Morgunblaðið - 03.09.1982, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 3. SEPTEMBER 1982
17
Pálmi Jónsson landbúnaðarraðherra á Stéttarsambandsþingi:
Þurfum einnig að nýta þekk-
ingu, hugkvæmni og dugnað
einstaklinga sem vilja leggja
okkur lið í sölustarfseminni
„ÞETTA sýnir að árangri er hægt
að ná í þessum efnum og mögu-
leikar virðast liggja víðar. Ég tel
nauðsynlegt að nýta hugkvæmni
og dugnað einstaklinga í þessu
skyni. Með því er ekki verið að
kasta steini að því fyrirtæki, sem
unnið hefur og vinnur að útflutn-
ingi á íslensku dilkakjöti. Búvöru-
deild SÍS hefur margt vel gert í
þessum efnum og mun gera áfram.
En ekkert fyrirtæki og engin sam-
tök eru svo góð, að það sé heppi-
legt til langframa fið þau séu al-
gerlega einráð með útflutning
hvort sem er á landbúnaðarafurð-
um eða sjávarafurðum, þannig að
enginn annar aðili komist þar að.
Við megum aldrei slaka á mark-
aðsmálum landbúnaðarins né því
að mæta þörfum hans og nýta
möguleika sem hann býður, bæði
með framleiðslu og vinnslu var-
anna,“ sagði Pálmi Jónsson land-
búnaðarráðherra í ræðu sinni á
aðalfundi Stéttarsambands bænda
í gær, þegar hann hafði rakið ýms-
ar tilraunir sem hafa verið gerðar
að undanförnu í útflutningi kinda-
kjöts.
Landbúnaðarráðherra sagðist
hafa ákveðið að létta nokkuð þau
gjöld sem lagst hafa á útflutning-
inn, sjóðagjöld og 3xk% álag á
heildsöluverð kindakjöts sem flutt
er út.
Pálmi kvaðst fagna því að fram-
kvæmdanefnd framleiðsluráðs
hafi samþykkt að beina þeim til-
mælum til búvörudeildar SIS að
umboðslaunum verði breytt á
þann veg að þau verði reiknuð af
cif-verði vörunnar, t.d. 5—6% í
stað 2% af fullu haustverði á inn-
lendum markaði eins og verið hef-
ur, því þetta fyrirkomulag feli í
sér heilbrigðari viðskiptahætti og
hvatningu til þess aðila sem starf-
ar að sölumálum.
I þessu sambandi sagðist land-
búnaðarráðherra telja einnig
nauðsynlegt, að fjárhagsleg fyrir-
greiðsla þess opinbera í rekstrar-
og afurðalánum og greiðslu
geymslukostnaðar sé þannig fyrir
komið, að hún verki fremur hvetj-
andi en letjandi á sölu.
Pálmi Jónsson, landbúnaðar-
ráðherra sagði í lokaorðum sínum
m.a.: „Árferðissveiflur hafa reynst
landbúnaðinum þungar í skauti á
undanförnum árum. Reynt hefur
verið að draga úr áföllum af
þeirra völdum með opinberri að-
stoð. Sú aðstoð mun þó ekki leysa
okkur undan því, að allra veðra er
von í okkar landi. Fjárhagsstaða
bænda er misjöfn og ég tel þýð-
ingarmikið viðfangsefni bænda-
samtakanna og stjórnvalda, að
gera sér grein fyrir því, hvernig á
þeim málum skuli tekið. Við eig-
um við vandamál að etja í fram-
leiðslu og markaðsmálum. Því
ástandi megum við ekki mæta með
því að leggja árar í bát, heldur
með nýrri sókn í sölustarfsemi.
Við þurfum að nýta þekkingu,
Pálmi Jónsson landbúnaðarríðherra
flytur ræðu á aðalfundi Stéttarsam-
bands bænda i Borgarnesi í gær.
(Lj&im. HHj.)
hugkvæmni og dugnað þeirra, sem
starfa í fyrirtækjum landbúnaðar-
ins og innan samtaka hans, en
einnig einstaklinga, sem vilja
leggja okkur lið. Við þurfum að
beita nýjum vinnsluaðferðum,
nýrri sölutækni. Við þurfum að
sýna nýtt svipmót á markaðsvör-
um okkar. Við höfum á síðustu
vikum stigið nokkur ný skref í
þessu efni, sem vonandi er upphaf
að langri ferð. Við skulum forðast
yfirlýsingar, sem gætu leitt til
óþarfa svartsýni og enn frekar að
leggja of sterk vopn í hendur
þeirra, sem telja ákjósanlegt að
draga úr aðstöðu og möguleikum
bændastéttarinnar. Við eigum
væntanlega mikla þróunarmögu-
leika í nýjum greinum, sem munu
styrkja stöðu okkar og framtíð.
Þetta eru greinar eins og loðdýra-
rækt, fiskrækt, fiskeldi og nýting
hlunninda. Við eigum einnig ónot-
aða möguleika í garðyrkju og yl-
rækt, þótt um öra þróun hafi verið
að ræða í þeim greinum síðustu
árin.
Við eigum mikla möguleika- til
að bæta fóðuröflun okkar og efla
fóðuriðnað. Við þurfum að bæta
skilyrði landbúnaðarins varðandi
opinber gjöld til samræmis við
aðrar atvinnugreinar, en landbún-
aðurinn á nú fulltrúa í nefnd, sem
vinnur að endurskoðun tollskrár.
Við þurfum að starfa eftir heild-
arskipulagi og meginlínum en
forðast ofskipulag, er bindi hend-
ur bænda til athafna og við þurf-
um að beina leiðbeiningaþjónust-
unni í vaxandi mæli að hagfræði-
legum efnum, sem nærri lætur að
hafi verið vanrækt á liðnum árum.
Þrátt fyrir margháttuð vanda-
mál, sem við er að fást í landbún-
aði sem í öðrum atvinnugreinum,
stendur landbúnaðurinn föstum
fótum í íslensku þjóðlífi. Land-
búnaðurinn er kjölfesta byggðar
og athafna um allt strjálbýli
landsins. Framtíð hans og framtíð
þjóðarinnar eiga því ótvírætt
samleið."
Aðalfundur Stéttarsambands bænda í Borgamesi:
Versnandi afkoma og margir
eiga í erfíðleikum vegna skulda
Ingi Tryggvason, formaður Stéttarsambands bænda, flytur skýrslu sína á aðalfundi Stéttarsambandsins í Borgarnesi
í gær. IVfagnús Sigurðsson og Jón Kr. Magnússon fundarstjóri eru til hægri á myndinni. (Ljówn. mm. HBj.)
— segir Ingi Tryggva-
son, formaður Stéttar-
sambands bænda
AÐALFUNDUR Stéttarsambands
bænda var settur i gær. Fundurinn er
að þessu sinni haldinn í Borgarnesi
og sækja hann 2 fulltrúar úr hverri
sýslu landsins eða 46 alls, auk fjölda
gesta. Formaður Stéttarsambandsins,
Ingi Tryggvason, setti aðalfundinn,
bauð fulltrúa og gesti velkomna og
minntist nokkurra manna sem látist
höfðu á starfsárinu og tengst höfðu
Stéttarsambandinu á einhvern hátt.
Magnús Sigurðsson á Gilsbakka var
kosinn fundarstjóri. Ingi Tryggvason
flutti því næst skýrslu formanns
Stéttarsambandsins og Pálmi Jóns-
son landbúnaðarráðherra flutti ræðu.
Að lokinni ræðu landbúnaðarráð-
herra fluttu gestir ávörp og Hákon
Sigurgrimsson, framkvæmdastjóri
Stéttarsambandsins, flutti og skýrði
reikninga þess. Eftir hádegið voru
umræður um skýrslu formanns og
reikninga og tóku margir til máls og
síðan var málum vísað til nefnda. I
dag eru fyrirhuguð nefndarstörf og á
morgun verður afgreiðsla mála og
fundarslit.
Ingi Tryggvason rakti í ræðu
sinni afgreiðslu ályktana síðasta
aðalfundar og önnur mál sem
stjórnin hefur fjallað um á árinu.
Vék hann sérstaklega að nýjum bú-
greinum sem komið gætu við hlið-
ina á hinum hefðbundnu búgrein-
um sen nú eiga við erfiðleika að
etja. Nefndi Ingi sérstaklega
loðdýrarækt sem arðbæra atvinnu-
grein í þessu sambandi. Stjórn
Stéttarsambandsins hefur nokkuð
unnið að því máli og m.a. beitt sér
fyrir undirbúningi að uppbyggingu
loðdýrafóðurstöðva í samvinnu við
kaupfélögin og er nú hafinn undir-
búningur nokkurra fóðurstöðva á
vegum samvinnuhreyfingarinnar
og einkaaðila. Stjórnin hefur skrif-
að ríkisstjórninni og óskað eftir að
niður verði felld eða endurgreidd
aðflutnings- og sölugjöld af efni og
búnaði til loðdýraræktar, en slík
gjöld eru ekki lögð á stofnkostnað
t.d. í Danmörku.
Ingi vék að framleiðslu og sölu-
málum, hann sagði að það sem af
væri þessu ári hefði mjólkurfram-
leiðslan aukist, en hún dróst saman
um 3,8% á milli áranna 1980 og
1981 og sala mjólkur og mjólkur-
vara hefði gengið vel á þessu og
síðasta ári. Á árinu 1981 var slátr-
að tæplega 1 milljón fjár sem var
um 100 þús. fjár fleira en árið áður.
Heildarframleiðsla kindakjöts var
um 14.224 tonn á móti 13.451 tonni
árið áður. Sala á kindakjöti hér
innanlands hefur verið góð á árinu
en birgðir 1. ágúst sl. voru þó 3.122
tonn á móti 1.900 tonnum á sama
tíma í fyrra. Birgðirnar samsvara
rúmlega þriggja mánaða meðalsölu
innanlands. Framleiðsla naut-
gripakjöts var nokkru meiri 1981
en árið á undan en sala svipuð.
Framleiðsla hrossakjöts var mikil
eða 961 tonn á móti 482 tonnum
árið 1980 og talsvert enn óselt af
hrossakjöti. Framleiðsla á alifugla-
kjöti og svínakjöti er talin hafa
verið um 1.600 tonn og framleiðsla
eggja um 250 tonn. Heildarupp-
skera kartaflna var um 10.500 tonn,
og entist uppskeran fram í júní.
Uppskera útiræktaðs grænmetis og
rótarávaxta er samtals áætluð um
850 tonn og tómata og annarrar
gróðurhúsaframleiðslu nokkuð yfir
100 tonn.
Þá vék Ingi að verðlagsmálunum,
uppgjöri búvöruverðs og fram-
leiðslustjórnun en sagði svo m.a. í
lokaorðum sínum:
„Erfitt er að gera sér grein fyrir
afkomu landbúnaðarins á árinu
1981. Engar tölfræðilegar skýrslur
liggja fyrir um tekjur bænda, enda
þess ekki von enn. Við það bætist
að nýleg skattalög gera ráð fyrir að
tekjur bænda og annarra einyrkja í
atvinnurekstri séu að meira eða
minna leyti reiknaðar tekjur.
Ljóst er, að afkoma bænda á sl.
ári var mjög misjöfn og upplýs-
ingar úr búreikningum benda til
lakara hlutfalls milli hækkunar
rekstrarkostnaðar og fjölskyldu-
launa heldur en undanfarin ár.
Erfitt árferði 1981 hefur valdið
lakari afkomu strax á því ári og
hefur veruleg áhrif á þetta ár.
Skil við Stofnlánadeild landbún-
aðarins eru nokkru lakari vegna
árgjalda 1981 en árið áður og upp-
lýsingar um versnandi geiðslustöðu
margra kaupfélaga benda til versn-
andi afkomu bænda og ljóst er að
margir bændur, einkum þeir yngri,
eiga í miklum erfiðleikum vegna
skulda. Fer nú fram athugun á því
hvernig unnt er að koma til móts
við þessa bændur.
Ef eðlileg og nauðsynleg endur-
nýjun í landbúnaði á að geta farið
fram þarf enn að hækka jarða-
JÓHANNA Tryggvadóttir hefur
viljað taka að sér saltfisksölumál
íslendinga. Hún hefur ítrekað sótt
um útflutningsleyfi til að selja
saltfisk. Viðskiptaráðuneytið hef-
ur ætíð skoðað raunverulegt inni-
hald þeirra viðskipta, sem Jó-
hanna hefur viljað koma á og
komist að raun um að þau væru
ekki í þágu íslendinga, þegar á
heildina er litið. Um þessi mál
hafa margir aðilar fjallað, bæði
kaupalán stórlega og lengja jafn-
framt lánstímann.
Lánstími nokkurra lána úr
Stofnlánadeild var lengdur á þessu
ári. Verðtryggð fjárfestingarlán í
landbúnaði er ekki unnt að endur-
greiða á skömmum tíma. Batnandi
afkoma Stofnlánadeildar á að
skapa möguleika á almennri leng-
ingu lánstíma.
Á undanförnum misserum hafa
umræður um landbúnaðarmál
mjög tengst þeim erfiðleikum, sem
eru á sölu íslenskra landbúnaðar-
vara erlendis og því lága verði, sem
fæst við útflutning.
Eins og kunnugt er hefur verið
leitað til ríkisvaldsins um stuðning
til að reyna að ná samkomulagi við
sauðfjáreigendur, sem ekki eiga
búsetu sína og afkomu undir tekj-
um af sauðfjárrækt, um fækkun
fjár. Þess er að vænta, að með þess-
um hætti mætti styrkja nokkuð að-
stöðu þeirra sem lifa einvörðungu
eða nær einvörðungu á sauðfjár-
rækt. Nauðsynlegt er að vakni full-
ur skilningur á því, að víða um land
þola ekki byggðarlögin neinn um-
talsverðan samdrátt í tekjum af
sauðfjárræktinni og hagsmuni
þessara byggðarlaga þarf að
vernda ekki síður en annarra.
innan og utan viðskiptaráðuneyt-
isins.
Eftir að mál Jóhönnu hafa feng-
ið ítarlega athugun hef ég jafnan
komist að sömu niðurstöðu. Ég sé
ekki ástæðu til að rekja í einstök-
um atriðum fjarstæðukenndar
fullyrðingar Jóhönnu. Það hafa
ýmsir aðrir aðilar þegar gert.
Með þökk fyrir birtingu.
Tómas Árnason
Athugasemd frá
Tómasi Árnasyni