Morgunblaðið - 21.08.1982, Blaðsíða 11

— eftir Sighvat
Björgvinsson,
alþingismann
Á dauða mínum átti ég von en
ekki því að lesa í Þjóðviljanum að
markverðustu tillögur Alþýðu-
bandalagsins um kerfisbreytingar
í einstökum þáttum efnahags- og
atvinnumála eru þingmál frá Al-
þýðuflokknum, þ.á m. lagafrum-
vörp frá sjálfum mér, sem engan
stuðning hlutu frá Alþýðubanda-
laginu þegar þau voru til umfjöll-
unar á alþingi. Stuttorð greinar-
gerð Þjóðviljans um þessar „efna-
hagstillögur Alþýðubandalagsins"
gæti í sumum atriðum verið nær-
fellt stafrétt upp tekin úr frétta-
bréfi þingflokks Alþýðuflokksins
um þingmál flokksins.
Þessar „efnahagstillögur Al-
þýðubandalagsins" eru hins vegar
í undarlegu samhengi við sjálfan
kjarna málsins. Að þess eigin sögn
er vandinn, sem við er að etja,
fyrst og fremst þríþættur: Geig-
vænlegur viðskiptahalli og skulda-
söfnun við útlönd; minnkandi
þjóðartekjur og ört vaxandi verð-
bólga. Hvaða erindi tillögugerð
um að flytja Framkvæmdastofnun
í lakara húsnæði eða endurráða
bankastjóra ríkisbanka á fimm
ára fresti á inn í þá umræðu er
mér ekki alveg ljóst. Skyldu þær
tillögur vera til þess að stöðva er-
lendu skuldasöfnunina eða lækka
verðbólguna? Hve mörg stig í
verðbólgu myndu t.d. vinnast ef
bankastjórum Landsbanka Is-
lands yrði sagt upp á morgun og
þeir endurráðnir síðdegis? Spyr
sá, sem ekki veit.
Felulitir
Eina erindi tillagna af þessu
tagi inn í umræðuna er að þyrla
upp ryki til þess að fela kjarna
málsins, sem er sá, að megin-
hugmynd Alþýðubandalagsins og
tillaga til lausnar á aðsteðjandi
vanda er að framkvæma mesta
kjararán, sem um getur. Tillögur
flokksins eru að fresta verðbóta-
greiðslum til launafólks um einn
mánuð og svipta auk þess launa-
fólk allt að 10% kauphækkun, sem
það ætti þá að fá til þess að bæta
því upp verðhækkanir, sem orðið
hafa. Þann 1. janúar nk., þegar
kaupránið á að koma til fram-
kvæmda skv. tillögum Alþýðu-
bandalagsins, nemur kjaraskerð-
ingin 1,6—2 milljörðum nýkróna.
Á móti leggur Alþýðubandalagið
tii að stofnaður verði 50 milljóna
króna kjarajöfnunarsjóður til þess
að bæta launþegum kaupránið!
Þetta er kjarni málsins. Aðrar
svonefndar „efnahagstillögur Al-
þýðubandalagsins" um ýmsar
róttækar breytingar í einstökum
þáttum efnahags- og atvinnumála
eru til þess eins ætlaðar að reyna
að fela þennan kjarna málsins í
öðruvísi umbúðum. Þær eru felu-
litir Alþýðubandalagsins.
Sem sjálfstæðar hugmyndir án
tengsla við hið raunverulega við-
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. ÁGÚST 1982
11
fangsefni efnahagsmálanna eru
sumar þeirra hins vegar bæði
merkar og tímabærar. En það er
bæði lærdómsríkt og uppörvandi
fyrir okkur alþýðuflokksmenn, að
þegar Alþýðubandalaginu þykir
brýna nauðsyn bera til að veifa
róttækum hugmyndum um kerf-
isbreytingar í efnahags- og at-
vinnumálum, þá fer það í smiðju
til okkar og sækir sér hugmyndir
og rök í þingmál alþýðuflokks-
manna. Slíkur gróður í garði þing-
flokks Alþýðubandalagsins er
bæði rýr og rytjulegur, enda hefur
Alþýðubandalagið ekkert getað
sótt þangað af nýjum hugmyndum
eða róttækum skipulagsbreyt-
ingartillögum en slitið upp úr
garði sínum einstaka rytjulega
arfakló sem fremur eru hlægi-
legar en broslegar í einfeldni
sinni.
Landbúnaðarmálin
Á öðrum vettvangi hefur verið
vakin athygli á, að „efnahagstil-
lögur Alþýðubandalagsins" um
nýskipun í fjárfestingarmálum
sjávarútvegsins eru sóttar í laga-
frumvörp, sem Kjartan Jóhanns-
son, formaður Alþýðuflokksins,
flutti á Alþingi í fyrra og sumt
orðrétt upp úr þeim tekið. Ekki fór
mikið fyrir stuðningi alþýðu-
bandalagsmanna á þingi við þau
frumvörp, en nú hefur flokkurinn
augsýnilega tekið við sér og er það
vel.
Eg varð hins vegar bæði undr-
andi og hissa þegar ég las í „efna-
hagstillögum Alþýðubandalags-
ins“ síðborinn stuðning flokksins
við tvö frumvörp frá sjálfum mér,
sem engar undirtektir hafa hingað
til fengið frá þingmönnum flokks-
ins. Hugsa ég mér því gott til glóð-
arinnar með endurflutning mál-
anna á komandi vetri ef Alþýðu-
bandalagið skyldi þá enn vera
sömu skoðunar, sem aldrei er þó
að vita. Ekki sizt gladdi mig að
liðveizlan sem ég á væntanlega
von á varðar í öðru tilvikinu þing-
mál um breytta landbúnaðar-
stefnu og afnám útflutningsbóta í
áföngum, sem hefur verið áhuga-
mál mitt og annarra alþýðu-
flokksmanna en eitur í beinum Al-
þýðubandalagsins, eins og sjá má
af því, að fjármálaráðherra Al-
þýðubandalagsins hefur nú um
nokkurra ára skeið borið ábyrgð á
því ábyrgðarlausa og siðlausa at-
hæfi að sniðganga heimildir laga
um leyfilegt hámark útflutnings-
bóta með því að breyta hluta verð-
ábyrgðar úr ríkissjóði yfir í ríkis-
Sighvatur Björgvinsson, formaður
þingflokks Alþýðuflokksins
ábyrgð á erlendu láni, sem þýtt
hefur 20% meiri útflutningsbætur
úr ríkissjóði en lög leyfa. Að þessi
sami fjármálaráðherra skuli nú
lýsa fylgi við þingmál frá mér um
þveröfuga stefnu — afnám út-
flutningsbóta í áföngum — er
tímamótayfirlýsing.
Lýsing Þjóðviljans
Samkvæmt frásögn Þjóðviljans
þann 18. ágúst sl. eru tillögur Al-
þýðubandalagsins í landbúnað-
armálum svohljóðandi:
„Stefnt verði að því að draga úr
rétti til útflutningsbóta ■ álongum í
samræmi við áætlun um fækkun
búfjár og verði útflutningsbótaréttur
afmarkaður eftir afurðagreinum.
Fjármunir sem að óbreyttu hefðu
farið til útflutningsbóta verði að
hluta notaðir til að auðvelda aðlögun
að landbúnaði, m.a. til þess að efla
nýjar búgreinar og auðvelda bænd-
um er það kjósa að hætta búskap.“
Svo mörg voru þau orð.
Á Alþingi 1977—78 flutti ég
frumvarp til laga um breytingu á
framleiðsluráðslögunum, sem var
100. mál þess þings. Það frumvarp
fjallaði um breytingar á útflutn-
ingsuppbótum. Meginatriði frum-
varpsins voru:
1. Að afnema útflutningsbætur í nú-
verandi mynd í jöfnum áfóngum
á fjórum árum.
2. Að breyta útflutningsbótaréttin-
um þannig, að hann yrði afmark-
aður eftir afurðagreinum — 8%
vegna nautgripaafurða og 12%
vegna sauðfjárafurða.
Við afgreiðslu fjárlaga flutti ég
jafnframt tillögu um, að fé, sem
þarna sparaðist, yrði notað til
þess að styðja bændur til annarr-
ar atvinnustarfsemi en hefðbund-
ins búskapar og 'til þess að auð-
velda þeim að hætta búskap ef
þeir vildu.
Umræður um þetta frumvarp
stóðu í marga daga í þinginu. Ekki
einn einasti alþýðubandalagsmaður
sagði aukatekið orð í þeirri umræðu.
Við afgreiðslu fjárlaga greiddu al-
þýðubandalagsmenn atkvæði gegn
tillögu minni.
Andstaöan margítrekuð
Þetta sama frumvarp endur-
flutti ég á Alþingi veturinn 1980.
Einnig þá urðu margra daga um-
ræður um það í þinginu. Enginn
alþýðubandalagsmaður tók þá held-
ur til máls.
Við allar fjárlagaafgreiðslur
síðan höfum við alþýðuflokks-
menn flutt tillögur um minnkun
útflutningsbóta í áföngum en að
fénu yrði þess í stað varið til að
efla annað atvinnulíf í sveitum.
Samkvæmt þingtiðindum hafa þing-
menn Alþýðubandalagsins ávallt
greitt atkvæði gegn þessum tillög-
um.
Nú snýr Alþýðubandalagið
rækilega við blaðinu. Nú gerir það
þessi þingmál mín að tillögum
sjálfs sín! Guð láti gott á vita en
athugi menn það, að þessi kerfis-
breyting hefði e.t.v. verið orðin að
veruleika ef þingmenn Alþýðu-
bandalagsins hefðu ekki hingað til
verið á móti henni á Alþingi. Þessi
kerfisbreyting fólst m.a. í
fjárlagafrumvarpi því, sem ég
lagði fram á Alþingi veturinn 1979
sem fjármálaráðherra í stjórn Al-
þýðuflokksins. Fyrsta verk
fjármálaráðherra Alþýðubanda-
lagsins var að þurrka þá kerfis-
breytingu út og ekki draga úr
heldur auka útflutningsbætur um-
fram lögleyft hámark með því að
láta ríkissjóð taka að sér erlent
lán til greiðslu útflutningsbóta
umfram það, sem lög leyfa.
ByggÖastofnun í stað
Framkvæmdastofnunar
Annað atriði sem frétzt hefur úr
„efnahagstillögum Alþýðubanda-
lagsins" eru hugmyndir um að
leggja Framkvæmdastofnun ríkis-
ins niður í núverandi mynd. Þessa
tillögu gerðum við alþýðuflokks-
menn skriflega í viðræðum okkar
við Alþýðubandalag og Framsókn-
arflokk sumarið 1978 en báðir
flokkarnir höfnuðu henni þá.
í ríkisútvarpinu hefur Svavar
Gestsson, formaður Alþýðubanda-
lagsins, lýst áformum Alþýðu-
bandalagsins þannig, að það vilji
afnema Framkvæmdastofnun rík-
isins eins og hún er nú en setja i
staðinn á fót sérstaka Byggða-
stofnun.
Á sl. Alþingi flutti ég og aðrir
þingmenn Alþýðuflokksins í neðri
deild frumvarp til laga um mörk-
un byggðastefnu og gerð byggða-
þróunaráætlana. Meðal tillagna
frumvarpsins voru þær:
1. Að Framkvæmdastofnun ríkisins
yrði lögð niður í núverandi mynd
og ýmis núverandi verkefni
hennar yrðu fengin öðrum rík-
isstofnunum.
2. Við byggðaverkefni hennar tæki
ný stofnun, Byggðastofnun rikis-
ins, sem starfaði í miklu nánara
samstarfi við sveitarstjórnir og
landshlutasamtök en Fram-
kvæmdastofnun ríkisins gerir
og hefði raunveruleg byggða-
verkefni að viðfangsefni fremur
en fyrirgreiðslulán eins og nú
er.
Frumvarp þetta var víða sent út
til umsagnar.
Andstaða Alþýðu-
bandalagsins
Frumvarp þetta lenti hjá fjár-
hags- og viðskiptanefnd neðri
deildar Alþingis, sem ég átti sæti
í. Þar gerði ég itrekaðar tilraunir
til þess að fá stuðning við a.m.k.
meginatriði málsins og þá fyrst og
fremt frá fulltrúa Alþýðubanda-
lagsins. Ég fékk þar algert afsvar
og þá yfirlýsingu með, að þetta
væri eitt vitlausasta mál, sem til
nefndarinnar hefði komið.
Að vísu var fulltrúi Alþýðu-
bandalagsins í nefndinni þá vara-
þingmaðurinn Guðrún Hall-
grímsdóttir, og því e.t.v. ekki
marktæk sem málsvari flokksins.
En láir mér nokkur þótt ég hafi
orðið í meira lagi undrandi þegar
ég heyrði í útvarpinu flokksfor-
manninn, Svavar Gestsson, lýsa
því að í „efnahagstillögum" flokks
hans væri m.a. þetta þingmál mitt
síðan í fyrra? Skyldi Guðrúnu
ekki hafa brugðið líka?
Sinnaskipti — eða hvað?
Vonandi eru þessar fregnir til
marks um mikil sinnaskipti hjá
Alþýðubandalaginu og hugsum við
alþýðuflokksmenn okkur gott til
glóðarinnar á þinginu í vetur
varðandi þessa óvæntu liðveizlu
við þingmál okkar. Sem höfundar
róttækustu skipulagsbreytingar-
tillagnanna í „efnahagstillögum
Alþýðubandalagsins" viljum við
þó ætla okkur einhvern rétt. Svav-
ari og félögum er guðvelkomið að
nota þingmál okkar sem uppistöð-
ur í tillögugerð í ríkisstjórninni
fyrst þeir finna engar róttækar
hugmyndir hjá sjálfum sér. Okkur
er bara meinilla við að þau þing-
mál séu notuð sem felulitir yfir
tillögur Alþýðubandalagsins um
mestu kjaraskerðingu, sem stjórn-
völd hafa framkvæmt gegn laun-
þegum, en okkur sýnist því miður
að sá sé e.t.v. eini tilgangur Al-
þýðubandalagsins með innbroti
flokksins í þingmálasmiðju okkar
alþýðuflokksmanna.
Innbrot í smiðju
Alþýðuflokksins
Húsgagnasýning
hjá okkur frá kl. 9—9 alla virka daga.
Laugardaga kl. 10—6.
Sunnudaga kl. 1—6.
•
Kíktu við, þú færð örugglega eitthvað við þitt hæfi
KM-húsgögn
Langhóltsvegi 111, Reykjavík,
símar 37010—37144.