálum
er grundvallarnauðsyn ... Ef áfram verður haldið efna-
hagsstefnu síðustu ára, er efnalegu sjálfstæði, atvinnulífi
og lífskjörum þjóðarinnar hætta búin.
Áður en slíkt gerizt verða stjórnmálaöfl í landinu að
taka höndum saman um nauðsynlega endurreisn og upp-
stokkun í íslenzkum efnahagsmálum."
Unnið af krafti
við Suðurlínu
Það er harðsnúið lið, sem vinnur við að koma staurasUeðunum I jtfrð. Talið frá vinstri: Steingrímur Snorrason, Hilmar
Gunnarsson, Friðrik Sveinsson, Þórhallur Birgisson, Magnús Ólafsson, Sveinn Númi Vilhjálmsson, Hávarður Ólafsson og
Jónas Sigurbergsson.
Ekki er kastað til hendi við niðursetningu staurastsðanna, Friðrik Sveinsson mundar hallamálið, en Magnús Ólafsson,
verkfræðingur, fylgist með og skráir upplýsingar.
— 410 trémöstur á 50 km leið og 1
Vinnuflokkur Jónasar Sigurberj
SUÐURLÍNA er síðasti áfangi hring-
tengingar raforkukerfisins um landið,
alls 234 km löng, og liggur frá tengi-
virki við Hóla í Nesjum í Hornafirði í
Sigöldu. Við Suðurlínu er nú unnið á
svæðum 1 og 2, sem hvort um sig er 50
kilómetrar að lengd, og þegar fram-
kvæmdum á þessum svæðum lýkur
eru erfiðir áfangar að baki. Svæði 1
nær frá Stemmu að Skeiðará í
A-Skaftafellssýslu, en svæði 2 frá
Skeiðará að Prestbakka í V-Skafta-
fellssýslu. Fréttaritari Morgunblað-
sins á Höfn fylgdist með framkvæmd-
um á svæði 2 eina dagstund, en á því
svæði er verktaki Jónas Sigurbergs-
son frá Svínafelli i Nesjum. Frétta-
manni lék hugur á að fá upplýsingar
um ýmislegt er tengist þessum fram-
kvæmdum og það sem hér fer á eftir
er einkum byggt á samtali við Jónas
verktaka, en hann og hans menn voru
heimsóttir að Fossi á Siðu í Vestur-
Skaftafellssýslu.
Hjá Jónasi starfa sjö manns við
jarðvegsvinnuna. Aðalstöðvar
vinnuflokksins eru að Fossi á Síðu,
en þar hefur Jónas á leigu einbýl-
ishús, og er þar mötuneyti og önnur
aðstaða. Þegar vinna fór fram á
þeim stöðum sem fjærst voru frá
bækistöðinni að Fossi, var notaður
sérstakur eldhúsbíll og ekki komið
heim fyrr en að kvöldi. Ráðskona
vinnuflokksins er kona Jónasar,
Auður Lóa Magnúsdóttir.
Verkið fellst í jarðvegsvinnu, þ.e.
að ganga frá staurastæðum í stag-
festingum. Vinnuflokkurinn er að
störfum 10 daga en fer svo í 4 daga
frí. Þegar nánar er athugað hvaða
framkvæmdir eiga sér stað á svæði
2, kemur margt í ljós. A þessari 50
km leið þarf flokkurinn að vinna við
hinar ýmsu aðstæður, og liggur
þessi hluti Suðurlínunnar yfir
hraun, sanda aura og votlendi og
má segja að menn fái að takast á við
mörg sýnishorn blessaðrar fóstur-
jarðarinnar.
Með jarðvegsvinnu er átt við að
koma fyrir í jörðu staurastæðum og
stagfestingum ásamt því að þar sem
línan breytir um stefnu á 8 stöðum
þarf að koma fyrir svokölluðum
hornum, þarf þá að grafa í jörðu 3
trémöstur sem hvert um sig vegur
um 1,5 tonn og koma síðan fyrir
stagfestingum. Leikmaður gæti
haldið að nóg væri að grafa holur
fyrir staurastæðurnar og stagfest-
urnar og skella síðan öllu heila
draslinu í holurnar og moka yfir en
svo er nú aldeilis ekki. Þessi tegund
staurastæða er nýjung hér á landi
og er breytingin sú að nú eru tré-
möstrin ekki grafin í jörðu, heldur
eru þau látin standa ofan jarðar á
fyrrgreindum steinsteyptum
staurastæðum. Mikið nákvæmnis-
verk er að grafa þessar staurastæð-
ur og stagfestingar í jörðu, því
stöplarnir verða að standa á réttu
dýpi og með réttum halla, og hvað
snertir stagfestingarnar, þá skiptir
það miklu máli að jarðvegurinn þar
Texti og myndir:
Einar Gunnlaugsson, Höfn