Morgunblaðið - 15.08.1982, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. ÁGÚST 1982
35
75 ára afmæli á morgim:
Guðmundur Jóhannesson
Þeim sem eyða meginhluta lífs
síns til þess að verða öðrum til
blessunar og hjálpa þeim í and-
streymi lífsins, eins og Guðmund-
ur Jóhannsson hefur gert, verður
fljótlega ljóst, að bættur hagur
velferðarríkisins nægir engan veg-
inn til þess að eyða óhamingju
manna. Að því er virðist hafa
margir stjórnmálamenn haldið, að
allur vandi manna væri fjárhags-
legs eðlis. Þetta stafar af algjörri
vanþekkingu á manninum. Þeir
sem í góðri trú hafa lagt sig fram
til þess að reyna að bæta kjör
manna eiga vissulega fyrir það
skildar þakkir. En þessir sömu
menn verða oft mjög undrandi yf-
ir því að almenn vellíðan skuli að
því er virðist ekki vaxa að sama
skapi. Þetta stafar af því, að þess-
ir stjórnendur okkar hafa ekki
gert sér grein fyrir því, að maður-
inn er andlegur ekki síður en lík-
amlegur. Að hinn andlegi þáttur
hans er í rauninni miklu mikil-
vægari en hinn líkamlegi. En þessi
þáttur hefur verið vanræktur í
velferðarríkjum nútímans. Það
gengur illa að skilja þann sann-
leik, að maðurinn lifir ekki af
brauði einu saman. Og það nægir
ekki að bæta það upp með hvers
konar líkamlegum eða ómerki-
legum skemmtunum. Þess vegna
ríkir hungur einnig í velferðar-
ríkjum nútímans, en það er ekki
líkamlegs eðlis eins og hjá hinum
fátækari þjóðum hnattarins, held-
ur andlegs eðlis.
Halda menn að það sé tilviljun
ein, að sjálfsmorð eru algengari
meðai þeirra þjóða sem hafa nóg
að bíta og brenna en hinna sem
svelta? Nei, andlegt hungur sem
enginn seðjar getur engu síður
leitt til dauða en líkamlegt. Sökum
skorts á skilningi á þessu standa
stjórnmálamenn, og ýmsir aðrir
framtaksmenn sem vilja vel,
agndofa yfir hamingjuleysi
manna, sem þeir halda að þeim
hafi tekist að leysa vandamálin
fyrir.
Það eru þó til menn í heiminum
sem gera sér grein fyrir þessu og
leggja sig fram af ýtrasta mætti
til þess að bæta úr því, en þeir eru
enn alltof fáir. Og hvers konar
menn eru það? Það eru þeir sem
ekki láta sér nægja að viðurkenna
í orði kenningar Krists og annarra
spakra trúarleiðtoga, heldur
reyna þær í raun í lífi sínu öðrum
til heilla, og vekja með því hið
besta sem leynist í brjósti hvers ’
manns, skilninginn á góðleikan- >
um, skilninginn á kærleikanum,
ekki sem kenningu sem sjálfsagt
sé að viðurkenna í orði, heldur
beri að reyna i verki! En slíkar
kenningar eru taldar óhagkvæmar
í nútímalífi.
Vitanlega er það tilgangur
kristinnar kirkju að auka skiln-
inginn á gildi kærleikans sem
lífsviðhorfs, en það virðist hafa
gjörsamlega brugðist. Það er með-
al annars sökum þess, að alltof
margar kenningar og kreddur
kirkjunnar eru fyrst og fremst
gerðar til þess að auka vald þess-
arar miklu stofnunar yfir sálum
mannanna og skoðunum þeirra.
Það sem einkennir flesta kristna
trúarsöfnuði er þessi skoðun: Vid
höfum í okkar höndum lyklana að
himnaríki og með því einu að fara að
ráðum okkar er hægt að fá þar inn-
göngu. Þess vegna hefur kirkjan
alltaf verið andvíg frelsi manna til
þess að takast á hendur persónu-
lega ábyrgð á sjálfum sér, hugsun-
um sínum og gerðum. Það færir
valdið úr höndum stofnunar til
einstaklings. Þar að auki blasa við
hverjum manni metnaður, valda-
fíkn og aðrir mannlegir breisk-
leikar í fari kirkjunnar manna.
Þeir sem þar ættu að vera til
fyrirmyndar geta ekki verið það
sökum þess, að þeir í rauninni
trúa því ekki sem þeir í orðum
boða. En vitanlega er sannleikur-
inn sá, að engin stofnun hefur lyk-
il að himnaríki. Hann er að finna í
hjarta hvers góðs manns, hverrar
trúar sem hann er.
Það er því engin furða þótt and-
legt hungur ríki í kristnum lönd-
um.
En það eru til menn, sem ekki
láta sér nægja að vera kristnir á
yfirborðinu. Þeir hafa ríka hneigð
til þess að vera í raun kristnir í
hugarfari, og þetta leiðir til þess
að gerðir þeirra verða öðruvísi en
flestra manna annarra. Venjulegu
fólki þykir slíkir menn ekki sér-
lega hagkvæmir sjálfum sér, því
þeir hika til dæmis ekki við að
eyða ótöldum tíma sínum öðrum
til hjálpar og vilja jafnvel helst
leyna því eftir bestu getu. En það
geta þeir ekki til lengdar því þeir
reynast svo gjörólíkir flestum öðr-
um mönnum, að þeir vekja ósjálf-
rátt athygli.
En slíkir menn uppskera í rík-
um mæli það sem þeir sá, því þeir
eru elskaðir af fleirum en aðrir
menn, og einmitt það veitir þeim
aukinn þrótt, því kærleikurinn er
máttur. Þetta eru menn hins nýja
tíma, brautryðjendur kærleikans í
verki. Þeir eru þegar byrjaðir að
breyta heiminum og gæti ég nefnt
þess ýmis athyglisverð dæmi, þótt
hér sé ekki tími til þess. En það
stendur slík birta af þessum
mönnum, að verk þeirra geta ekki
leynst. Þeir gera það sem ýmsir
velviljaðir menn láta sér nægja að
dreyma um.
Guðmundur Jóhannsson, sem
verður sjötíu og fimm ára á morg-
un, 16. þ.m., er einn af þessum
sjaldgæfu mönnum. Eins og marg-
ir slíkir ágætismenn hefur Guð-
mundur öðlast þessi heilbrigðu
lífsviðhorf gegnum andstreymi og
erfiðleika. En það er dæmigert
fyrir andlega karlmennsku Guð-
mundar, að hann kennir engum
um það andstreymi nema sjálfum
sér. Honum var því ljóst, að með
því að breyta viðhorfi sínu, gat
hann eytt andstreyminu. Honum
var ljóst, að það er ekki það sem
hendir okkur í lífinu sem mestu
máli skiptir, heldur viðhorf okkar
til þess. Maður sem gerir sér grein
fyrir þessu, verður í senn fær um
að breyta lífi sínu og gerir það. Og
það var einmitt það sem Guð-
mundur Jóhannsson gerði.
Að hætti margra annarra ís-
lenskra dugnaðarmanna hefur
Guðmundur víða komið við í þjóð-
lífi okkar. Hann er blikksmiður að
iðn og hóf störf sem slíkur. Hann
var einn af stofnendum Félags
blikksmiða og formaður félagsins
í mörg ár. Hann var að lokum
sæmdur gullmerki félags síns
fyrir störf sín í þágu stéttarfélags
síns. Það var mjög eðlilegt að
Guðmundur nyti trausts þeirra
sem kynntust honum, bæði í fé-
lagsmálum og á starfssviði sínu,
því hann varð afar vinsæll verk-
stjóri. Hann hefur það til að bera
sem nauðsynlegt er til slíks. Hann
er bæði harðduglegur maður og
ósérhlífinn, en auk þess er hann
gæddur öðrum kosti, sem ekki
skiptir litlu máli. Hann er mjög
glöggur mannþekkjari. Menn sem
veljast til að stjórna öðrum verða
að gera sér ljóst, að þeir eru ekki
peð sem sjálfsagt sé að ráðstafa
eftir vild, heldur manneskjur með
mismunandi persónugerð, sem
taka þarf tillit til, ef vel á að fara.
En það starf Guðmundar Jó-
hannssonar, sem flestum hefur þó
orðið til blessunar, er þó vafa-
laust, að hann var einn af þrem
stofnendum AA-samtakanna, sem
löngu eru orðin þjóðfræg fyrir
stórkostlegan árangur á sviði
áfengisvandamálsins.
Það var engin tilviljun að Guð-
mundur fékk áhuga á að reyna að
Iáta eitthvað gott af sér leiða á
sviði áfengisvandamálsins, því
hann þekkti það af eigin reynslu.
Þrátt'fyrir elju og hæfileika varð
þessi vandi hans honum um tíma
verulegur þrándur í götu, svo
hann sá að við svo búið mátti ekki
lengur standa. Honum reyndist sú
barátta enginn barnaleikur frem-
ur en mörgum öðrum. En hann
var eins og stálið sem herðist í
eldinum. Þessi barátta jók mjög
skilning hans á mannlegu eðli og
átti eftir að koma honum að miklu
gagni, þegar það varð eitt aðal-
verkefni lífs hans að kenna
mönnum að vinna bug á Bakkusi.
En þetta hlutverk leysti Guð-
mundur af hendi með slíkri snilld,
að hver maður sem hann reyndi að
hjálpa varð vinur hans. Störf Guð-
mundar í þágu AA-samtakanna
færðust sífellt í vöxt, og 1955 varð
hann framkvæmdastjóri Bláa
bandsins, sem hann stofnaði með
öðrum góðum mönnum. Þá hefur
hann verið stjórnarformaður
vistheimilisins í Víðinesi frá 1973.
Þá hefur hann einnig unnið í hálfu
starfi sem félagsmálaráðunautur
Flókadeildar frá 1977. Krisján for-
seti sæmdi Guðmund fálkaorð-
unni 1979, og munu fáir menn
hafa unnið betur fyrir slíkum
sóma.
Eins og nærri má geta, þegar
um slíka dugnaðarforka er að
ræða eins og Guðmund Jóhanns-
son, þá kemur slíkt feiknastarf
niður á heimili slíks manns, sök-
um tíðra fjarvista. En i meira en
hálfa öld hefur Guðmundur verið
kvæntur hinni ágætustu konu,
Gíslínu Sigurrósu Þórðardóttur,
sem sökum eigin mannkosta hefur
alltaf skilið hið mikilvæga hlut-
verk manns síns fyrir þjóðfélagið
og stutt hann í hvívetna.
Guðmundur Jóhannsson er
mjög trúaður maður. Ég held að
aldrei líði svo dagur í lífi hans, að
hann fari ekki með hina frægu
bæn AA-manna:
Guð gefi mér æðruleysi
til að sætta mig við það,
sem ég fæ ekki breytt...
kjark til að breyta því,
sem ég get breytt...
og vit til að greina þar á milli.
Líf Guðmundar Jóhannssonar
er gott dæmi um það, til hvers það
leiðir að færa sér þessa speki í nyt.
Til hamingju með afmælið,
gamli vinur. Ævar R Kvaran
Guðmundur verður að heiman.
PHHOT505EH
KRÖFUHARÐA
ÍSLENDINGA
AFHVERJU?
Fjöðrunin er slaglöng og mjúk, og sjálfstæð
á öllum hjólum, sem gerir bílinn einstaklega
rásfastan og þýðan á slæmum vegum.
Mjög hátt er undir lægsta punkt og
mismunadrifiö er læst, þannig að hann er
óvenju duglegur í ófærð.
Þrautreynd, aflmikil 1971 cc. vél með hemi
sprengirými, meðaleyðsla aðeins 8.91 pr.
100 km.
Sæti og búnaður í sérflokki, þannig að
einstaklega vel fer um farþega og ökumann.
Peugeot bjóða nú fyrstir allra á íslandi 6 ára ryðvarnar-
ábyrgð á allar gerðir bíla sem þeir framleiða. Til að hindra
ryðmyndun þá fara bílarnir í gegnum 10 þrepa meðferð á
mismunandi framleiðslustigum
Peugeot bjóða einir bílaframleiðenda 6 ára
ryðvarnarábyrgð.
Nu er rétti timinn til að festa kaup á nýjum
Peugeot 505 vegna þess að verðið hefur aldrei
verið lægra, vegna lágrar gengisskráningar
franska frankans.
HAFRAFELL
VAGNHÖFÐA 7o 85-2-11