Morgunblaðið - 10.09.1982, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. SEPTEMBER 1982
47
Kvikmyndir
Sæbjörn Valdimarsson
KAFBÁTURINN
HÁSKÓLABÍÓ: Kafbátur-
inn („Das Boot“)
Framleiðandi og höfund-
ur handrits og leikstjóri:
Wolfgang Peterson.
Byggð á metsölubók
Lothar Gúnther Bucheim.
Tónlist: Klaus Doldinger.
Kvikmyndataka: Jost
Vacano. Aðalhlutverk:
Jurgen Prochnow, Her-
bert Grönemeyer, Klaus
Wenneman, Hubertus
Bengsch, Erwin Leder,
Martin May og U.A. Ochs-
en.
i þessari óvenjulega vel geröu
og raunverulegu mynd fylgjumst
viö með þýska kafbátnum U-96
og áhöfn hans um nokkurra
mánaöa skeiö um miöbik síö-
ustu heimsstyrjaldar. Hér gefst
okkur sjaldgæft tækifæri — sjá-
um þýsku hermennina frá þeirra
eigin sjónarhorni, en Kafbátur-
inn er einmitt dýrasta stórmynd-
in sem þýskir hafa gert frá lok-
um seinna stríös.
Viö, sem fædd erum á stríös-
árunum og síöar, höfum tæpast
séö mannlega hliö á þýskum
hermönnum, hvorki í bókum,
sjónvarpi, blööum né bíómynd-
um. Sökum þessa hefur oft
gleymst aö þeir voru skapaöir
rétt eins og viö, þeir töþuöu aö-
eins stríöinu. Hér eru þaö því
þýskir sem klappa er þeim tekst
aö granda skipum bandamanna
og hér er skopast aö Churchill í
staö Hitlers, sem reyndar fær
sinn skammt líka. Aö ööru leyti
er hér um seinnastríösmynd aö
ræöa, hún er aðeins einstaklega
vel gerö á flestum sviðum.
Kafbátahernaöurinn hefur
verið, fyrir margra hluta sakir,
hvaö óhugnanlegastur allra
drápsaðferöa styrjaldarinnar. í
fyrsta lagi var aöbúnaöur her-
mannanna (og er reyndar enn)
afleitur, margir þurftu t.d. aö
deila svefnplássi meö öörum.
Þrengslin eru ofboösleg, allt
rúm gjörnýtt. Þá voru þessar
drápsvélar gjörsamlega varnar-
lausar fyrir nýrri tækni: berg-
málsdýptarmælinum, asdikinu.
Þá gat hin lítilvæglegasta bilun
oröiö skipi og áhöfn aö fjörtjóni.
Llthöld kafbátanna voru löng og
ströng, dögum saman sáu
áhafnir þeirra ekki dagsljós né
gátu dregiö að sér ferskt loft.
Hlutverk þeirra var óvenju mis-
kunnarlaust: aö granda sem
flestum en þyrma engum né
bjarga.
Allt þetta kemst vel til skila í
Kafbátnum. Hér fer saman frá-
bær leikstjórn, kvikmyndataka
og klipping, sem skapar gráa,
innilokaöa, ógnvekjandi veröld,
nýja augum áhorfandans. Mörg
atriöin eru raunverulega rekin
útá rúmsjó, ægifögur og grimm.
Nokkuö sjaldgæft — yfirleitt eru
úthafsatriöi tekin í „þvottaböl-
um“ kvikmyndaveranna, öllum
þeim til ama sem eitthvaö hafa
kynnst brimöldunni stríöu. Hér
eru og aö sjálfsögöu mýmörg
atriöi gerö og tekin í stúdíói, en
þau eru yfir höfuö furöu raun-
veruleg og vandvirknisleg. Lýta
þau hvergi heildarsvip hinnar
skarpleitu myndar utan atriöiö
er kafbátsmenn fylgjast meö
fórnarlömbum sínum á logn-
sléttu Noröur-Atlantshafi
haustsins.
Þá er handritiö nokkuö mis-
jafnt. Langoftast sennilegt og
kryddaö neöanmittisathuga-
semdum sjómannsins sem ekki
hefur séö pilsfald sviptast um
langa hríö og eyöir ótta sínum
gjarnan meö munnhroka. En
stöku sinnum veröur þaö full há-
stemmt einkum hvaö varöar
rullu skipherrans sem þá veröur
um of leikhúslegur. Annars
stendur hann sig vel, en áhöfn
hans enn betur.
Yfir höfuö er Kafbáturinn ein
besta og raunsannasta stríös-
mynd seinni ára. Er tímamóta-
verk hvaö varðar uppreisn hins
venjulega þýska hermanns sem
vann sér þaö eitt til saka aö vera
ættjörö sinni trúr og hlýöa í
blindni skipunum brjálæöinga. I
þaö heila tekið held ég aö megi
telja Kafbátinn minni háttar
listaverk.
Alberto
Balsam
Smukkere hár
pá et minut
Fallegra hár með Alberto
Balsam.
Gæða
Shampoo
Einkaumboð
Kaupsel sf.,
sími 27770.
Allar búðímar fullar
af nýjum vðrum
Verslanir í Reykjavík eru í Skeifunni 15, Lækjargötu
og Kjörgarði og á Akureyri að Norðurgötu 62.
Sími póstverslunar er 30980. '
v Opið í kvöid til kl.10 og til hádegis á morgun ^
HAGKAUP