Morgunblaðið - 15.08.1982, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. ÁGÚST 1982

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Ásfcrift-
argjald 120 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 8 kr. eintakiö.
Utanríkismálanefnd Al-
þingis, sem skipuð er 7
þingmönnum, hefur sam-
þykkt með öllum atkvæðum
gegn einu, Ólafs Ragnars
Grímssonar, að skora á rík-
isstjórnina að hefja nú þeg-
ar byggingu nýrrar flug-
stöðvar á Keflavíkurflug-
velli að tillögu utanrík-
isráðherra. Með tillögunni
greiddu atkvæði fulltrúar
allra flokka, utan Alþýðu-
bandalagsins, bæði stjórn-
arliðar og stjórnarand-
stæðingar. Líkur benda til
að þetta afstöðuhlutfall í
utanríkismálanefnd Al-
þingis spegli afstöðu þings
og þjóðar til þessa máls.
Það sem mælir með
byggingu nýrrar flugstöðv-
ar er fyrst og fremst: 1)
Núverandi flugstöð full-
nægir hvorki lágmarks-
kröfum um aðbúnað far-
þega né starfsaðstöðu
þeirra, er þar vinna. 2)
Flugstöðin stenzt ekki
ákvæði um brunavarnir og
býður upp á verulegar
hættur, ef eldur kemur upp
í henni eða í næsta ná-
grenni. 3) Flugstöðin er
andlit íslands út á við
gagnvart hundruðum þús-
unda viðkomufarþega milli
Evrópu og Ameríku. 4)
Bygging nýrrar flugstöðvar
er forsenda aðskilnaðar á
starfsemi almenns flug-
rekstrar og varnarliðs, sem
æskilegt er að koma á. 5)
Fjárveiting, sem Banda-
ríkjaþing hefur samþykkt
til flugstöðvarinnar, vegna
þess að bygging hennar
kemur varnarliðsstarfi
óbeint til góða, fellur niður
1. október nk., og fæst
fyrirsjáanlega ekki endur-
nýjuð, . ef framkvæmdir
hefjast ekki fyrir þann
tíma.
Ólafur Jóhannesson,
utanríkisráðherra, hrekur
allar „röksemdir“ Alþýðu-
bandalagsins gegn bygg-
ingu nýrrar flugstöðvar í
viðtali við Mbl. í gær.
Helztu efnisatriði í máli
hans vóru þessi:
• Fullyrðing Alþýðubanda-
lagsins, þess efnis, að far-
þegum hafi fækkað, er
röng. Þeim hefur fjölgað
jafnt og þétt. Þeim fjölgaði
1981 og það sem af er 1982
um 17%.
• Fullyrðing þeirra, þess
efnis, að aðeins 270 þúsund
manns hafi farið um völl-
inn 1981, nær aðeins til far-
þega á vegum Flugleiða.
Alls fóru um völlinn þetta
ár tæplega 432 þúsund
manns.
• Þá benda áætlanir fjár-
hags- og hagsýslustofnunar
til þess að rekstrarhagnað-
ur af ráðgerðri flugstöðv-
arbyggingu á Keflavíkur-
flugvelli geti orðið allt að
35 m.kr. á ári, að öðru
óbreyttu, enda er þá reikn-
að með flugvallargjaldi
sem tekjustofni, eins og hjá
öðrum sambærilegum
flugvöllum, og nettótekjum
af rekstri fríhafnar.
• Utanríkisráðherra segir
málflutning alþýðubanda-
lagsmanna einkennast af
því, að „þeir þori ekki að
vera hreinskilnir“. Þess
vegna tíni þeir til falsrök
til að breiða yfir raunveru-
legar ástæður andstöðu
sinnar.
I lýðræðis- og þingræðis-
löndum er grundvallarregl-
an sú, að meirihlutinn ráði
ferð. Mikill meirihluti
þings og þjóðar er fylgjandi
byggingu nýrrar flugstöðv-
ar á Keflavíkurflugvelli, að
tillögu utanríkisráðherra,
strax, svo tiltækt fjármagn
til byggingarinnar glutrist
ekki niður.
Alþýðubandalagið, sem
nýtur aðeins 15% kjörfylg-
is, sem þar að auki er ör-
ugglega skipt í afstöðu til
þessa máls, hefur hinsveg-
ar tryggt sér alræði í þessu
máli, með ákvæði í stjórn-
arsáttmála, og getur þess
vegna fótum troðið vilja
mikils meirihluta þings og
þjóðar. Þetta alræði lítils
minnihluta þverbrýtur
meginreglur lýðræðis og
þingræðis og gengur þvert
á óskir og réttlætisvitund
alls þorra þjóðarinnar.
Þegar núverandi ríkis-
stjórn var stofnuð, í febrú-
ar 1980, lá sumum svo mik-
ið á, að „bjarga sóma Al-
þingis" og „vinna að hjöðn-
un verðbólgu, þannig að á
árinu 1982 verði verðbólga
orðin svipuð og í helztu
viðskiptalöndum okkar",
svo notuð séu orð stjórn-
arsáttmálans, að þeir und-
irgengust alræði lítils
minnihluta í þessum mála-
flokki. Hvernig alræði lítils
minnihluta samrýmist síð-
an „sóma Alþingis", lýð-
ræðis- og þingræðishefð-
um, liggur hinsvegar ekki í
augum uppi, hvað svo sem
segja má um verðbólgu-
markmiðin, sem óþarft er
að fara um mörgum orðum.
Hinsvegar sjá allir, að sá
dráttur sem orðinn er og
sýnist verða á byggingu
flugstöðvarinnar hækkar
byggingarkostnað hennar
hressilega, vegna verð-
bólguþróunarinnar.
Það er hart við það að
una fyrir lýðræðissinna, að
örsmár minnihluti geti
stöðvað stórt framfaraspor
í samgöngum þjóðarinnar
við umheiminn, máski um
mörg ár. Það er og jafn erf-
itt að umbera það að
stjórnmálamenn, sem telja
sig verjendur lýðræðis og
þingræðis, færi kommún-
istum slíkt vald á silfurfati
í stjórnarsáttmála, jafnvel
þótt löngunin í ráðherra-
stóla sé í sterkara lagi.
Þess vegna verður þetta
leiða tilfelli að vera ís-
lenzkum stjórnmálamönn-
um víti til varnaðar um
langa framtíð!
Alræði lítils minnihluta
— víti til varnaðar
f Reykjavíkurbréf

♦♦♦ Laugardagur 14. ágúst<
ísafjörður
ísafjörður er að fá á sig stór-
borgarsvip. Þar hefur mikil upp-
bygging orðið á undanförnum ára-
tugum, með þeim árangri, að
byKgðin við Skutulsfjörð stendur
nú með miklum blóma. Skemmti-
legt er að koma fyrir Arnarnes að
kvöldlagi eftir að myrkva tekur.
Götuljós hafa verið sett upp við
malbikaðar brautir frá Hnífsdal
og inní botn Skutulsfjarðar, þar
sem nýjasta byggðin á ísafirði er
að rísa. Ljósadýrðin er slík, að um
stórborg gæti verið að ræða.
Menntaskólinn hefur breytt
miklu um bæjarbrag á ísafirði og
merk tónlistarstarfsemi Ragnars
H. Ragnar og samstarfsfólks hans
hefur sett sitt mark á byggðina.
Nú er myndarlegt sjúkrahús að
rísa á ísafirði og gamli bærinn er
að taka á sig nýjan svip og er
tvímælalaust að verða einn
skemmtilegasti gamli bær í kaup-
stað á Islandi.
Nú hefur jafnframt orðið gjör-
breyting á aðstöðu ísfirðinga til
þess að taka á móti ferðamönnum.
Þar hefur lengi verið rekið lítið
hótel, sem IJIfar Ágústsson rekur
nú af myndarbrag, en jafnframt
er nýtt hótel, Hótel ísafjörður,
tekið til starfa. Senn er ár liðið frá
því, að það opnaði. Þetta er vel
útbúið hótel, sem stendur á
skemmtilegum stað með fallegu
útsýni yfir Pollinn. Þjónusta er
þar afburðagóð og ljúfmannlegt
viðmót starfsfólks gerir dvölina
þar ánægjulega. Aðrar byggðir við
Isafjarðardjúp standa í miklum
blóma, eins og Bolungarvík, og
Djúpið á áreiðanlega eftir að
verða eftirsótt ferðamannasvæði.
Skíðaaðstaða við Isafjörð veldur
því, að ferðamannastraumur á að
geta verið jafn allt árið um kring.
Þeim fjölgar nú, sem leggja leið
sína til Hornstranda, og þá er
þægilegt að hafa ísafjörð sem
bækistöð. Allt er þetta til marks
um, að Isafjörður er að verða einn
af veigamestu þéttbýliskjörnum
landsins.
Vaxtastefna
og fjárfest-
ingarpólitík
Þessa dagana er rætt um vaxta-
hækkun. Seðlabankinn hefur gert
tillögu um 6—9% vaxtahækkun,
en ríkisstjórnin hefur ekki tekið
afstöðu til þeirra tillagna enn sem
komið er. Vaxtastefnan hefur
lengi verið umdeild og erfitt hefur
reynzt að finna skynsamlegan
milliveg í þeim efnum. Áratugum
saman var stundaður skipulagður
og löglegur þjófnaður af sparifjár-
eigendum, vegna vaxtastefnunnar.
Nú eru ungir húsbyggjendur að
bugast undan þungri vaxtabyrði
og ekki séð fyrir endann á því
vandamáli.
Á undanförnum vikum hafa
tveir stólpar sinna byggðarlaga
sitt í hvoru lagi, þeir Björn Guð-
mundsson, útgerðarmaður í Vest-
mannaeyjum, og Jóakim Pálsson,
útgerðarmaður á Hnífsdal, haft
orð á því við höfund þessa Revkja-
víkurbréfs, að eins og nú væri
háttað málum á lánamarkaði,
væri ekkert vit í því að fjárfesta í
atvinnurekstri, nema menn ættu
fyrir þeirri fjárfestingu í budd-
unni. Báðir búa þeir Björn Guð-
mundsson og Jóakim Pálsson yfir
mikilli reynslu af atvinnurekstri
og þá ekki sízt í sjávarútvegi og
báðir eru þeir forsvarsmenn
glæsilegra fyrirtækja í sjávarút-
vegi, sem standa fyrir sínu og
þurfa ekki að leita á náðir opin-
berra aðila.
Það er því full ástæða til að
leggja við hlustir, þegar slíkir
menn tala. Vafalaust eru fleiri
einkarekstrarmenn á sömu skoð-
un. Það þýðir, að fjárfesting í
einkarekstri gæti dregizt verulega
saman meðan við búum við núver-
andi lánakjör. Nú getur það auð-
vitað gengið í skamman tíma fyrir
þjóðarbúið, að fjárfesting í at-
vinnulífinu sé mjög takmörkuð, en
ef slíkt ástand varir lengi, er
augljósléga hætta á því, að við
drögumst aftur úr öðrum þjóðum
og verðum ekki samkeppnisfærir á
erlendum mörkuðum. Sú hætta er
líka augljóslega fyrir hendi, að
eini aðilinn, sem leggi út í veru-
legar fjárfestingar í atvinnulífi
við ríkjandi aðstæður, verði ríkið
sjálft og þá er hávaxtastefnan far-
in að vinna t.d. gegn grundvall-
arhugmyndum sjálfstæðismanna
um uppbyggingu atvinnulífsins og
þjóðfélagsins í heild sinni. Þetta
er sett hér fram til umhugsunar.
Sannleikurinn er sá, að þótt vextir
séu nú háir, eru þeir samt sem
áður neikvæðir á öðrum lánum en
verðtryggðum lánum, enda hefur
sparnaður stórminnkað, þannig að
spyrja má, hvort þessi vaxtastefna
hafi fyrst og fremst haft neikvæð
áhrif. Það er t.d. ekki ólíklegt, að
hinir háu vextir ýti mjög undir
kaupkröfur, sérstaklega hjá ungu
fólki. Er til einhver önnur leið? Er
til sú leið að nota skattafrádrátt
til þess að bæta innstæðueigend-
um upp neikvæða vexti?
Alþýdu-
bandalagið
í herkví
Alþýðubandalagið er komið í
herkví. Forystumenn þess hafa
samþykkt 10—15% gengisfellingu.
Gjaldeyrisdeildum bankanna hef-
ur verið lokað og þær verða ekki
opnaðar aftur fyrr en gengið hef-
ur verið fellt. En nú upplýsa sér-
fræðingar ríkisstjórnarinnar
ráðherrana um, að ef ekkert ann-
að verði gert, muni verðbólgan
verða 70—80% á næsta ári. Man
nokkur eftir fyrirheitum ríkis-
stjórnarinnar, um að verðbólgan á
árinu 1982 yrði komin niður á
sama stig og í helztu nágranna-
löndum okkar, fyrirheiti, sem síð-
ar var breytt í það, að verðbólgan
ætti að vera komin á þetta stig í
lok kjörtímabilsins?
Sérfræðingarnir segja nú, að til
þess að koma í veg fyrir 70—80%
verðbólgu, verði að taka áhrif
gengislækkunar út úr kaup-
gjaldsvísitölu. Þetta þýðir veru-
lega skerðingu verðbóta og jafnvel
afnám þeirra t.d. 1. desember, en
ríkisstjórnin virðist hafa gefizt
upp við þessar fyrirætlanir hinn 1.
september nk.
Framsóknarmenn og sjálfstæð-
ismenn í ríkisstjórninni gera
kröfu til þess, að ríkisstjórnin
horfist í augu við þennan veru-
leika og úr því hún hafi ákveðið að
fella gengið hljóti hún að taka af-
leiðingum af því með því að skerða
verðbætur verulega.
Nú þegar er kominn upp klofn-
ingur í Alþýðubandalaginu vegna
þessa máls. Ragnar Arnalds, fjár-
málaráðherra, og samstarfsmenn
Frá Djúpavogi
hans vilja standa að slíkri vísi-
töluskerðingu. Svavar Gestsson og
Olafur Ragnar hafa verið hikandi,
ekki vegna þess, að þeir geti ekki
hugsað sér að skerða vísitöluna,
heldur af ótta við viðbrögð verka-
lýðsforingja Alþýðubandalagsins
og hverjar afleiðingarnar verði
innan verkalýðshreyfingarinnar.
Alþýðubandalagsmenn eru
komnir í þá stöðu, að neiti þeir að
fallast á verðbótaskerðingu,
springur stjórnin á því, að Al-
þýðubandalagið þorði ekki að taka
á vandanum og það verður lýðum
ljóst, að ekkert er byggjandi á
þeim flokki við erfiðar aðstafður.
Ef þeir samþykkja skerðingu
verðbóta eru þeir búnir að fremja
eitt mesta kauprán, sem sögur
fara af, til þess eins að halda
ráðherrastólunum, sem þeim eru
að vísu mjög dýrmætir, eins og
glögglega kom í ljós haustið 1979,
þegar þeir yfirgáfu þá með mikl-
um trega við fall vinstristjórnar
Ólafs Jóhannessonar. Fremji þeir
þetta kauprán geta þeir hins vegar