Morgunblaðið - 20.08.1982, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 20. ÁGÚST 1982
11
Sumarstarf-
inu að ljúka
að Hólavatni
Akureyri, 17.
IJm næstu helgi lýkur sumarstarf-
inu við Hólavatn í Eyjafirdi. KFUM-
og KFUK-félögin á Akureyri hafa
rekið sumarbúðir fyrir drengi og
stúlkur í húsi sínu við Hólavatn og er
þetta 18. sumarið, sem búðirnar
starfa. í sumar hafa 120 börn dvalið
að Hólavatni í fjórum flokkum.
Björgvin Jörgensson og Þórey
Sigurðardóttir hafa veitt sumar-
búðunum forstöðu undanfarin ár.
Það hefur orðið venja að ljúka
sumarstarfinu að Hólavatni með
kaffisölu seinni hluta ágústmánað-
ar. Upphaflega var kaffisalan
hugsuð til styrktar starfinu og til
að velunnarar sumarstarfsins og
aðrir bæjar- og héraðsbúar gætu
komið saman yfir kaffibolla. Hóla-
vatn er einnig tilvalinn áningar-
staður, þegar Eyjafjarðarhringur-
inn er farinn og margir hafa not-
fært sér það og komið við á kaffi-
söludeginum. Nú þegar sumri fer
að halla, sumarfríin eru á enda og
mannlífið tekur aftur á sig fastar
skorður, er tilvalið að fá sér öku-
ferð í Eyjafjörðinn og líta við að
Hólavatni. Á undanförnum árum
hafa margir litið við og á hverju ári
bætast ný andlit við kaffiborðið.
Það eru því allir velkomnir að
Hólavatni, sunnudaginn 22. ágúst
milli 14.30—18.00 og kaffi bíður á
könnunni.
— Fréttaritari.
Kaffísala
í Ölveri á
sunnudag
KAFFISALA verður i sumarbúðun-
um í Ölveri undir Ölversfjalli i Mela-
sveit á sunnudaginn kemur, 22. ág-
úst. Verður fyrst stutt helgistund, en
síðan verður hellt upp á könnuna, og
gefst fólki kostur á að fá sér hress-
ingu allt til kl. 10 um kvöldið.
Sumarstarfi lauk í Ölveri nú
fyrir skömmu. Voru börn frá heim-
ilinu að Lyngási í Reykjavík í síð-
asta dvalarflokknum, en svo var
einnig sl. tvö sumur. Alls dvöldust
um 250 börn í Ölveri í sumar, flest
á aldrinum 6—12 ára.
Forstöðukona hefir frá upphafi
verið Kristrún Ólafsdóttir, kennd
við Frón á Akranesi. Kristrún er
gömul í hettunni, því að hún hefur
staðið fyrir sumarbúðastarfi allt
frá árinu 1940. Hún og hjálparhell-
ur hennar keyptu skála í Ölveri
árið 1952 og hófu þegar að starfa
þar meðal barna á sumrin. Það er
því 31. starfsárið í Ölveri, sem nú
er nýliðið.
Allur ágóði rennur til sumar-
búðanna.
(Fréttatilkynnine)
Sala málmleit-
artækja bönn-
uð til áhuga-
manna í Belgíu
BríÍHNel, Belgíu, 18. ágúst. AP.
ÞEIR sem stunda fornleifafræði í frí-
stundum og nota málmleitartæki til
þess arna geta átt á hættu að verða
sektaðir um allt að 1.000 frönkum
samkvæmt nýjum lögum, segir í til-
kynningu frá yfirvöldum.
Verslunareigendur sem auglýsa
slík tæki til fornfræðirannsókna
geta einnig hlotið háar sektir, en
lög þessi eru sett vegna þess að yf-
irvöld hafa nú stórar áhyggjur af
mikilli fjölgun áhugamanna um
fornleifafræði sem nota til leita
sinnar málmleitartæki þessi og
ógna með því miklum og merkum
minjum.
Sams konar lög hafa þegar tekið
gildi á Ítalíu og í Grikklandi.
Tortryggni Banda-
ríkjanna gagnvart
fyrirhuguðum gas-
leiðslum frá Sov-
étríkjunum til
Vestur-Evrópu fer
sízt minnkandi. Þeir
óttast stöðugt, að
Rússar eigi eftir að
notfæra sér gasþörf-
ina í Vestur-Evrópu í
þvingunarskyni og
muni einfaldlega
loka fyrir gasið, þeg;
ar það hentar þeim. í
nýrri bandarískri
könnun er mælt með
því í staðinn að kom-
ið verði upp leiðslum
fyrir jarðgas frá Nor-
egi til annarra landa
Vestur-Evrópu. Sá
böggull fylgir þó
skammrifi, að það
magn af gasi, sem
Norðmenn geta fram-
leitt, nægir hvergi til
þess að fullnægja
gasþörfinni í Vest-
ur-Evrópu, ekki að
svo komnu máli að
minnsta kosti.
Norskur borpallur í Norðursjó.
Enn sem komið er, er fram-
leiðslan á jarðgasi úr Norðursjó
það lítil, að hún getur ekki
komið í staðinn fyrir það gas,
sem fyrirhugað er að flytja inn
til Vestur-Evrópu frá Sovétríkj-
unum.
nærri eins mikill og haldið er
fram í hinni bandarísku könn-
un. Enn sem komið er hafi
forði Norðmanna af jarðgasi
ekki mælzt nema 1,8 milljarð-
ar tonna af steinkolaeiningum
(SKE) en Sovétmenn geti aftur
á móti státað af 39,4 milljörð-
um SKE, það er meira en tutt-
ugu sinnum meira. Af þeim
forða á meira en einn milljarð-
ur tonna að fara til Vestur-
Evrópu á næstu 25 árum. Árs-
framleiðsla Sovétríkjanna nú
nemur um 550 millj. tonna
SKE og þar af fara tæplega
13% til útflutnings, það er að
segja um 69 millj. tonn. Norð-
menn flytja nær alla fram-
leiðslu sína, sem nú er um 33
millj. tonn, til annarra landa
og eru þess vegna ekki megn-
ugir að sveigja framleiðslu
sína að aukinni eftirspurn, ef
til hennar kemur.
Þá er norska jarðgasið ekki
ódýrara. Þannig hafa vestur-
Of mikið frá Rússum —
of lítið frá Norðmönnum
Richard Allen, fyrrverandi
öryggismálaráðunautur Reag-
ans forseta, starfar enn í þágu
þess síðarnefnda, en nú sem
sérfræðingur á vegum Herit-
age-stofnunarinnar í Wash-
ington. Sú stofnun er ein af
mörgum þar í landi, sem er
mitt á milli þess að vera hrein
vísindastofnun og hagsmuna-
stofnun og fæst ekki hvað sízt
við utanríkismál. Nýlega hélt
Allen því fram í skorinortri
grein, að ganga megi að því
sem gefnu, að gasleiðslusamn-
ingarnir við Sovétríkin verði
af þeirra hálfu notaðir ein-
göngu í þvingunarskyni. Þegar
það henti Sovétríkjunum af
pólitískum ástæðum, þá geti
þau með því einu að styðja á
hnapp svipt Vestur-Evrópu
umsaminni orku með ófyrir-
sjáanlegum afleiðingum. Ann-
að eins hafi Sovétríkin gert áð-
ur. Þannig hafi þau einum
fjórum sinnum frá lokum síð-
ustu heimsstyrjaldar hagnýtt
sér orkuforðabúr sitt í póli-
tískum tilgangi, það er gagn-
vart Júgóslavíu, Albaníu, Kína
og Póllandi. í öllum þessum
tilfellum hafi verið um lönd
kommúnista að ræða, sem
snerust öndverð gegn ráða-
mönnum í Moskvu, en voru
hins vegar mjög háð aðfluttri
orku frá Sovétríkjunum.
í Vestur-Evrópu er því hins
vegar gjarnan haldið fram, að
þessu sé á allt annan veg farið.
í fyrsta lagi eigi Vestur-
Þýzkaland ekki að fá nema 6%
af orkuþörf sinni fullnægt með
jarðgasi frá Sovétríkjunum og
önnur lönd Vestur-Evrópu
Felur orkuskorturinn í Evrópu
í sér hættu í öryggismálum?
ekki nema 4%. I öðru lagi
þjónar orkuútflutningurinn
þeim tilgangi fyrst og fremst
fyrir Sovétríkin að draga úr
gjaldeyrisskorti þeirra. Af
þeirri ástæðu eigi Rússar enn
meira komið undir gasvið-
skiptunum en Vestur-Evrópu-
menn.
Þetta vita Bandaríkjamenn
líka, en þeir líta hins vegar
öðru vísi á hlutina. Frá þeirra
sjónarhóli er það eitt strax
neikvætt að gefa Sovétríkjun-
um tækifæri til þess að afla
sér gjaldeyris erlendis frá. En
þar sem Bandaríkjamenn kom-
ast hvergi áfram með þessa
röksemd á meðal Vestur-
Evrópumanna, þá reyna þeir
að sýna fram á, að gasviðskipt-
unum fylgi mikil áhætta í ör-
yggismálum. Til þess að draga
úr þessari áhættu er það lagt
til í hinni bandarísku könnun,
að í stað gasleiðslanna frá Sov-
étríkjunum verði lagðar gas-
leiðslur frá Noregi til Vestur-
Evrópu. Bæði ráði Noregur
yfir nægu jarðgasi — þannig
að fyrirhugaðar gasleiðslur frá
Sovétríkjunum séu óþarfar —
og einnig séu flutningar á
orkunni ódýrari vegna þess
hve stutt er frá Noregi í stað
órafjarlægðar frá Síberíu, sem
er um 5.500 km. Loks sé Noreg-
ur aðildarríki að Atl-
antshafsbandalaginu og gasið
fari því aðeins til vinalanda.
Af þessum sökum vilja
Bandaríkjamenn einnig leggja
Kichard Allen, aðstoðarmaður
Keagans forseta: — Sovézka
jarðgasið felur í sér áhættu í
öryggismálum.
hart að Norðmönnum að veita
Vestur-Evrópu aðgang að gas-
lindum sínum. Langtíma gas-
viðskipti Noregs við nágranna
sína innan NATO yrðu einnig
til þess að koma efnahag Norð-
manna á heilbrigðan grundvöll
um mörg ókomin ár og skapa
mörg þúsund Norðmönnum at-
vinnu. Gas frá Noregi gæti því
um langt skeið komið í staðinn
fyrir gas frá Sovétríkjunum.
I Vestur-Evrópu eru þessar
röksemdir dregnar í efa af
mörgum og það af fleiri ástæð-
um en einni. Ein þeirra er sú,
að gasforði Noregs sé hvergi
þýsk fyrirtæki orðið að semja
fyrirfram fyrir næsta áratug
vegna kaupa á jarðgasi úr
Norðursjávarsvæði Norð-
manna um allt of hátt verð að
mati margra til þess að
tryggja það, að gasleiðsla frá
Noregi til Vestur-Evrópu yrði
lögð.
Þá er því enn haldið fram, að
samningarnir við Sovétríkin
hafi komið í veg fyrir, að aðrar
gasframleiðsluþjóðir eins og
Alsírbúar gætu komið þeim á-
setningi sínum fram að hækka
jarðgas upp í sama verð og nú
er á hráolíu.
Norðmenn sjálfir fara mjög
varlega í sakirnar. Að vísu
hyggst sú stjórn borgaraflokk-
anna, sem nú fer með völd í
Noregi, draga að einhverju
leyti úr takmörkunum þeim á
gasframleiðslu, sem stjórn
jafnaðarmanna hafði sett á
undan henni. En stjórnin
hyggst ekki heldur heimila
hömlulausa framleiðslu á jarð-
gasi. Norsku ríkisstjórninni er
mikið í mun að varðveita jafn-
vægið í efnahagslífi landsins
jafnt sem byggðajafnvægið og
gerir sér ljósa þá hættu sem
því yrði samfara, ef ný iðnað-
arsvæði með þéttbýliskjörnum
risu upp en önnur svæði færu í
auðn af þeim sökum.
Því lét Vidkun Hveding, nú-
verandi orkumálaráðherra
Noregs, hafa eftir sér fyrir
skemmstu, að jarðgas frá Nor-
egi gæti ekki komið í staðinn
fyrir sovézka gasið en gæti
orðið þar viðbót.
(Þýtt og endursagt
úr Der Spiegel.)